Χριστούγεννα και Τεχνολογία
Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή με έντονο το θρησκευτικό στοιχείο, αυτό της Γέννησης του Θεανθρώπου. Στη μνήμη όλων μας διατηρούνται ανεξίτηλες εικόνες των παιδικών μας χρόνων από Χριστούγεννα δίπλα στο τζάκι, με συγκεντρωμένη όλη την οικογένεια, με στολισμένο το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Στα αυτιά μας ηχούν τα κάλαντα των μικρών παιδιών με το τριγωνάκι στις γειτονιές, από σπίτι σε σπίτι. Το γράμμα στον Αϊ Βασίλη που με μεγάλη ανυπομονησία περιμέναμε να μας επισκεφτεί την παραμονή των Χριστουγέννων ήταν κάτι που μας απασχολούσε όλη τη χρονιά και ήταν το κίνητρο για να είμαστε «καλά παιδιά». Θυμόμαστε την ανταλλαγή δώρων με τους αγαπημένους μας και έχουμε στη μύτη μας την ερεθιστική μυρωδιά των νόστιμων φαγητών και γλυκών. Κυρίως, όμως, τα Χριστούγεννα είναι αλληλένδετα με την ξεγνοιασιά, την χαλαρότητα, την οικογενειακή θαλπωρή, την συγχώρεση, την αγάπη.
Επιβιώνει άραγε αυτό το παραδοσιακό κλίμα των Χριστουγέννων στην εποχή μας; Η εποχή της ταχέως αναπτυσσόμενης τεχνολογίας, του διαδικτύου, των smartphones, των social media και της τεχνητής νοημοσύνης απειλεί τη μεγάλη αυτή γιορτή της Χριστιανοσύνης; Πώς άραγε συνάδει το καθαρά πνευματικό μήνυμα των Χριστουγέννων με την Τεχνολογία, με τον υλιστικό χαρακτήρα της εποχής μας; Κινδυνεύουν τα Χριστούγεννα να γίνουν ψηφιακά;
Η Τεχνολογία απειλεί τα Χριστούγεννα;
Πολλοί πιστεύουν ότι αυτός το τεχνολογικός παροξυσμός που σημειώνεται στις μέρες μας αλλοιώνει και ίσως μειώνει ή ακόμα και τείνει να εξαλείψει το πνεύμα των Χριστουγέννων.
Αναμφισβήτητα η χρήση του διαδικτύου εκμηδένισε σημαντικά τις αποστάσεις και ευνόησε κατά πολύ την επικοινωνία των ανθρώπων που βρίσκονται μακριά ο ένας από τον άλλον. Βοήθησε ακόμα και ψυχολογικά κάποιους μοναχικούς ανθρώπους να καλύψουν την μοναξιά τους και να αισθανθούν ότι ανήκουν σε μια ευρύτερη ομάδα. Είναι πολύ συχνή, λοιπόν, η διαδικτυακή ανταλλαγή ευχών, το μοίρασμα διαφόρων στιγμιοτύπων της ζωής μας με τους αγαπημένους μας αλλά και η συνομιλία μαζί τους μέσω μιας βιντεοκλήσης. Οι νέοι κυρίως άνθρωποι που έχουν πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα καταφέρνουν να αλληλεπιδρούν εύκολα με τους γνωστούς και φίλους, όχι δια ζώσης αλλά από απόσταση πλέον. Αφενός αυτό είναι ενδιαφέρον και εξυπηρετεί σε κάποιες περιπτώσεις, αφετέρου χάνουν την ουσιαστική σύνδεση και επικοινωνία με τους συνδαιτημόνες τους σε μια οικογενειακή συγκέντρωση κρυμμένοι πίσω από μια οθόνη ενός smartphone ή μεριμνούν υπέρ το δέον για μια πολύ εντυπωσιακή φωτογραφία ή ένα βίντεο, με τα οποία θα αποδεικνύουν την πραγματική ή και την κατ’ επίφαση ευτυχία τους.
Τα Χριστούγεννα, ως γιορτή αγάπης και προσφοράς, είναι αλληλένδετα με την ανταλλαγή δώρων. Όμως και στη διαδικασία αυτή η τεχνολογία επιτρέπει πια τις διαδικτυακές αγορές, που γίνονται πιο εύκολα από την άνεση του σπιτιού και πιο γρήγορα από ηλεκτρονικά καταστήματα (e-shop). Το βαθύτερο νόημα ενός δώρου είναι ότι κάποιος θυμάται και αφιερώνει τον χρόνο του και την ενέργειά του για να ευχαριστήσει τους αγαπημένους του δίνοντας έμφαση στην συναισθηματική και όχι στην χρηματική αξία του δώρου. Με τον διαδικτυακό τρόπο αγοράς, λοιπόν, επισκιάζεται ακόμα και αυτή η παραδοσιακή αξία των Χριστουγέννων. Επίσης, και το είδος των δώρων που προσφέρονται έχει αλλάξει. Τα παραδοσιακά δώρα έχουν αντικατασταθεί πλέον με smartphones, tablets, κινητά τηλέφωνα και γενικά ψυχρές ηλεκτρονικές συσκευές.
Την περίοδο των Χριστουγέννων οι άνθρωποι συνήθιζαν να στέλνουν ευχετήριες κάρτες στους γνωστούς και αγαπημένους τους. Αυτό έχει κάπως αλλάξει στις μέρες μας, καθώς πλέον οι κάρτες δεν είναι τυπωμένες αλλά ηλεκτρονικές και οι ευχές στέλνονται στα προφίλ του facebook, του instagram ή οποιουδήποτε μέσου κοινωνικής δικτύωσης ή ακόμα και με γραπτά μηνύματα (sms) στα κινητά τηλέφωνα. Από τη μια καταργήθηκαν τα γεωγραφικά και χρονολογικά εμπόδια, από την άλλη, όμως, χάθηκε ο ιδιαίτερος, εξατομικευμένος τρόπος επικοινωνίας, που έκανε τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο κοντά.
Ακόμα και ο τρόπος διασκέδασης έχει διαφοροποιηθεί. Οι άνθρωποι δεν συζητάνε όσο παλιότερα, δεν ανταλλάσσουν απόψεις και βιώματα, δεν αστειεύονται. Κυρίαρχη θέση στην συντροφιά το βράδυ των Χριστουγέννων κατέχει η τηλεόραση, όπου παρακολουθούν όλοι αποσβολωμένοι πολλές φορές και αδιάφοροι μια χριστουγεννιάτικη ταινία ή μια ψυχαγωγική εκπομπή. Και φυσικά η χριστουγεννιάτικη μουσική πλέον προέρχεται από διαδικτυακά ραδιόφωνα.
Τέλος, η τεχνολογία παρενέβη δυναμικά και με καινοτόμο τρόπο ακόμα και στην χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Έξυπνες συσκευές δίνουν την δυνατότητα να αναβοσβήνουν αυτόματα τα λαμπάκια των χριστουγεννιάτικων δέντρων και όχι μόνο, ή να προγραμματίζεται απομακρυσμένα η λειτουργία τους ακόμα και με μια φωνητική εντολή.
Χριστούγεννα και Τεχνολογία σε ισορροπία
Όλα αυτά αναμφισβήτητα είναι εντυπωσιακά και ενδιαφέροντα.
Σίγουρα η τεχνολογία πρόσθεσε νέες, διαφορετικές διαστάσεις στον τρόπο που οι άνθρωποι γιορτάζουν τα Χριστούγεννα. Δεν δαιμονοποιούμε σε καμία περίπτωση την τεχνολογία. Η προσεκτική χρήση της, όπως άλλωστε και σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, μπορεί να αποβεί θετική για όλους μας και να βελτιώσει την Χριστουγεννιάτικη εμπειρία. Στην αντίθετη περίπτωση, η μαγεία των Χριστουγέννων ίσως και να απειλείται σοβαρά.
Ας αφήσουμε, λοιπόν, για λίγη ώρα από το χέρι μας το κινητό μας τηλέφωνο, ας προσπαθήσουμε να επικοινωνήσουμε ουσιαστικά με τους ανθρώπους δίπλα μας σε μια οικογενειακή συνάθροιση, ας γελάσουμε με την καρδιά μας, ας τραγουδήσουμε, ας παίξουμε ομαδικά παιχνίδια, ας αλληλεπιδράσουμε με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς να έχουμε το άγχος των τέλειων φωτογραφιών που θα αναρτήσουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να εντυπωσιάσουμε, όπως νομίζουμε τουλάχιστον.
Η τεχνολογία δεν «σκοτώνει», απλώς, αλλάζει κάπως το πνεύμα των Χριστουγέννων. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που μάς προσφέρει, ταυτόχρονα, όμως, να σεβαστούμε και να μην παραγκωνίσουμε τις ισχυρές παραδοσιακές αξίες μας και την Ανθρώπινη Επαφή. Η τεχνολογία μπορεί κάλλιστα να συνυπάρξει με το πνεύμα των Χριστουγέννων όταν η χρήση της είναι συνετή και φυσικά αρμόζουσα με τις περιστάσεις.
Πηγές:
