Η ελληνική ποίηση έχει αναδείξει πάρα πολλά αξιόλογα έργα και ποιητές, κερδίζοντας τις εντυπώσεις παγκοσμίως. Πολλοί ποιητές έχουν γίνει αντικείμενο έρευνας και θαυμασμού. Το ίδιο, και με το παραπάνω, συμβαίνει και για τους ποιητές που ανήκουν στη περίφημη γενιά του ’30. Μία από τις σημαντικότερες γενιές στην ελληνική ποίηση. Γιατί όμως είναι τόσο σημαντική η γενιά του ’30 για την Ελλάδα; Η απάντηση είναι μία. Είναι η γενιά των ποιητών που κέρδισε δύο Νόμπελ λογοτεχνίας (τα μοναδικά που έχουν κερδηθεί από Έλληνες), ένα Βραβείο Λένιν και άλλαξε τη ποίηση από άποψη μορφής και θέματος.
Όλοι γνωρίζουμε μερικούς από τους εκπροσώπους αυτής της γενιάς. Ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Εγγονόπουλος είναι μερικοί από τους πιο διάσημους. Θα πρέπει, όμως, να αναρωτηθούμε, γιατί αυτή η γενιά έχει ονομάστηκε έτσι. Οι ποιητές που αποτελούν τη γενιά του ’30 γεννήθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα, έγραψαν τα περισσότερα έργα τους κατά τη δεκαετία του 1930 και βρέθηκαν στο αποκορύφωμα της δημιουργικής τους πορείας.
Η γενιά των Ελλήνων εκείνης της εποχής είχε αποκτήσει άσχημες εμπειρίες και μία ιδεολογική κατάρρευση. Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1922, είχε προηγηθεί η Μικρασιατική Καταστροφή. Πόλεμοι, θάνατος και προσφυγιά, αλλά και ένα ρηγμένο ηθικό με τη κατάρρευση της Μεγάλης Ιδέας, βασάνιζε τους Έλληνες. Η ζωή γίνεται δύσκολη και για τους ντόπιους αλλά και για τους πρόσφυγες, καθώς όλοι επιθυμούν να ορθοποδήσουν ξανά, μετά τους πολυετείς πολέμους.
Η εθνική ταυτότητα έχει τραυματιστεί και γίνεται μία αναζήτηση για την εύρεση μιας νέας εθνικής ιδεολογίας. Μία αλλαγή πεδίου από την εδαφική επέκταση στην πνευματική ηγεμονία του ελληνισμού. Παρατηρείται μία έμφαση/στροφή στο λαϊκό πολιτισμό και την αναζήτηση νέων εικόνων για την ελληνική φύση.
Χαρακτηριστικά της γενιάς του ’30
Οι ποιητές της γενιάς του ’30 είναι εκφραστές του κινήματος του Μοντερνισμού αλλά και του Υπερρεαλισμού. Βασικότεροι του εκπρόσωποι Μοντερνισμού σ’ αυτή τη γενιά ήταν ο Γ. Σεφέρης, ο Ο. Ελύτης και ο Γ. Ρίτσος. Υπήρχαν και άλλοι, απλώς επιλέγουμε να αναφέρουμε αυτούς, διότι βραβεύτηκαν από κορυφαίους οργανισμούς της εποχής τους για το ποιητικό τους έργο. Ο Σεφέρης και ο Ελύτης βραβεύτηκαν από τη Σουηδική Ακαδημία με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 1963 και το 1979 αντίστοιχα. Στο Ρίτσο απονεμήθηκε το 1977 το βραβείο Λένιν (τα βραβεία Νόμπελ και Λένιν ήταν τα κορυφαία βραβεία αντίστοιχα του δυτικού/καπιταλιστικού και του σοσιαλιστικού κόσμου).
Μοντερνισμός
Βασικά θέματα του Μοντερνισμού είναι η μοναξιά, η αποξένωση, τα ψυχικά αδιέξοδα και η συναισθηματική και πνευματική αναπηρία του σύγχρονου ανθρώπου. Στη μοντέρνα ποίηση χρησιμοποιείται ελεύθερος στίχος, καθημερινό λεξιλόγιο και τολμηρές μεταφορές. Το νόημα των ποιημάτων διακατέχεται από μια σκοτεινότητα, δραματικότητα και βίαιη ρήξη με το παρελθόν. Είναι έντονη η αμφισβήτηση των παραδοσιακών αξιών και η κατάργηση των καλλιτεχνικών κανόνων.
Μερικά από τα πιο διάσημα έργα του Μοντερνισμού είναι η Στροφή (1931), το Ημερολόγιο Καταστρώματος (1940) του Γ. Σεφέρη, το Άξιον Εστί (1959), Τα Ετεροθαλή (1974) του Ο. Ελύτη και ο Επιτάφιος (1936), η Σονάτα του Σεληνόφωτος (1956) του Γ. Ρίτσου.
Υπερρεαλισμός
Ένα άλλο κίνημα που ακολουθούν ορισμένοι ποιητές αυτής της γενιάς είναι ο Υπερρεαλισμός. Σπουδαίοι υπερρεαλιστές της γενιάς του ’30 είναι ο Νίκος Εγγονόπουλος και ο Ανδρέας Εμπειρίκος. Χαρακτηριστικά του Υπερρεαλισμού στην ποίηση είναι η ελευθερία στη μορφή, η απουσία στίξης, οι έντονοι συνειρμοί και η κυριαρχία του ονείρου, της φαντασίας και του ασυνείδητου.
Διάσημα έργα που χαρακτηρίζονται ως υπερρεαλιστικά είναι η Υψικάμινος (1935), Η Ενδοχώρα (1945) του Ανδρέα Εμπειρίκου και τα Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν (1938), Μπολιβάρ, ένα ελληνικό ποίημα (1944) του Νίκου Εγγονόπουλου.
Η γενιά του ’30 έφερε μια αλλαγή στην ελληνική ποίηση. Εισήγαγε νέες τεχνοτροπίες, μας έκανε γνωστά τα νέα κινήματα, πολύ διαφορετικά από αυτά που επικρατούσαν εκείνη την εποχή στην Ελλάδα. Μάλιστα, αυτή η αλλαγή είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο τον χλευασμό από ορισμένους, λόγω της διαφορετικής νόρμας, αλλά και την βράβευση, την επιτυχία και τη διαχρονικότητα. Αρκετά από τα έργα αυτής της γενιάς διαβάζονται μέχρι σήμερα, καθώς σε διάφορες περιστάσεις καθίστανται επίκαιρα και άξια αναφοράς.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Beaton, R. (1996). Εισαγωγή στη Νεότερη Ελληνική Λογοτεχνία. Αθήνα: Νεφέλη
Η γενιά του ’30. Ανακτήθηκε από https://www.filologikos-istotopos.gr/2017/04/15/i-genia-tou-%E1%BE%BD30/ (τελευταία πρόσβαση 30.10.2020)
Μοίρα, Π. (2012). Η γενιά του ’30. Ανακτήθηκε από http://fotodendro.blogspot.com/2012/01/30.html (τελευταία πρόσβαση 30.10.2020)
Γενιά του ’30. Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%AC_%CF%84%CE%BF%CF%85_%E2%80%9930 (τελευταία πρόσβαση 30.10.2020)
