Η Ιστορία του Ελληνικού Κρασιού

Η ιστορία του ελληνικού κρασιού ξεκινάει από τις ρίζες του ευρωπαϊκού πολιτισμού και εκτείνεται σε μια διαδρομή 6.500 χρόνων, καθιστώντας την Ελλάδα μια από τις αρχαιότερες οινοπαραγωγικές περιοχές του κόσμου. Σήμερα, το ελληνικό κρασί αναγεννάται και κατακτά εκ νέου τη θέση που του αξίζει στην παγκόσμια οινική σκηνή.

Ιστορικό Υπόβαθρο

Οι αρχαίοι Έλληνες άρχισαν να ασχολούνται συστηματικά με το κρασί μεταξύ 13ου-11ου αιώνα π.Χ., εισάγοντας πρωτοποριακές πρακτικές που επηρεάζουν την οινοποίηση έως σήμερα. Η σημασία του ελληνικού κρασιού στην αρχαιότητα ήταν τεράστια, καθώς αποτελούσε βασικό εξαγώγιμο προϊόν που διακινούνταν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο μέχρι την Ιβηρική χερσόνησο και τον Εύξεινο Πόντο.

Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που δημιούργησαν ειδική νομοθεσία για το κρασί τον 5ο αιώνα π.Χ., καθώς και την έννοια της Ονομασίας Προέλευσης, με φημισμένους οίνους όπως ο Χίος, ο Λέσβιος, ο Θάσιος και ο Πράμνιος. Το κρασί δεν ήταν απλά ένα ποτό, αλλά αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής κουλτούρας, συνδεδεμένο με τον Διόνυσο και τα περίφημα συμπόσια όπου οι φιλόσοφοι της εποχής διεξήγαγαν τις μεγάλες τους συζητήσεις.

Η Σύγχρονη Ελληνική Οινοποιία

Στη σύγχρονη Ελλάδα, η ανάπτυξη του εμφιαλωμένου κρασιού ξεκίνησε ουσιαστικά από το 1960, ενώ τα τελευταία 30 χρόνια τα οινοποιία αυξήθηκαν δραματικά από 70 σε 1.100. Παρόλο που η Ελλάδα αντιπροσωπεύει μόλις το 1,3% της παγκόσμιας παραγωγής κρασιού, διαθέτει πάνω από 300 γηγενείς ποικιλίες, γεγονός που την καθιστά μοναδική σε βιοποικιλότητα.

Ωστόσο, η ελληνική οινοποιία αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Το 2024 σημαδεύτηκε ως η χρονιά που για πρώτη φορά οι εισαγωγές κρασιού ξεπέρασαν τις εξαγωγές, με περισσότερους από 25.500 τόνους εισαγόμενου κρασιού να φτάνουν στη χώρα, κυρίως από Ιταλία, Ισπανία και Βουλγαρία.

Οι Πιο Ενδιαφέρουσες Ελληνικές Ποικιλίες

Σαββατιανό

Το Σαββατιανό είναι η πιο πολυφυτεμένη ποικιλία στην Ελλάδα, καλύπτοντας περίπου το 80% του αμπελώνα της Αττικής. Πρόκειται για μία γηγενή ποικιλία της Αττικής που χαρακτηρίζεται από εξαιρετική αντοχή στην ξηρασία και τη ζέστη. Τα σύγχρονα κρασιά από Σαββατιανό δίνουν νόστιμα, ισορροπημένα κρασιά με αρώματα εσπεριδοειδών, μπανάνας, αχλαδιού και ροδάκινου. Το Σαββατιανό αποτελεί επίσης τη βάση της παραδοσιακής ρετσίνας, του πιο γνωστού ελληνικού κρασιού.

Ασύρτικο

Το Ασύρτικο θεωρείται το “λευκό διαμάντι” του ελληνικού αμπελώνα και μία από τις σπουδαιότερες ποικιλίες της Μεσογείου. Προέρχεται από τη Σαντορίνη, όπου υπάρχουν αυτόριζα αμπέλια άνω των 100 ετών που επέζησαν της πανδημίας φυλλοξήρας. Το Ασύρτικο διακρίνεται για την υψηλή οξύτητα, τον ορυκτώδη χαρακτήρα και την ικανότητα παλαίωσης. Δίνει κρασιά με αρώματα γήινα και θαλασσινή αίσθηση.

Αγιωργίτικο

Το Αγιωργίτικο είναι η πιο σημαντική κόκκινη ποικιλία της Ελλάδας και η ποικιλία του ΠΟΠ Νεμέας. Χαρακτηρίζεται ως “πολυδύναμη” ποικιλία που μπορεί να δώσει ευρύ φάσμα κρασιών, από δροσιστικά ροζέ έως συμπυκνωμένα κόκκινα. Τα νεαρά Αγιωργίτικα έχουν έντονα αρώματα κόκκινων φρούτων με μαλακές τανίνες, ενώ τα παλαιωμένα σε βαρέλι αναπτύσσουν πολυπλοκότητα με αρώματα σοκολάτας και γλυκών μπαχαρικών.

Ροδίτης

Ο Ροδίτης είναι η δεύτερη σε έκταση ποικιλία της Ελλάδας μετά το Σαββατιανό. Παρόλο που είναι ερυθρωπή ποικιλία, παράγει λευκά κρασιά. Τα καλύτερα παραδείγματα προέρχονται από ορεινούς αμπελώνες της Αιγιάλειας, όπου δίνει κρασιά με αρώματα εσπεριδοειδών, πράσινων και τροπικών φρούτων.

Μαλαγουζιά

Η Μαλαγουζιά προέρχεται από την περιοχή της Ναυπάκτου και αναβιώθηκε από τον οινοποιό Γεροβασιλείου. Είναι ιδιαίτερα αρωματική ποικιλία που δίνει κομψά κρασιά με συναρπαστικά αρώματα εξωτικών φρούτων, εσπεριδοειδών, γιασεμιού και μέντας.

Αθήρι

Το Αθήρι είναι μία από τις αρχαιότερες ελληνικές ποικιλίες και το όνομά του δηλώνει την καταγωγή του από τη Σαντορίνη (Θήρα). Χρησιμοποιείται μαζί με το Ασύρτικο για την παραγωγή οίνων ΠΟΠ Σαντορίνης και παράγει ελαφρώς αρωματικά κρασιά με μέτρια περιεκτικότητα σε αλκοόλ.

Προκλήσεις Σήμερα 

Το ελληνικό κρασί βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Οι κύριες αγορές εξαγωγών είναι η Γερμανία, η Κύπρος, η Γαλλία, η Ολλανδία και το Βέλγιο, ενώ λιγότερο από το 10% των εξαγωγών αφορά κρασιά Ονομασίας Προέλευσης. Παράλληλα, η μέση τιμή πώλησης των ελληνικών κρασιών είναι συγκριτικά χαμηλότερη από αυτή των ανταγωνιστών.

Ωστόσο, οι προοπτικές είναι θετικές. Η ποιότητα των εμφιαλωμένων ελληνικών κρασιών βρίσκεται σε διαρκώς εξελισσόμενο επίπεδο, ενώ μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων έχει πραγματοποιήσει εκσυγχρονιστικές επενδύσεις. Η νέα γενιά οινοποιών συνδυάζει τη μακραίωνη παράδοση με σύγχρονες τεχνικές, δημιουργώντας κρασιά που αντικατοπτρίζουν το μοναδικό terroir της Ελλάδας.