Ο Ελλαδικός χώρος είναι ένα μεγάλο πανόραμα μυθικών και ιστορικών τοπωνυμίων που κρατούν μέχρι και σήμερα. Οι τοπικοί μύθοι και τα καμώματα θεών και ηρώων, έχουν αφήσει κληρονομιά τις ονομασίες των μεγαλύτερων βουνών, ποταμών, λιμνών, ακόμα και πόλεων στην χώρα μας. Πολλές από τις ονομασίες μεταλλάχθηκαν κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ή «σλαβοποιήθηκαν» και κατάφεραν να κρατήσουν τα νεόφερτα ονόματα τους, με πολλούς μέχρι και σήμερα να μην γνωρίζουν την πραγματική τους ονομασία. Ευτυχώς αρχαίοι Έλληνες γεωγράφοι και ιστοριογράφοι -όπως ο Στράβων, ο Πυθέας, ο Ίππαρχος, ο Όμηρος και πολλοί ακόμα- κατέγραψαν με επιτυχία από γωνιά σε γωνιά την γεωγραφία του τόπου -αλλά και το ζητούμενο μας- από πού πήραν το όνομα τους πολλά από τα βουνά της Ελλάδας. Μπορεί η χώρα μας να αποτελείται από αρκετά νησιά, όμως θεωρείται ηπειρωτική, αφού απλώνεται στο νοτιότερο άκρο της Βαλκανικής Χερσονήσου, κάνοντας της σε πολύ μεγάλο βαθμό ορεινή. Παρακάτω θα δούμε μερικά από τα μεγαλύτερα βουνά της Ελλάδας και από πού προέρχονται οι ονομασίες τους.
- Όλυμπος (2.918 μ.): Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας και το πιο γνωστό για το μυθολογικό του πλαίσιο. Ο «Θρόνος του Δία», το Βασίλειο των 12 Θεών, εκεί απ’ όπου κατέστρωναν τα σχέδια τους και επέβλεπαν τους ανθρώπους. Ο Όλυμπος έχει μια περίπλοκη ετυμολογία ονομασίας, καθώς οι απόψεις διίστανται. Σύμφωνα με αρχαιολόγους και ακαδημαϊκούς, η λέξη «Όλυμπος» μπορεί να είναι προελληνική και να σημαίνει «βουνό», καθότι συναντάται και σε πολλά άλλα μέρη εκτός Ελλάδας. Μια άλλη εκδοχή της ονομασίας, μεταφράζεται ως «ολολαμπής» ή «ολόλευκος» ή «ολόλαμπρος». Σύμφωνα με τον Όμηρο, στον Όλυμπο κατοικούσαν επίσης και οι Εννέα Μούσες, ενώ ο θεϊκός χαρακτήρας πιθανότατα προήλθε από το δέος που προκαλούσε το τοπίο του στους αρχαίους.
- Βόρας ή Καϊμακτσαλάν (2.524 μ.): Σήμερα το γνωρίζουμε με την Σλάβικη ονομασία του ως Καϊμακτσαλάν, όμως το πραγματικό όνομα του βουνού αυτού είναι Βόρας και προέρχεται από τον Βορέα. Ο Βορέας ήταν μυθολογική προσωποποίηση του βόρειου ανέμου, όπου αναφορικά ζούσε σε αυτό το πανύψηλο όρος της Μακεδονίας. Μαζί του κατοικούσαν οι γιοί του Ζήτης και Καλάις, που πήραν μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία.
- Ασέληνον ή Γκιόνα (2.510 μ.): Ως Όρος Ασέληνον αναφερόταν στα αρχαία χρόνια η σημερινή Γκιόνα. Η σημερινή ονομασία Γκιόνα, προέρχεται σύμφωνα με τον Γ. Μπαμπινιώτη από το πτηνό γκιόνης. Το Ασέληνον, πήρε την ονομασία του από έναν τοπικό μύθο, στον οποίο πρωταγωνιστεί ο Ενδυμίων (γιός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας). Ο Ενδυμίων ήταν βοσκός που είχε ερωτευτεί η ημίθεη Σελήνη, έτσι όταν συναντιόντουσαν στις παρυφές του βουνού, ο κόσμος έμενε χωρίς φεγγάρι (ασέληνος), εξού και η υπέροχη ονομασία.
- Κόραξ ή Βαρδούσια (2.495 μ.): Η αρχαία ονομασία των Βαρδουσίων είναι Κόραξ, κάτι που χρησιμοποιείται ακόμα από τους ντόπιους ως το όνομα της υψηλότερης κορυφής του βουνού. Η ονομασία Κόραξ (κοράκι), προέρχεται από το μυθικό πτηνό του θεού Απόλλωνα, που άλλαξε το χρώμα του από άσπρο σε μαύρο, λόγω της θλίψης του θεού όταν έμαθε πως η αγαπημένη του Κορωνίδα παντρευόταν άλλον άντρα. Αυτή η εναλλαγή χρωμάτων – τοπίου μπορεί να ήταν αρκετή για την μυθολογική ονομασία του βουνού αυτού.
- Παρνασσός (2.456 μ.): Ο Παρνασσός πήρε το όνομα του από τον ομώνυμο ήρωα Παρνασσό (γιό του Ποσειδώνα και της νύμφης Κλεοδώρας) και ιδρυτή της ορεινής πόλης, που καταστράφηκε από τον μεγάλο κατακλυσμό. Ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα, προσάραξαν στο όρος Παρνασσός και ξεκίνησαν από εκεί τις θυσίες στον Δία, ώστε να επανεκκινηθεί η ζωή στην γη.
- Ίδη ή Ψηλορείτης (2.456 μ.): Το βουνό της Κρήτης έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ελληνική μυθολογία και αναφέρεται αρκετά συχνά κατά την αρχαιότητα ως τόπος γέννησης του Δία. Η ονομασία «Ίδη» αναφέρεται από το 2000-1400 π.Χ. σύμφωνα με ευρήματα που ήρθαν πρόσφατα στο φως, γραμμένα σε Γραμμική Α’ στο Αρκαλοχώρι Κρήτης. Το όρος Ίδη κατά την αρχαιότητα, ήταν το μέρος όπου αναπτύχθηκε η μεταλλουργεία, τα όπλα και η φωτιά από τους Κουρήτες, σύμφωνα με τον Ησίοδο.
- Ταΰγετος (2.405 μ.): Ο Ταΰγετος πήρε την ονομασία του από την τραγική ιστορία της Ατλαντίδας Ταϋγέτης. Σύμφωνα με τον Παυσανία, η Ταϋγέτη αφού βιάστηκε από τον Δία, πήδηξε από γκρεμό του όρους ώστε να βάλει τέλος στην ζωή της από ντροπή. Σύμφωνα με τον Ησύχιο, ο Ταΰγετος πήρε την ονομασία του από την λέξη «ταΰς», η οποία σημαίνει «μέγας» ή «πολύς».
- Αροάνια ή Χέλμος (2.355 μ.): Η ονομασία «Αροάνια» είναι προγενέστερη του Σλάβικου ή Αρβανίτικου «Χέλμος» (χελμ= δηλητήριο) και προέρχεται από την λέξη «άορνος» (χωρίς όρνεα), υποδηλώνοντας την σχετικότητα του ύψους του βουνού και την ζωή που δεν ευδοκιμούσε σε αυτό. Το όρος είναι άμεσα συνδεδεμένο με την Στύγα, ένα από τα ποτάμια που κατέληγαν στον Άδη και πιθανολογείται πως πήγαζε από εκεί.
Αυτές είναι μερικές από τις υπέροχες μυθολογικές ονομασίες, κάποιων εκ των μεγαλύτερων βουνών της Ελλάδας. Σίγουρα τα παράξενα φαινόμενα που πρώτοι αντίκρυσαν οι αρχαίοι, αποδόθηκαν σε θεϊκές δυνάμεις και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τους θρύλους που κατέληξαν σε τοπωνύμια. Το πλούσιο έργο καταγραφής των γεωγράφων της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου, καθώς και οι αναφορές του Ομήρου στα έπη του, μας δίνουν σήμερα την ευκαιρία να γνωρίζουμε τον τόπο μας καλύτερα, αλλά και να ρίχνουμε μια ματιά στο παρελθόν μας. Κάπως έτσι λοιπόν μπορούμε να γνωρίζουμε σήμερα από πού πήραν το όνομα τους πολλά από τα βουνά της Ελλάδας.
Πηγές Άρθρου:
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 2007
Τα βουνά της Ελλάδας. pezoporia.gr. Ανακτήθηκε: 08/09/2018
