Η μελαγχολία των εορτών
Κάθε χρόνο την περίοδο αυτή, πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από την “μελαγχολία των εορτών”. Η “μελαγχολία” ή καλύτερα η “μελαγχολική διάθεση” έχει χαρακτηριστικά της κοινής κατάθλιψης, με τη διαφορά πως εντείνεται ή εμφανίζεται τις μέρες αυτές. Χαρακτηρίζεται από αισθήματα θλίψης, μελαγχολίας, απογοήτευσης και ματαιότητας, έλλειψη διάθεσης για κοινωνικές επαφές και τάση απομόνωσης.
Το φαινόμενο της “κατάθλιψης των εορτών” άρχισε να εντείνεται και να απασχολεί και ως εκ τούτου να μελετάται, κυρίως από τη δεκαετία του ’80 και ύστερα. Το γεγονός αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, μιας και η δεκαετία του ’80 σηματοδότησε τουλάχιστον για την Ευρώπη την αρχή ενός προτύπου καταναλωτικού εορτασμού των Χριστουγέννων που φόρτωνε τους ανθρώπους με επιπλέον υποχρεώσεις, έξοδα, δώρα και προπαντός με την εικόνα του πως θα έπρεπε να είναι, να αισθάνονται και να συμπεριφέρονται τις μέρες αυτές, ώστε να είναι χαρούμενοι.
Αυτό που επιβαρύνει την κατάσταση που περιγράφεται ως “μελαγχολία των εορτών” είναι ότι φαίνεται σαν να μην υπάρχει ένα περιθώριο για αποδεκτή απόκλιση από τη διάθεση. Πολλοί άνθρωποι το βιώνουν όλο αυτό ως ένα κοινωνικό και συναισθηματικό βάρος, καθώς δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο εορταστικό κλίμα και στις εορταστικές ”υποχρεώσεις”, οι οποίες αποτελούν γι’ αυτούς πηγή στρες. Οι προσδοκίες των εορτών είναι αυτές που ασκούν ψυχολογική πίεση, καθώς οι άνθρωποι πρέπει να τηρήσουν έναν συγκεκριμένο κώδικα κοινωνικών απαιτήσεων. Ουσιαστικά προωθείται η αίσθηση ότι είναι αυτονόητο όλοι μας να νιώσουμε ένα delirium ευτυχίας εξαιτίας της εορταστικής περιόδου. Αυτό θα μπορούσαμε να το παρομοιάσουμε με την ”δικτατορία της ευτυχίας”, η οποία αναγκάζει ουσιαστικά τα άτομα να είναι ευτυχισμένα στο εορταστικό πλαίσιο.
Επιπλέον, μία συμπεριφορά η οποία παρατηρείται συχνά είναι το να αναπολούμε το παρελθόν, τα παιδικά ή νεανικά Χριστούγεννα,τα οποία μέσα από το ξεθώριασμα των χρόνων κρύβουν ρομαντισμό και νοσταλγία. Ιδίως αν κάποιοι έχουν χάσει δικούς τους ανθρώπους αυτές τις μέρες, αισθάνονται ακόμα πιο μόνοι και θλιμμένοι εκείνες τις μέρες, με περισσότερο επιβαρυντική την Πρωτοχρονιά, η οποία υπενθυμίζει στα άτομα το χρόνο που χάνονται οι δικοί τους, δηλαδή οι δικές τους απώλειες. Η μοναξιά είναι ένας παράγοντας που συνεπικουρεί στην θλίψη των εορτών, καθώς άτομα που δεν έχουν φίλους ή οικογένεια, ή ακόμα χειρότερα είναι άστεγοι, η εορταστική περίοδο με την ανταλλαγή δώρων και εγκάρδιας αγάπης λειτουργεί βίαια πάνω τους, καθώς τους υπενθυμίζει όσα δεν έχουν ή όσα έχουν χάσει. Όλα τα προαναφερθέντα θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στην συζήτηση για την μελαγχολία των εορτών.
Σήμερα, ως ενήλικες το παραπάνω πρότυπο έρχεται να συγκρουστεί με την πραγματικότητα. Παρατηρούμε ότι το κάθε άτομο έχει αυτοπεριθωριοποιηθεί χωρίς πολλές φορές να το γνωρίζει και το ίδιο, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται από την κοινωνική πραγματικότητα κουβαλώντας μέσα του μια Κόλαση, εκείνη την Κόλαση της Μοναξιάς. Είναι αναπόσπαστο γεγονός ότι το σύνδρομο της Μοναξιάς θερίζει στους νέους, όπου τα πλαστά χαμόγελα, οι υποβαθμισμένες κοινωνικές σχέσεις, η αδιαφορία για τον συνάνθρωπο, η αλλοτρίωση του ατόμου μέσω της εργασίας και η πλήξη θέτουν σε δοκιμασία τις διαπροσωπικές σχέσεις των ατόμων.
Αυτές τις μέρες είναι μια ευκαιρία να έρθουμε πιο κοντά με άτομα που αγαπάμε συγχωρώντας τις αμαρτίες του παρελθόντος και μοιράζοντας απλόχερα ευγνωμοσύνη και ικανοποίηση σε συνανθρώπους μας τους οποίους η ζωή αδίκησε. Η οικονομική κρίση είναι μια ευκαιρία για να επιστρέψουμε στα ουσιώδη πράγματα της ζωής, τα οποία στο τέλος δεν είναι και πράγματα αλλά είναι μια αγκαλιά, ένα φιλί, ένα χαμόγελο, ένα δάκρυ, μια εκδήλωση αγάπης εν τέλει, η οποία πρόκειται να τσαλακώσει το επιφανειακό περιτύλιγμα της υποκριτικής κοινωνίας. Ας αφήσουμε τις μεγάλες προσδοκίες στην άκρη αφού σπάνια εκπληρώνονται και να αναζητήσουμε το αυτονόητο στη ζωή μας, εκείνο που έχει αξία.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Η μελαγχολία των γιορτών – μια ψυχαναλυτική προσέγγιση. Ανακτήθηκε από https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/prosopikotita/giortes-diakopes/8231-i-melagxolia-ton-giorton-mia-psyxanalytiki-proseggisi.html
