Στις 20 Μαρτίου 2021, η αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης προκάλεσε μεγάλη ανησυχία σε όλο τον κόσμο. Σε μια εποχή που οι περισσότερες χώρες του πλανήτη επιδιώκουν την ισότητα των δύο φύλων και την εξάλειψη της έκφυλης βίας, η Τουρκία χαράσσει τη δική της πορεία.
Το παράδοξο της υπόθεσης είναι πως η συγκεκριμένη Σύμβαση συντάχθηκε το 2011 με την ίδια τη χώρα να πρωτοστατεί. Στόχος της, εξάλλου, υπήρξε η αποτροπή οποιασδήποτε μορφής βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης και της ενδοοικογενειακής, δίνοντας, μάλιστα, τέλος στη δικαστική ασυλία για τους δράστες.
Το καθεστώς μετά την υπογραφή της Σύμβασης
Πράγματι, μετά την υπογραφή της Σύμβασης, φάνηκε πως αρκετές γυναίκες στη χώρα απέκτησαν τη δική τους φωνή. Πολλές από αυτές, κατάφεραν να εναντιωθούν στους συζύγους τους και να δώσουν τέλος στις καταπιεστικές και βίαιες συμπεριφορές που είχαν υποστεί. Έτσι, υπήρξε μια βελτίωση στην κατάσταση της Τουρκίας, αφού εκείνες είχαν πια τη δυνατότητα να απευθυνθούν στη δικαιοσύνη και να ζητήσουν διαζύγιο χωρίς να φοβούνται.
Δυστυχώς, όμως, η Σύμβαση δεν στάθηκε ικανή να μειώσει δραστικά αυτά τα περιστατικά. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), το 38% των γυναικών της Τουρκίας έχουν υποστεί βία από σύντροφό τους κάποια στιγμή της ζωής τους, όταν στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό αγγίζει μόλις το 25%.
Όσον αφορά το ποσοστό των γυναικοκτονιών, το 2017 ανερχόταν σε 407, το 2018 σε 440, το 2020 σε περισσότερες από 300 ενώ το 2021 έχουν ήδη φτάσει τις 70.
Advertising
Δεδομένης της παραπάνω κατάστασης που εξακολουθεί να επικρατεί στην Τουρκία, το συντηρητικό κόμμα του Ερντογάν υποστήριξε πως το κείμενο της Σύμβασης, κατέστρεφε τις «παραδοσιακές τουρκικές οικογενειακές αξίες» τις οποίες όφειλαν να διαφυλάξουν. Πιο συγκεκριμένα, ισχυρίστηκαν πως η συνθήκη αλλοίωνε τις οικογένειες και προωθούσε την ομοφυλοφιλία και την αύξηση των διαζυγίων, κάτι που δεν αρμόζει στον τουρκικό λαό.
Φυσικά, ο πρόεδρος ανακοίνωσε πως η Τουρκία θα συνεχίσει να προστατεύει τα δικαιώματα των γυναικών αναφέροντας πως η καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας αποτελούσε ανέκαθεν βασικό μέλημα της κυβέρνησης. Άλλωστε, ισχυρίζεται πως έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα που θα καλύπτουν τις ανάγκες της κοινωνίας και θα μεριμνούν για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ήδη υπαρχουσών προφυλάξεων.
Αντιδράσεις εντός και εκτός συνόρων
Ασφαλώς οι αντιδράσεις της Ευρώπης ήταν άμεσες με την πρόεδρο της Κομισιόν να καταδικάζει την παραπάνω απόφαση λέγοντας πως «η βία κατά των γυναικών δεν είναι ανεκτή και πως οι γυναίκες αξίζουν ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο για την προστασία τους». Οι περισσότερες χώρες μάλιστα έκαναν λόγο για οπισθοχώρηση και απομάκρυνση της Τουρκίας από το ευρωπαϊκό ιδεώδες.
Διαδηλώσεις βέβαια ξέσπασαν και στο εσωτερικό της χώρας, αποδεικνύοντας την οργή και την απογοήτευση του λαού. Με βάση άλλωστε τις δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν, αποδείχθηκε πως το 84% των πολιτών ήταν αντίθετοι στην αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση.
Αρκετές γυναίκες μάλιστα αναφέρθηκαν στο ότι η χώρα τους κυβερνάται από μια μερίδα συντηρητικών πολιτικών που φοβούνται την εξέλιξή τους και προσπαθούν να τις καταπιέσουν.
Οι λόγοι πίσω από την αποχώρηση
Αξίζει λοιπόν να αναλογιστούμε πώς θα είναι το μέλλον της Τουρκίας στο εξής αλλά και τι μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτήν την απόφαση. Αρκετοί έκαναν λόγο για συμβολική κίνηση της κυβέρνησης σε μια προσπάθεια να ευχαριστήσει τους ψηφοφόρους της στο πλαίσιο της οικονομικής ύφεσης που επικρατεί λόγω πανδημίας.
Άλλοι πάλι αναφέρθηκαν στο φόβο του Ερντογάν για πιθανή εκλογική του ήττα και την ανάγκη εύρεσης συμμάχων. Πιθανόν λοιπόν να επιδιώκει την προσέγγιση του κόμματος του Καραμολάογλου που βρίσκεται σε αντιπολιτευτική συμμαχία με συντηρητικά κόμματα. Έτσι, η αποχώρηση της Τουρκίας από τη σύμβαση θα προκαλέσει την υποστήριξη όλων των συντηρητικών ψηφοφόρων που τάσσονταν ανέκαθεν εναντίον της.
Διατυπώθηκε ωστόσο και η άποψη πως ο Τούρκος πρόεδρος, επιθυμώντας να ενισχύσει την εικόνα του, καταπιέζει τις δημοκρατικές οργανώσεις που τον αμφισβητούν. Αυτή τη φορά έχει στραφεί εναντίον των υποστηρικτών των δικαιωμάτων των γυναικών που τον επικρίνουν για τη μη αυστηρή εφαρμογή των προστατευτικών μέτρων της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.
Ένα έργο τέχνης προς τιμήν των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας
Το 2018, 440 γυναίκες έπεσαν θύματα ενδοοικογενειακής βίας στην Τουρκία και έχασαν τη ζωή τους από τους ίδιους τους συζύγους τους. Με αφορμή τα συγκεκριμένα περιστατικά, ο εικαστικός Vahit Tuna, επέλεξε τον τοίχο δύο κτηρίων της Κωνσταντινούπολης για να κρεμάσει 440 ζευγάρια ψηλοτάκουνων παπουτσιών. Ο στόχος του ήταν να αφυπνίσει τους περαστικούς και να καταδείξει το τεράστιο πρόβλημα της βίας κατά των γυναικών που επικρατεί στη χώρα.
Ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από ένα έθιμο που επικρατεί σε ορισμένες περιοχές της Τουρκίας. Σύμφωνα με αυτό, όταν πεθάνει κάποιος άνθρωπος, οι φίλοι και οι συγγενείς του αφήνουν τα παπούτσια του έξω από τον τοίχο του σπιτιού του.
Το έργο αυτό θα θυμίζει για πάντα όλες εκείνες τις ιστορίες γυναικών που πιθανόν έχουν ξεχαστεί. Ας ελπίσουμε λοιπόν η αποχώρηση από τη Σύμβαση να μην οδηγήσει στην προσθήκη περισσότερων παπουτσιών στον τοίχο.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο
Τουρκία: Τι σημαίνει το «όχι» Ερντογάν στην Σύμβαση Κωνσταντινούπολης- Πώς επηρεάζει τις γυναίκες. (2021). Ανακτήθηκε από https://www.skai.gr/news/world/tourkia-ti-simainei-oxi-erntogan-stin-symvasi-konstantinoupolis-pos-epireazei-gynaikes (τελευταία πρόσβαση 3.4.21)
Σε τοίχο της Κωνσταντινούπολης 440 ζευγάρια γυναικείων παπουτσιών.- Όσα και οι γυναίκες που σκότωσαν οι σύντροφοι τους. (2019). Ανακτήθηκε από https://www.lifo.gr/now/world/se-toiho-tis-konstantinoypolis-440-zeygaria-gynaikeion-papoytsion-osa-kai-oi-gynaikes-poy (τελευταία πρόσβαση 3.4.21)
Κωστίδης Μ. (2021). Σύμβαση Κωνσταντινούπολης: Απάντηση της Άγκυρας στις διεθνείς αντιδράσεις. Ανακτήθηκε από https://www.kathimerini.gr/world/561303499/symvasi-konstantinoypolis-apantisi-tis-agkyras-stis-diethneis-antidraseis/ (τελευταία πρόσβαση 3.4.21)
Ρόκου Λ. (2021). Τι σημαίνει η αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Ανακτήθηκε από https://www.bovary.gr/faces/oramatistes/toyrkia-apohorisi-apo-symbasi-konstantinoypolis (τελευταία πρόσβαση 3.4.21)
Κράνιας Π. (2021). Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης: Οι τρεις λόγοι πίσω από την απόφαση Ερντογάν για απόσυρση. Ανακτήθηκε από https://www.capital.gr/diethni/3535268/sunthiki-tis-konstantinoupolis-oi-treis-logoi-piso-apo-tin-apofasi-erntogan-gia-aposursi (τελευταία πρόσβαση 3.4.21)
