Ο Γιλγαμές ή Γκιλγκαμές υπήρξε κατά τη μυθολογία δημιούργημα των θεών. Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι δεν αμφισβητούν την ύπαρξή του ως ιστορικό πρόσωπο.
Η ιστορία
Ο Γιλγαμές ή Γκιλγκαμές ήταν ο πέμπτος βασιλιάς της Ουρούκ, αρχαίας πόλης των Σουμερίων. Η Ουρούκ βρισκόταν στη Μεσοποταμία, ανατολικά του ποταμού Ευφράτη (σσ. στην περιοχή του σημερινού Ιράκ, 230 χμ νοτιοανατολικά της Βαγδάτης). Η Ουρούκ με 80.000 κατοίκους υπήρξε η μεγαλύτερη πόλη του τότε γνωστού κόσμου. Η ανασκαφή της ξεκίνησε πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο από Γερμανούς αρχαιολόγους και συνεχίστηκε το 1939 και το 1954.
Πατέρας του Γιλγαμές ήταν ο Λουκαλμπάντα και μητέρα του -κατά το μύθο- η θεά Νινσούν. Ήταν, λοιπόν, ημίθεος με υπερφυσικές δυνάμεις, ανάλογες του δικού μας Ηρακλή. Βασίλεψε γύρω στο 2650 π.Χ. Κατά την παράδοση, ο Γιλγαμές είναι αυτός που έχτισε τα τείχη γύρω από την Ουρούκ, προκειμένου να προστατέψει τους κατοίκους από εξωτερικούς κινδύνους.
Μολονότι δεν υπάρχουν ξεκάθαρες ενδείξεις, οι περισσότεροι αρχαιολόγοι δεν αρνούνται ότι ο μυθικός βασιλιάς υπήρξε ιστορικό πρόσωπο. Σε αυτό συνηγορούν οι επιγραφές που ανακαλύφθηκαν και περιλαμβάνουν ονόματα που αναφέρονται στο διάσημο έπος του Γιλγαμές.
Ο μύθος
Οι θεοί έπλασαν τον Γιλγαμές για να κυβερνήσει τους ανθρώπους. Όντας κατά τα 2/3 θεός διέθετε ομορφιά, εξυπνάδα και γενναιότητα σε απαράμιλλο βαθμό. Ο Γιλγαμές θέλησε να ανακαλύψει τα μυστικά του κόσμου. Έτσι, διέσχισε τον ωκεανό και έφτασε ως τα πέρατα της ανατολής. Επιστρέφοντας έκτισε την πόλη Ουρούκ.
Η δόξα του Γιλγαμές ήταν τέτοια που κανένας άντρας δεν μπορούσε να τον συναγωνιστεί, ενώ ήταν ακαταμάχητος για κάθε γυναίκα. Το τίμημα της δόξας ήταν η μοναξιά. Έτσι, η θεά της δημιουργίας, η Αρούρου αποφάσισε να φτιάξει ένα σύντροφο για τον Γιλγαμές. Με σάλιο και πηλό έπλασε με τα χέρια της τον Ενκιντού. Ο Ενκιντού ήταν άνθρωπος, αλλά ήταν άγριος σαν ζώο.
Ο Ενκιντού εξημερώθηκε χάρη σε μια γυναίκα από το ναό της Ιστάρ, της θεάς του έρωτα. Αυτή τον πήγε στην Ουρούκ για να προκαλέσει το βασιλιά. Οι δύο άντρες πάλεψαν, αλλά νίκησε ο Γιλγαμές. Μέσα από την πάλη γεννήθηκε μια δυνατή φιλία, που κράτησε ως το θάνατο του Ενκιντού.
Συντετριμμένος ο βασιλιάς ξεκίνησε ένα μακρύ ταξίδι για να βρει την απάντηση στο αιώνιο ερώτημα που βασανίζει τον άνθρωπο: γιατί πεθαίνουμε;
Μετά από ένα μακρινό κι επικίνδυνο ταξίδι, ο Γιλγαμές συνάντησε επιτέλους τον Ουτναπίστιμ, το μόνο άνθρωπο που σώθηκε από τον Κατακλυσμό. Αυτός διηγήθηκε στον απόγονό του την ιστορία του Κατακλυσμού και του υπέδειξε πού θα βρει το φυτό που χαρίζει την αιώνια νιότη.
Ο ήρωας βρήκε το φυτό, μα σε μια στάση για να πιει νερό, ένα φίδι το έφαγε. Έτσι, τα φίδια αλλάζουν το δέρμα τους και ξανανιώνουν. Ο χρόνος , όμως, δε γυρνά πίσω για τους ανθρώπους.
Το έπος του Γιλγαμές
Η συναρπαστική ιστορία του Γιλγαμές ξετυλίγεται στο “έπος του Γιλγαμές“. Είναι ένα έργο της ασσυρο-βαβυλωνιακής λογοτεχνίας και αποτελεί το πρώτο αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Το έργο γράφτηκε τον 12 αιώνα π.Χ. και υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλές σε όλη την περιοχή της Εγγύς Ανατολής. Στην αρχή διαδόθηκε προφορικά, από στόμα σε στόμα (σσ. όπως και τα ομηρικά έπη). Στη συνέχεια καταγράφηκε σε σφηνοειδή γραφή, ένα είδος γραφής που είχαν αναπτύξει οι Σουμέριοι. Γύρω όμως στο 300 ή 200 π.Χ. η σφηνοειδής γραφή έπαψε να χρησιμοποιείται. Οι κατοπινές γενιές δεν μπορούσαν πια να τη διαβάσουν κι έτσι το έπος του Γκιλγκαμές ξεχάστηκε για σχεδόν 2000 χρόνια.
Το έργο ήρθε ξανά στην επιφάνεια όταν αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πήλινες πινακίδες το 19ο αιώνα. Χάρη στην αποκρυπτογράφηση της σφηνοειδούς γραφής, οι μελετητές διάβασαν ξανά το σπουδαίο έργο, το οποίο έχει ομοιότητες με την Παλαιά Διαθήκη και τα ομηρικά έπη.
Θρηνώντας το φίλο του Ενκιντού, ο Γιλγαμές διατυπώνει το αιώνιο ερώτημα του ανθρώπου:
Γιατί να πεθαίνουμε; Οι θεοί ζουν για πάντα, αλλά η ζωή των θνητών κρατά όσο μια ανάσα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
Γκιλγκαμές, πληροφορίες ανακτήθηκαν από: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BA%CE%B9%CE%BB%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CF%82
Ουρούκ, πληροφορίες ανακτήθηκαν από: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D%CE%BA
Έπος του Γκιλγκαμές, ανακτήθηκε από: https://terrapapers.com/epos-toy-gkilgkames/
Το έπος του Γιλγαμές το αρχαιότερο έργο της ασσυρο-βαβυλωνιακής λογοτεχνίας, ανακτήθηκε από: https://theatrecomments.weebly.com/alphaphiiotaepsilonrhoomegamualphataualpha-write/9471380
