Χωρίς αμφιβολία, ο τομέας του τουρισμού και γενικότερα ο τουρισμός στην Ελλάδα αποτελεί μία από τις πιο κερδοφόρες βιομηχανίες. Η χώρα μας, με την τεράστια ιστορία της, τον πολιτισμό της που χαίρει θαυμασμού και εκτίμησης διεθνώς, τις φυσικές της ομορφιές αλλά και τη φιλοξενία και την «ανοικτοκαρδοσύνη» των κατοίκων της, αποτελεί πόλο έλξης για εκατομμύρια τουρίστες, πλέον, όχι μόνο κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, αλλά και το χειμώνα.
Σημαντικό ρόλο σε όλη αυτή την προσπάθεια ανάδειξης της Ελλάδας, ως επίγειου παραδείσου στην Ανατολική Μεσόγειο, έπαιξε ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, ο γνωστός σε όλους μας ΕΟΤ. Ο ΕΟΤ ιδρύεται το Μάρτιο του 1929 με προτροπή του τότε πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, στο πλαίσιο του γενικότερου προγράμματος της κυβέρνησης για αστικό εκσυγχρονισμό. Στα χρόνια εκείνα, λοιπόν, του Μεσοπολέμου ο ΕΟΤ προσπαθεί δειλά δειλά να δημιουργήσει το τουριστικό πρόσωπο της χώρας με διάφορους τρόπους, όπως με τη δημιουργία ταινιών μικρού μήκους που προβάλλονταν στα επίκαιρα των υπόλοιπων χωρών του εξωτερικού είτε ακόμα μοιράζοντας ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Αθήνας στους ξένους τουρίστες. Τότε δημιουργούνται και οι πρώτες αφίσες του ΕΟΤ από το φακό της φωτογράφου Nelly’s (κατά κόσμον Έλλης Σουγιουλτζόγλου- Σεραϊδάρη). Αξίζει να σημειωθεί πως στα πρώτα εκείνα βήματα προβολής της Ελλάδας έμφαση δε δινόταν τόσο στις φυσικές ομορφιές και στα νησιά, όπως σήμερα, αλλά αντίθετα στην κλασική κληρονομιά της χώρας.
Τα αποτελέσματα της αρχικής αυτής προσπάθειας δεν άργησαν να φανούν και έτσι το 1937 τη χώρα μας επισκέφθηκαν συνολικά 160.000 τουρίστες, αριθμός εξαιρετικά ικανοποιητικός αν λάβουμε υπόψη μας την κατάσταση που επικρατούσε τότε όχι μόνο σε ελληνικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, μόλις λίγα χρόνια μετά το κραχ του ’29 και παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και τη δυσκολία στις μετακινήσεις από και προς την Ελλάδα λόγω της έλλειψης υποδομών.
Στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά, ο ΕΟΤ θα καταργηθεί και το κομμάτι του τουρισμού θα λάβει άλλη κατεύθυνση. Είναι τότε που ο Μεταξάς θα λάβει την απρόσμενη απόφαση να βαφτούν όλα τα σπίτια των Κυκλάδων μπλε και άσπρα, στα χρώματα δηλαδή της Ελλάδας. Επίσης, τότε, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην προσέλκυση περισσότερο Ελλήνων τουριστών (που σκοπό είχε σύμφωνα με τα δεδομένα του μεταξικού καθεστώτος την καλύτερη γνωριμία των γηγενών με την πατρίδα τους) και λιγότερο των ξένων.
Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο, η Ελλάδα θα βγει γεμάτη πληγές και καταρρακωμένη. Οι περισσότερες υποδομές είχαν καταστραφεί, ενώ, παράλληλα, το ποσοστό της φτώχειας ήταν τεράστιο. Το 1949, ο υπεύθυνος για την εφαρμογή του σχεδίου Μάρσαλ στην Ευρώπη, Πώλ Χόφμαν επισκέπτεται την Ελλάδα και κάνει την εξής διαπίστωση: για την γρήγορη και σίγουρη επανάκαμψη της χώρας, πέρα από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ο τουρισμός θα προσέφερε χωρίς αμφιβολία τεράστια βοήθεια. Αν και στην αρχή υπήρχε διστακτικότητα από μέρους των Ελλήνων, καθώς μέχρι τότε δεν υπήρχε τουριστική παράδοση, εν τούτοις μέσω του σχεδίου Μάρσαλ τέθηκε σε εφαρμογή ο τουριστικός σχεδιασμός της χώρας. Ξεκίνησαν να δημιουργούνται οι πρώτες τουριστικές υποδομές, όπως ξενοδοχεία, ενώ ταυτόχρονα διαμορφώθηκαν και οι πρώτοι τουριστικοί προορισμοί, όπως η Κέρκυρα, η Ρόδος, η Αθήνα. Παράλληλα, το Νοέμβριο του 1950 επανιδρύεται ο ΕΟΤ, με έργο αφ’ ενός την οργάνωση, ανάπτυξη και προώθηση του τουρισμού στην Ελλάδα, και, αφ’ ετέρου, την προετοιμασία του εδάφους προκειμένου να ασχοληθούν με το κομμάτι του τουρισμού και ιδιώτες, οι οποίοι, μέχρι τότε, δεν είχαν πειστεί, εντελώς, για το πόσο κερδοφόρος μπορούσε να είναι.
Το 1951 ξεκινά και το πρόγραμμα «Ξενία», υπό την επίβλεψη του ΕΟΤ πάντα, το οποίο στόχευε στη δημιουργία μιας σειράς σύγχρονων και λειτουργικών ξενοδοχείων, με τα πρώτα από αυτά να εγκαινιάζονται το 1958 (δυστυχώς αργότερα όσα πέρασαν σε χέρια ιδιωτών είτε γκρεμίστηκαν είτε παρήκμασαν). Παράλληλα, ανατίθεται σε διάσημους, Έλληνες ζωγράφους, όπως το Γιάννη Μόραλη, η φιλοτέχνηση των αφίσων του ΕΟΤ, ενώ τυπώνονται και συλλεκτικά λευκώματα και ημερολόγια με φόντο την Ελλάδα. Γραφεία του ΕΟΤ, ως μικροί πρέσβεις, ιδρύονται στο εξωτερικό και τα πρώτα σλόγκαν που καλούν κόσμο να επισκεφθεί τη μικρή αλλά πανέμορφη Ελλάδα είναι πλέον γεγονός. Ταυτόχρονα, κάνουν την εμφάνισή τους και οι πρώτες οργανωμένες παραλίες, οι λεγόμενες πλαζ, με πρώτη εκείνη της Βουλιαγμένης το 1959.
Πολύ γρήγορα έγινε κατανοητό, πως ο πολιτισμός και ο τουρισμός ήταν έννοιες αλληλένδετες, ιδιαίτερα για μια χώρα όπως την Ελλάδα, που όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, έχει τεράστια πολιτιστική κληρονομιά. Έτσι, το 1954 ξεκινά το Φεστιβάλ Επιδαύρου και έναν χρόνο αργότερα, το Φεστιβάλ Αθηνών, στα οποία προσκαλούνται και διεθνούς φήμης καλλιτέχνες όπως η Μαρία Κάλλας και ο Φρανκ Σινάτρα. Σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση ξένων τουριστών έπαιξε και ο κινηματογράφος. Ταινίες όπως «ο Ζορμπάς» με τον Άντονι Κουίν ή το «Ποτέ την Κυριακή» με τη Μελίνα Μερκούρη και πολύ αργότερα το «Mamma Mia» με τη Μέριλ Στριπ που γυρίστηκαν στη χώρα μας συνέβαλαν αποφασιστικά στην προβολή της. Χαρακτηριστικές, επίσης, ήταν και οι βραδιές που οργανώνονταν με ελληνικούς χορούς (από παραδοσιακούς μέχρι το αγαπημένο συρτάκι), ελληνική μουσική και με το καθιερωμένο σπάσιμο των πιάτων, δημιουργώντας έτσι το μύθο του “Athens by night”.
Και μέσα σε όλη αυτή την προσπάθεια ξεκινούν για δέκα χρόνια (από το 1952 έως το 1962) και οι κρουαζιέρες στο Αιγαίο με το πλοίο «Σεμίραμις» το οποίο νοικιάζει ο ΕΟΤ, δίνοντας έτσι έναυσμα στις εφοπλιστικές εταιρείες να συνεχίσουν αργότερα αυτό το κομμάτι.
Αναμφίβολα στην αύξηση του τουρισμού στη χώρα μας (μαζί όμως και με αυτό και στον επαναπατρισμό αρκετών Ελλήνων μεταναστών) συνέβαλε και η ίδρυση της Ολυμπιακής τον Απρίλιο του 1957 από τον Αριστοτέλη Ωνάση, καθώς η μετάβαση σε μία χώρα που βρισκόταν στο άκρο της ευρωπαϊκής ηπείρου αποτελούσε αρκετά δύσκολη υπόθεση.
Όλη αυτή η τουριστική ανάπτυξη σαφώς και επηρέασε και το ανθρώπινο δυναμικό. Καθώς, λοιπόν, δεν υπήρχε μέχρι πρότινος τουριστική παράδοση στην Ελλάδα, ήταν αναμενόμενο και οι Έλληνες να έρθουν αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα όχι και τόσο οικεία. Η γνώση ξένων γλωσσών ή βασικών κανόνων savoir vivre, όπως για παράδειγμα το να μη χτυπά κάποιος τον άλλο στην πλάτη, παρόλο που για τον Έλληνα της εποχής εκείνης ήταν ένδειξη φιλικής διάθεσης, κατέστη πλέον απαραίτητη, και για τον λόγο αυτό, ειδικά σεμινάρια και συνέδρια που απευθύνονταν κυρίως σε επαγγελματίες του τουρισμού τέθηκαν σε εφαρμογή.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, καθώς ενώ στα ‘50s οι τουρίστες ήταν γύρω στους 30.000, το 1961 ξεπέρασαν το 1.000.000, με σήμερα να φτάνουν τα 33.000.000, αριθμός ρεκόρ και τον τουρισμό να αντιπροσωπεύει το 20,6 % του ελληνικού ΑΕΠ. Όπως αναφέρθηκε και στην αρχή, δεν μπορεί σίγουρα να παραγνωριστεί η συμβολή του ΕΟΤ που κατάφερε σε χρόνια δύσκολα να οργανώσει το τεράστιο αυτό έργο της τουριστικής βιομηχανίας και να πείσει και τους ιδιώτες να λάβουν μέρος σε αυτό το πολλά υποσχόμενο κομμάτι της οικονομίας. Έτσι, η χώρα μας μετατράπηκε σε ένα από τα πιο διάσημα τουριστικά θέρετρα παγκοσμίως κρατώντας πάντα μια θέση στο top 10 των καλύτερων τουριστικών προορισμών.
Πηγές:
Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org
Ξενία (ξενοδοχεία). Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org
Τουρισμός στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org
Ολυμπιακές Αερογραμμές. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org
To 20,6 % του ελληνικού ΑΕΠ αντιπροσωπεύει ο τουρισμός, σύμφωνα με το WTTC.(2019). Ανακτήθηκε από www.kathimerini.gr
Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού. Ανακτήθηκε από www.gnto.gov.gr
Η ιστορία του τουρισμού στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε από www.mixanitouxronou.gr (Το βίντεο διαθέσιμο στο: https://www.youtube.com/watch?v=apqa22FjOYw)
