Το Αμπού Σιμπέλ είναι ένας από τους πλέον επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους της Αιγύπτου. Νότια και πολύ κοντά στα σύνορα με το Σουδάν, συναντάμε τους δυο μεγαλοπρεπείς ναούς που είναι σκαμμένοι μέσα σε λόφο. Αυτό που τους κάνει ξεχωριστούς είναι ότι κόπηκαν σε κομμάτια και μεταφέρθηκαν 64 μέτρα ψηλότερα και 180 μέτρα δυτικότερα από την αρχική τους τοποθεσία. Και αυτό είναι ένα από τα σπουδαιότερα τεχνικά επιτεύγματα στην ιστορία.
Οι ναοί του Αμπού Σιμπέλ και η ιστορία τους
Ο Φαραώ Ραμσής ο Β’ έχτισε τους ναούς του Αμπού Σιμπέλ μετά τη μάχη του Καντές εναντίον των Χετταίων. Στην πραγματικότητα η μάχη δεν είχε σαφή νικητή, όμως ο Ραμσής Β’ διέδωσε πως κέρδισε εκείνος. Το 1264 π.Χ. ξεκίνησε η κατασκευή και το λάξευμα των ναών στη δυτική όχθη του ποταμού Νείλου. Ο Μεγάλος Ναός ήταν αφιερωμένος στον ίδιο τον Ραμσή τον Β’, αλλά και στους αρχαίους θεούς Ρα- Χοραχτί, Άμμωνα και Πταχ. Ο Μικρός Ναός ήταν αφιερωμένος στη θεά Άθωρ και στην επίσημη γυναίκα του Φαραώ, τη μεγάλη βασίλισσα Νεφερτάρι. 20 χρόνια εργασιών θάφτηκαν στην άμμο εξαιτίας των συχνών κατολισθήσεων, των μικροσεισμών και των αμμοθυελλών της περιοχής. Μόνο τα κεφάλια των κολοσσιαίων αγαλμάτων φαινόντουσαν από όλο το συγκρότημα ναών.
Η ανακάλυψη
Το 1813 ο Ελβετός εξερευνητής Γιόχαν Λούντβιχ Μπούρκχαρντ αποφάσισε να εξερευνήσει την περιοχή και ανακάλυψε τυχαία τον Μικρό Ναό. Δεν μπόρεσε να εισέλθει όμως και ενημέρωσε τον Ιταλό εξερευνητή Τζιοβάνι Μπελτσόνι, ο οποίος το 1817 βρήκε την είσοδο του ναού και κατάφερε να μπει.
Ο Μεγάλος Ναός
Η θέα του Μεγάλου Ναού προκαλεί δέος σε κάθε επισκέπτη. 4 κολοσσιαία αγάλματα ύψους 20 μέτρων το καθένα, στέκονται στην είσοδο σαν φρουροί. Και τα 4 αγάλματα αναπαριστούν το Ραμσή Β’ καθιστό στο θρόνο του, ενώ το δεύτερο από αριστερά έχει καταστραφεί από σεισμό και διακρίνεται μόνο το κάθισμά του. Στα πόδια τους υπάρχουν απεικονίσεις της βασίλισσας Νεφερτάρι, της μητέρας του Φαραώ Τούγια, αλλά και κάποιων νόμιμων παιδιών του. Πάνω από τη πύλη του ναού υπάρχει μια κόγχη με ανάγλυφη αναπαράσταση του θεού Ρα με κεφάλι γερακιού σαν στεφάνι στο κεφάλι του, τον ηλιακό δίσκο. Όλη η πρόσοψη του ναού έχει ύψος 30 μέτρα και πλάτος 35 και το βάθος του ναού φτάνει τα 60 μέτρα. Χτισμένος με ανατολική κατεύθυνση, κάθε 21η Φεβρουαρίου και 21η Οκτωβρίου με την ανατολή του ήλιου οι ακτίνες έφταναν στο άδυτο του ναού και φώτιζαν τα πρόσωπα των αγαλμάτων. Η πρώτη αίθουσα χωρίζεται σε τρία δώματα και είναι η μεγαλύτερη του ναού. Και στις δυο πλευρές του κεντρικού διαδρόμου βρίσκονται 4 αγάλματα που αναπαριστούν τον Ραμσή Β, με τη μορφή του Όσιρι και το λευκό στέμμα της Άνω Αιγύπτου και το ψεύτικο γενάκι των Φαραώ. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι με αναπαραστάσεις από τις μάχες του Ραμσή Β’, σε Νούβια, Λιβύη, Συρία και φυσικά τη μάχη του Καντές. Στη δεύτερη και μικρότερη αίθουσα του ναού βλέπουμε στους τοίχους αναπαραστάσεις από τελετουργίες και προσφορές. Στο βάθος είναι το άδυτο. 4 καθιστά αγάλματα: ο θεός Πταχ, ο Άμμωνας-Ρα, ο Ρα-Χοράκτι και ο Ραμσής Β’. Οι τοίχοι είναι διακοσμημένοι με σκηνές από προσφορές και δεξιά και αριστερά υπάρχουν δωμάτια που στο παρελθόν αποθηκεύονταν οι προσφορές και τα σκεύη της λατρείας των θεών. Τις δυο φορές τον χρόνο, οι ακτίνες διαπερνούν το ιερό και φωτίζουν τα 3 από τα 4 αγάλματα, εκτός από του θεού Πταχ, που παραμένει στο ημίφως ως θεός του κάτω κόσμου.
Ο Μικρός Ναός
Βόρεια του κύριου ναού υπάρχει μικρότερος, αφιερωμένος στη γυναίκα του Ραμσή Β’, τη Νεφερτάρι. 6 αγάλματα ίδιου μεγέθους κοσμούν την είσοδο, 4 του Ραμσή Β’ και 2 της Νεφερτάρι. Έχουν ύψος 10 μέτρων, ενώ ο ναός 25. Η πρώτη αίθουσα του ναού χωρίζεται σε τρία κλίτη από δυο σειρές πεσσών. Οι πεσσοί έχουν ανάγλυφη αναπαράσταση του κεφαλιού της θεάς Άθωρ που κοιτάει το εσωτερικό της αίθουσας και το κεφάλι της Νεφερτάρι που κοιτάει στην αντίθετη κατεύθυνση. Στην επόμενη αίθουσα βλέπουμε αναπαραστάσεις θεών να στέφουν το βασιλικό ζεύγος. Τέλος στο άδυτο του ναού, ο τοίχος που κοιτάει προς την έξοδο, έχει ανάγλυφο της θεάς Άθωρ με τη μορφή αγελάδας, να ξεπροβάλλει από το βουνό και τον ηγεμόνα να στέκεται από κάτω της.
Το φράγμα και η μεταφορά των Ναών
Το 1959, το Αμπού Σιμπέλ κινδύνευσε να καταστραφεί. Την περίοδο εκείνη, η Αίγυπτος ξεκίνησε να κατασκευάζει ένα μεγάλο φράγμα στην περιοχή, με σκοπό την ενίσχυση της γεωργίας και την παροχή ενέργειας. Η δημιουργία αυτού του έργου θα βύθιζε πολλά από τα μνημεία της περιοχής. Έτσι η Αίγυπτος και το Σουδάν ζήτησαν τη βοήθεια της UNESCO για να καταφέρουν να τα διασώσουν. Κορυφαίοι ειδικοί συγκεντρώθηκαν και αποφάσισαν την αποσυναρμολόγηση, μεταφορά και επανασυναρμολόγηση των ναών σε υψηλότερο σημείο. Συνολικά διασώθηκαν 22 μνημεία και συγκροτήματα και το συνολικό κόστος της επιχείρησης ανήλθε σε 80 εκατομμύρια δολάρια. Το Νοέμβριο του 1963, οι εργάτες ξεκίνησαν να κόβουν σε κομμάτια τους ναούς του Ραμσή Β’. Χιλιάδες τμήματα με βάρος 30 τόνων το καθένα, αριθμήθηκαν και μεταφέρθηκαν 64 μέτρα πάνω από την παλιά τους θέση και 180 μέτρα πιο βαθιά. Εκεί συναρμολογήθηκαν σε τεχνητό βουνό. Η νέα θέση εγκαινιάστηκε το 1968.
Το Αμπού Σιμπέλ σήμερα
Παρά την μακρινή του απόσταση από το Κάιρο, το Αμπού Σιμπέλ είναι από τα πιο επισκέψιμα μέρη της Αιγύπτου και η ιστορία του προκαλεί δέος σε κάθε επισκέπτη. Πολλές ταινίες έχουν γυριστεί στο σημείο και έχει εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες. Οι ναοί του Αμπού Σιμπέλ αποτελούν μνημείο Παγκόσμιας κληρονομιάς από το 1979 και αντικατοπτρίζουν το μεγαλείο και την τεχνογνωσία του αιγυπτιακού πολιτισμού.
Πηγές άρθρου:
Working Together: Abu Simbel. Ανακτήθηκε από whc.unesco.org. (τελευταία πρόσβαση 29/10/2025)
Abu-Simbel, Built 1264 – 1244 BCE. Ανακτήθηκε από egyptianmuseum.org. (τελευταία πρόσβαση 29/10/2025)
Sattin, Α. (2010), Abu Simbel: The great temple of Egypt. Ανακτήθηκε από bbc.com. (τελευταία πρόσβαση 29/10/2025)
Abu Simbel Temple. Ανακτήθηκε από egipto.com. (τελευταία πρόσβαση 29/10/2025)
Αμπού Σιμπέλ. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org. (τελευταία πρόσβαση 29/10/2025)
