Έχοντας ιστορία περίπου 4,5 δις. χρόνων με αμέτρητες φυσικές καταστροφές στο ιστορικό του, με περιόδους παγετώνων μέχρι συγκρούσεις με αστεροειδείς και συνεχόμενες μετακινήσεις των ηπείρων, ο πλανήτης μας παρουσιάζει ένα εξέχων χαρακτηριστικό, την ποικιλομορφία. Το γεγονός ότι στον πλανήτη μας υπάρχουν περιοχές με ακραίες θερμοκρασίες, ή ενδιαιτήματα με συνθήκες εντελώς διαφοροποιημένες μεταξύ τους, είναι η αιτία που ωθεί την ζωή να ακολουθήσει το ίδιο μοτίβο. Την εμφάνιση ειδών τόσο ανόμοιων και τόσο μοναδικών. Όλοι αυτοί οι ξεχωριστοί οργανισμοί συνθέτουν την έννοια της βιοποικιλότητας, η οποία είναι σημαντική για την καθημερινότητα μας, όσο περίεργο και αν ακούγεται.

Η βιοποικιλότητα είναι ένας εύκολα κατανοητός όρος. Ουσιαστικά αναφέρεται στην ποικιλομορφία των οικοσυστημάτων, των ειδών, και των γονιδίων που υπάρχουν, είτε στον πλανήτη ή σε έναν συγκεκριμένο τόπο. Όπως είναι λογικό, μεγαλύτερη βιοποικιλότητα εμφανίζεται σε περιβάλλοντα περισσότερο διαφοροποιημένα, τα οποία παρέχουν ευρεία γκάμα πόρων προς εκμετάλλευση σε έναν οργανισμό. Έτσι εξηγείται το ότι σε μέρη τα οποία ο άνθρωπος έχει ελάχιστη επίδραση βρίσκουμε ζώα και φυτά, τα οποία σε μια πόλη δεν θα μπορούσαμε ούτε να φανταστούμε. Παρόλα αυτά, όπου και να ζει κάποιος, στηρίζεται στην βιοποικιλότητα για ανάγκες τις οποίες θεωρεί δεδομένες. Ο πιο βασικός τομέας είναι η τροφή: κρέας, φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί, ακόμα και χρωστικές ουσίες, όλα βασίζονται στην βιοποικιλότητα. Αν π.χ. στηριζόταν η ανάγκη μας για λαχανικά σε ένα μόνο είδος, η εμφάνιση κάποιου παθογόνου οργανισμού, που προσβάλλει το είδος αυτό, θα οδηγούσε σε οικονομική και αποθεματική κατάρρευση.
Δεν σταματάμε όμως στα τρόφιμα. Η πλειονότητα των φαρμάκων έχει ως βάση ουσίες, ενώσεις, ακόμα και ολόκληρους μηχανισμούς, οι οποίοι προϋπήρχαν σε φυσικούς οργανισμούς εδώ και χιλιάδες χρόνια. Για σκεφτείτε την σύγχρονη ιατρική χωρίς την πενικιλίνη, τη βάση των αντιβιοτικών. Πόσες ανθρώπινες ζωές σώθηκαν χάρη σε λίγους μύκητες του γένους Penicillium. Ή ας αναλογιστούμε τα παυσίπονα, πολλά από τα οποία έχουν σαν κύριο συστατικό το όπιο, το εκχύλισμα δηλαδή μιας απλής παπαρούνας. Ακόμα και στην αισθητική, μια από τις γνωστότερες ενώσεις, το Botox, είναι προϊόν του βακτηρίου Clostridium botulinum. Σημαντική λίστα, η οποία όλο και μεγαλώνει με νέες ανακαλύψεις. Ή μήπως όχι;

Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός της μαζικής εξαφάνισης που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά τη βιομηχανική επανάσταση, η οποία οδήγησε σε έκρηξη του ανθρώπινου πληθυσμού. Εκτιμάται ότι τα τελευταία 500 χρόνια έχουν χαθεί γύρω στα 1.000 είδη, δίχως να υπολογίζονται αυτά που δεν ανακαλύφθηκαν πριν εξαφανιστούν, ενώ είναι αποθαρρυντικό ότι η πλειονότητα των ερευνών επικεντρώνεται σε είδη εμπορικά, γνωστά στον καθένα, αμελώντας ομάδες όπως τα έντομα. Καθημερινά καταστρέφονται τεράστια εκτάρια δασών, για την δημιουργία νέων εκτάσεων γης, ώστε να καλυφθούν οι απαιτήσεις σε τροφή. Κατακερματίζεται το καταφύγιο χιλιάδων οργανισμών μέρα με τη μέρα.
Και μπορούμε όλοι να θέσουμε τον βάσιμο συλλογισμό: Ένας τόσο μεγάλος πληθυσμός χρειάζεται πολλαπλάσια τροφή, εκτάσεις για να κατοικίσει, νερό, ενέργεια κ.λ.π. Είναι θέμα επιβίωσης, δεν μπορεί η βιοποικιλότητα να τοποθετηθεί υψηλότερα από την εξασφάλιση του είδους μας. Οι εξαφανίσεις όμως έχουν απρόβλεπτες συνέπειες. Συνέπειες αλυσιδωτές, που μπορούν να γεννήσουν σοβαρούς κινδύνους. Και όσο διαλέγουμε να αγνοούμε την καταστροφή που προκαλείται από τις επιλογές μας, θα φτάνουμε πιο κοντά στο να χάσουμε το δώρο που μας δόθηκε.
ΠΗΓΕΣ:
https://www.eea.europa.eu/el/themes/biodiversity/intro
https://ethnobiomed.biomedcentral.com/articles/10.1186/1746-4269-3-14