Οι πιο διάσημες πέτρες της Βρετανίας
Μολονότι παρόμοιες κατασκευές έχουν εντοπιστεί και σε άλλες περιοχές, όπως το Ντολμέν του Γουαδαλπεράλ στην Ισπανία, το μνημείο του Στόουνχεντζ είναι το πλέον αναγνωρίσιμο. Πρόκειται για μια μια νεολιθική κατασκευή, η κατασκευή της οποίας τοποθετείται μεταξύ 2.000 -2.500 π.Χ.
Πρόκειται για μια συστάδα λίθινων ογκόλιθων, τοποθετημένων σε κυκλικό σχηματισμό. Μια αχλή μυστηρίου περιβάλλει τόσο τον σκοπό του μνημείου, όσο και τον τρόπο που έφτασαν και τοποθετήθηκαν οι ογκόλιθοι στο σημείο. Πάντως, αποτελεί δημοφιλέστατο προορισμό, προσελκύοντας περίπου 1.000.000 επισκέπτες κάθε χρόνο.
Οι θεωρίες για το Στόουνχεντζ
Η πρώτη αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή ανάγεται στα 1660. Ο αρχαιοδίφης John Aubrey θεώρησε το Στόουνχεντζ έργο των Κελτών, χρονολογώντας το μνημείο πολύ αργότερα συγκριτικά με τις εκτιμήσεις των σύγχρονων μελετητών. Ο Aubrey θεώρησε την περιοχή θρησκευτικό κέντρο υπό τον έλεγχο των Δρυίδων.
Για πολλά χρόνια η επικρατούσα θεωρία για το Στόουνχεντζ ήταν πως επρόκειτο για τόπο προορισμένο για λατρεία. Οι λίθοι ευθυγραμμίζονται με την ανατολή του ηλίου κατά τα μέσα του καλοκαιριού και με τη δύση του κατά το μέσο του χειμώνα. Έτσι, διατυπώθηκε η άποψη πως η εγκατάσταση εξυπηρετούσε τελετουργικούς σκοπούς σχετικούς με τη λατρεία του ήλιου. Η σύνδεσή του με τη γιορτή του θερινού ηλιοστασίου υπήρξε τόσο γοητευτική, ώστε -σε συνδυασμό με τη μαγευτική τοποθεσία- προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες, που συρρέουν στην περιοχή για να γιορτάσουν το θερινό ηλιοστάσιο.
Άλλη άποψη ερμηνεύει τη μνημειώδη κατασκευή ως ένα αστρονομικό παρατηρητήριο για την καταγραφή των κινήσεων του Ήλιου. Πιστεύεται, δηλαδή, πως χρησιμοποιήθηκε για την πρόβλεψη αστρονομικών γεγονότων, όπως η έκλειψη ηλίου.
Η περίπτωση του Ντάρβιλ
Πριν ένα χρόνο η μελέτη του Τίμοθυ Ντάρβιλ, καθηγητή αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο Bournemouth, τάραξε τα νερά. Ο Ντάρβιλ υποστήριξε πως το Στόουνχεντζ θα μπορούσε να λειτουργεί ως ένα ακριβέστατο ηλιακό ημερολόγιο.
Κατά τον Ντάρβιλ το έτος αυτού του ημερολογίου αποτελούνταν από 12 μήνες. Κάθε μήνας είχε 3 εβδομάδες και κάθε βδομάδα 1ο μέρες. Στο μνημείο 30 κάθετοι ογκόλιθοι με 30 οριζόντια υπέρθυρα θα αντιπροσώπευαν τις ημέρες κάθε μήνα. Ξεχωριστές πέτρες χώριζαν κάθε μήνα σε 3 βδομάδες. Καθώς 12 μήνες από 30 μέρες είναι 360 μέρες, στο κέντρο του κυκλικού σχηματισμού είχαν τοποθετηθεί 5 πέτρες σε σχηματισμό πετάλου, συμπληρώνοντας το έτος των 365 ημερών.
Η νέα θεωρία των επιστημόνων για το Στόουνχεντζ εναντίον Ντάρβιλ
Η θεωρία του Ντάρβιλ σήκωσε ανέμους διαφωνιών, αμέσως μετά τη δημοσίευσή της. Βασικό αντεπιχείρημα είναι πως η θεωρία του Ντάρβιλ θεμελιώνεται σε υπολογισμούς που έγιναν βασισμένοι σε εικασίες. Κι αυτό γιατί από τους 30 όρθιους ογκόλιθους μόνον 17 βρίσκονται στην αρχική τους θέση, ενώ λείπουν και 22 από τους οριζόντιους. Οι επικριτές του ανέφεραν πως δεν υπολόγισε επίσης κάποιους ογκόλιθους, γιατί “απλά δεν του έβγαιναν τα νούμερα”.
Ο Τζούλιο Μάγκλι, μαθηματικός στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου, και ο Χουάν Αντόνιο Μπελμόντε, αστρονόμος στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής των Καναρίων Νήσων, με άρθρο τους που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Antiquity, διαψεύδουν τον ισχυρισμό του Ντάρβιλ. Οι δυο επιστήμονες δεν αρνούνται πως η ευθυγράμμιση, η οποία, συμφωνεί με την ανατολή κατά το θερινό ηλιοστάσιο και τη δύση κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, ήταν σκόπιμη. Ωστόσο, θεωρούν ότι οι αργές κινήσεις του ήλιου τις ημέρες που προηγούνται του ηλιοστασίου καθιστούν την ορθή λειτουργία ενός ηλιακού ημερολογίου αδύνατη. Υπενθυμίζουν, επίσης, πως οι περισσότεροι αρχαίοι πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν σεληνιακά κι όχι ηλιακά ημερολόγια. Εξαίρεση αποτελούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι Μάγιας.
Μια σίγουρη απάντηση για τον σκοπό του μνημείου δύσκολα θα δοθεί. Οι άνθρωποι που το κατασκεύασαν δεν άφησαν γραπτές μαρτυρίες. Το μόνο που έχουμε είναι οι υποθέσεις των αρχαιολόγων. Μα αν κάτι είναι σίγουρο, είναι πως το νεολιθικό Στόουνχεντζ θα συνεχίσει να ασκεί τη γοητεία στους απανταχού μελετητές της αρχαιότητας.
Πηγές:
Owens J. (n.d). Stonehenge. National Geographic. Ανακτήθηκε από: www.nationalgeographic.com (τελευταία πρόσβαση: 20/05/2023)
Τσιριγωτάκη Ε. (2023). Το Στόουνχεντζ δεν ήταν τελικά ένα αρχαίο ημερολόγιο, υποστηρίζουν οι επιστήμονες. Ανακτήθηκε από: www.ertnews.gr (τελευταία πρόσβαση: 20/05/2023)
Ένα κρυμμένο ηλιακό ημερολόγιο στο Στόουνχεντζ: Αρχαιολόγος πιστεύει πως έλυσε το μυστικό των μεγαλίθων. Ανακτήθηκε από: www.lifo.gr (τελευταία πρόσβαση: 20/05/2023)
Το μυστικό του Στόουνχεντζ: Η νέα θεωρία που υποστηρίζουν οι επιστήμονες. Ανακτήθηκε από: www.news.gr (τελευταία πρόσβαση: 20/05/2023)
