Ιστορία του Drag: Από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι τη Σύγχρονη Σκηνή
Το drag αποτελεί μία μοναδική μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης, καθώς συνιστά έναν συνδυασμό θεάτρου, μόδας, αλλά και κοινωνικού σχολιασμού. Η ιστορία του drag ξεκινά χιλιάδες χρόνια πριν και εξελίσσεται διαρκώς, αντικατοπτρίζοντας τις αλλαγές στις κοινωνίες όπου αναπτύχθηκε. Από την αρχαία Ελλάδα έως τις σύγχρονες σκηνές παγκοσμίως το – συχνά παρεξηγημένο – drag έχει υπάρξει κάτι περισσότερο από μια μορφή διασκέδασης. Είναι μια δήλωση, μια τέχνη και μια πολιτισμική κληρονομιά που πολλές φορές υποβαθμίζεται και δεν αξιολογείται, τόσο από την καλλιτεχνική κοινότητα, όσο και από την κοινή γνώμη.
Ιστορία του Drag: οι ρίζες
Η πρώτη αναφορά σε άνδρες που υποδύονται γυναικείους ρόλους ανάγεται στις θεατρικές παραστάσεις της αρχαίας Ελλάδας. Στο αρχαίο δράμα, μόνο άνδρες μπορούσαν να είναι ηθοποιοί, οπότε οι γυναικείοι ρόλοι παίζονταν από άνδρες που φορούσαν ενδύματα και μάσκες για να αναπαραστήσουν γυναίκες. Αυτή η πρακτική συνέβαλε στη δημιουργία του όρου «drag», ο οποίος πιστεύεται ότι προέρχεται από τον τρόπο που τα μακριά φορέματα «σύρονταν» (dragged) στη γη κατά τη διάρκεια των παραστάσεων.
Καθώς οι αιώνες περνούσαν, η πρακτική του drag εξαπλώθηκε και εξελίχθηκε ανάλογα με την κάθε κουλτούρα. Στην Ιαπωνία, το παραδοσιακό θέατρο Καμπούκι περιλάμβανε άνδρες ηθοποιούς, γνωστούς ως «ονναγκάτα», που εξειδικεύονταν στην ερμηνεία γυναικείων ρόλων. Στην Ευρώπη του 16ου και 17ου αιώνα, οι άνδρες εξακολουθούσαν να υποδύονται γυναίκες στο θέατρο, όπως στο αγγλικό θέατρο της Ελισαβετιανής εποχής και συγκεκριμένα στις παραστάσεις του Σαίξπηρ.
Το drag ωστόσο άρχισε να αποκτά τη σύγχρονη μορφή του στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με την εμφάνιση καλλιτεχνών σε βαριετέ και καμπαρέ. Κατά τη διάρκεια της εποχής του Βοντβίλ, drag καλλιτέχνες όπως ο Julian Eltinge έγιναν διάσημοι για την ικανότητά τους να μεταμορφώνονται σε γυναίκες στη σκηνή.
Το Drag στον Αγώνα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
Το drag συνδέθηκε στενά με τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, ιδίως κατά τον 20ό αιώνα. Στη δεκαετία του 1960, οι drag queens έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο Κίνημα για τα Δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ. Τα γεγονότα στο Stonewall Inn στη Νέα Υόρκη το 1969, όπου drag queens όπως η Marsha P. Johnson βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των εξεγέρσεων, έδωσαν το έναυσμα για τον σύγχρονο ακτιβισμό της κοινότητας.
Οι drag queens όμως υπήρξαν πρωτοστάτες στον φεμινιστικό αγώνα, την μάχη των γυναικών για χειραφέτηση και για την κατοχύρωση του δικαιώματος της ψήφου. Η δράση τους ενέπνευσε γενιές ακτιβιστών, υπογραμμίζοντας τη σημασία του drag ως πολιτικής και κοινωνικής δύναμης. Η ιστορία συχνά παραβλέπει την σπουδαία συνεισφορά των καλλιτεχνών αυτών, όμως εκείνοι δεν έπαψαν να στέκονται στην πρώτη γραμμή για την διεκδίκηση των ανθρωπίνων δικαιώματων διάφορων κοινωνικών κινημάτων, όπως για παράδειγμα το Black Lives Matter.
Το Drag στην σύγχρονη εποχή
Παρότι το drag είναι στενά συνδεδεμένο με τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, δεν ταυτίζεται απαραίτητα με τη σεξουαλική ταυτότητα. Το drag είναι μια μορφή τέχνης που μπορεί να υιοθετηθεί από οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Καλλιτέχνες χρησιμοποιούν το drag για να πειραματιστούν με το φύλο, να σατιρίσουν κοινωνικά ζητήματα και να παρέχουν στο κοινό θέαμα και ψυχαγωγία. Σήμερα, το drag αποτελεί μια μορφή τέχνης που ακμάζει σε όλο τον κόσμο. Drag καλλιτέχνες ενσαρκώνουν διαφορετικές πτυχές του φύλου και της έκφρασης, ενώ οι παραστάσεις τους συνδυάζουν μουσική, χορό, μόδα και κωμωδία. Παράλληλα, το drag έχει γίνει πλατφόρμα για κοινωνικά μηνύματα, προσφέροντας έναν δημιουργικό τρόπο να συζητηθούν θέματα όπως τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, η ισότητα και η αποδοχή.
Στη σύγχρονη εποχή, το drag έχει εξελιχθεί σε ένα πολύμορφο φαινόμενο. Από τα cabaret shows μέχρι τις drag competitions, όπως το παγκοσμίως διάσημο «RuPaul’s Drag Race», το drag έχει φτάσει σε ευρύ κοινό και έχει καθιερωθεί ως mainstream τέχνη.
Η ποικιλομορφία του drag αντανακλάται και στις διαφορετικές μορφές που έχει πάρει. Από τις παραδοσιακές drag queens και drag kings, μέχρι τους bio queens (γυναίκες που υιοθετούν drag αισθητική) και τους non-binary καλλιτέχνες, το drag εξελίσσεται συνεχώς, παραμένοντας ένας χώρος δημιουργικής ελευθερίας και προσωπικής έκφρασης.
Το drag είναι κάτι περισσότερο από μια παράσταση. Η ιστορία του drag ξεκινά από το αρχαίο θέατρο και φτάνει μέχρι την σύγχρονη μορφή που κατέχει στην pop κουλτούρα. Το drag έχει εξελιχθεί μέσα από διαφορετικές κουλτούρες και αποτελεί σήμερα έναν ζωντανό και δυναμικό χώρο έκφρασης. Αν και είναι στενά συνδεδεμένο με τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, το drag ξεπερνά τα όρια της σεξουαλικής ταυτότητας και του φύλου, παραμένοντας μια μορφή τέχνης που γιορτάζει την ποικιλομορφία και την ανθρώπινη δημιουργικότητα.
Πηγές
Μαρτάκης Κ. (2023). Η εξέλιξη του drag: Από την Αρχαία Ελλάδα στο Drag Race του RuPaul. protothema.gr. Τελευταία πρόσβαση: 10.01.2025
Ramsey N. (2019). Drag’s ‘power of rebellion’ is keeping Stonewall legacy alive. nbcnews.com. Τελευταία πρόσβαση: 10.01.2025
