Όσοι έχουν ασχοληθεί με την ιαπωνική κουλτούρα, η ιστορία σίγουρα θα έχει ακουστά τους δύτες Ama. Πρόκειται για μια ομάδα δυτών, κατά κύριο λόγο γυναικών οι οποίες καταδύονταν ημίγυμνες στο νερό για να περισυλλέξουν θαλάσσια είδη. Φυσικά, το όλο εγχείρημα διεξαγόταν χωρίς τη βοήθεια καταδυτικού εξοπλισμού, ακόμα και το χειμώνα. Ενώ παλιότερα αποτελούσε κανονική εργασία, πλέον η κατάδυση των Αma περνάει αργόσυρτα στη σφαίρα της παράδοσης, μιας και ο πληθυσμός τους ολοένα και μικραίνει. Ωστόσο, κάποιες διατίθενται να την κρατήσουν ζωντανή και συνεχίζουν τις καταδύσεις κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Η παράδοση των Ama προϋπάρχει εδώ και 2000 χρόνια περίπου. Φορώντας μονάχα ένα περίζωμα για τη γεννητική περιοχή, οι δύτες βυθίζονταν μέχρι και σε βάθος δέκα μέτρων. Ατρόμητες μπροστά στις χαμηλές θερμοκρασίες και τις απρόβλεπτες θαλάσσιες συνθήκες, κρατούσαν την αναπνοή τους για ένα λεπτό τη φορά. Όταν αναδύονταν στην επιφάνεια, έφερναν μαζί τους προϊόντα από το βυθό. Από κοχύλια και μαργαριτάρια μέχρι αχινούς, βρώσιμη τροφή και φύκια, τα προϊόντα αυτά προωθούνταν στις τοπικές αγορές και (χρόνια αργότερα) τη βιομηχανία. Οι γυναίκες δύτες ήταν προτιμώμενες, γιατί το σώμα τους είχε ένα επιπλέον στρώμα λίπους, το οποίο τους προσδίδει θερμομόνωση ενάντια στα ψυχρά νερά.
Εκπαίδευση και δραστηριότητα των δυτών
Από την νεαρή ηλικία των 13 ετών, οι γυναίκες εκπαιδεύονται για να γίνουν έμπειρες δύτες Ama. Ο εξοπλισμός κατάδυσής τους αποτελούνταν, αρχικά, από ένα απλό άσπρο περίζωμα, μιας και το άσπρο ενδείκνυται για να κρατά μακριά τους καρχαρίες. Μεταγενέστερα, κάποιες υιοθέτησαν σύγχρονο καταδυτικό εξοπλισμό και ειδικές στολές για τη διευκόλυνση του έργου τους. Πριν την κατάδυση, περιδένονταν σφιχτά με ένα σχοινί σε βάρκα, αφού βουτούσαν στο νερό και ήταν έτοιμες να ανέβουν κουνούσαν τα σχοινιά για να τους τραβήξουν στην επιφάνεια. Δούλευαν με βάρδιες συνολικά 6-8 ώρες ημερησίως. Ανάμεσα στις βάρδιες ξάπλωναν στην άμμο και άναβαν φωτιές για να ζεσταθούν. Πλέον, το ωράριο εργασίας τους έχει μειωθεί σε 2-4 ώρες ημερησίως. Εξαιτίας της σκληρής και ασταμάτητης προπόνησης για να είναι έτοιμες για τις καταδύσεις, οι Ama έχαιραν άκρα υγείας, ενώ δύτες σε ηλικία 75 χρονών συνεχίζουν να ασκούν το επάγγελμα!
Ama και μαργαριτάρια
Το έργο των Ama δεν είχε γνωρίσει μεγάλη δημοτικότητα μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Ούτε βέβαια και η συλλογή μαργαριταριών από το βυθό για εμπορικούς σκοπούς. Την ιδέα αυτή συνέβαλε ο Ιάπωνας επιχειρηματίας Mikimoto Kōkichi ο οποίος προχώρησε στην πρωτοποριακή “εφεύρεση” της μεθόδου των τεχνητά καλλιεργήσιμων μαργαριταριών. Όσο η ζήτηση των μαργαριταριών μεγάλωνε, τόσο η ζήτηση για Ama εκτοξευόταν. Ο Mikimoto Kōkichi δημιούργησε το Mikimoto Pearl Island και με τη βοήθεια των Ama, η επιχείρηση αυτή απλώθηκε και σε διεθνές επίπεδο. Ως μια πρακτική που είχε αρχίσει να εκλείπει, η επιχειρηματική κίνηση του Mikimoto ήταν υπεύθυνη στην διατήρηση του επαγγέλματος για χρόνια. Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότεροι δύτες κατοικούσαν στις περιοχές Toba και Shima όπου βρίσκονταν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις μαργαριταριών.
Παρ’ όλα αυτά, οι Ama σήμερα αποτελούν μια μειονότητα η οποία έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Οι «γοργόνες της Ιαπωνίας» δεν είναι περισσότερες από 2000 και φθίνουν συνεχώς. Μαζί τους, όμως, φθίνει και ακόμα μια πλούσια πολιτισμική ιδιαιτερότητα που οι μελλοντικές γενιές θα ακούν ως διήγημα καθώς θα ατενίζουν τους ωκεανούς που κάποτε δάμαζαν οι Ama.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτό το άρθρο:
Ama Women Divers of Japan – Where to See & Explore this Culture, ανακτήθηκε από diveoclock.com
The last mermaids of Japan, ανακτήθηκε από bbc.com
Mikimoto Pearl Island, ανακτήθηκε από wikipedia.org
