Κατά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο και πριν ακόμη την είσοδο της Ελλάδας σε αυτόν, ο βομβαρδισμός από γερμανικά ζέπελιν στη Θεσσαλονίκη δεν ήταν σπάνιο φαινόμενο. Κατά την επιδρομή του LZ-85 στις 4 Μαΐου 1916, ωστόσο, συμμαχικές δυνάμεις το εντοπίζουν και το καταρρίπτουν.
Το ζέπελιν
Αρχικά, για όσους δε γνωρίζουν, το ζέπελιν, σύμφωνα με τον ορισμό από τον Γ. Μπαμπινιώτη, είναι ένα μεγάλων διαστάσεων αερόπλοιο με κυλινδρικό μεταλλικό κορμό. Χρησιμοποιούνταν ευρέως από τους Γερμανούς στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Υπόβαθρο – Ο εθνικός διχασμός
Με λίγα λόγια, όταν στις 28 Ιουλίου 1914 ξεσπάει ο Α’ παγκόσμιος πόλεμος (τότε «Ο Μεγάλος Πόλεμος»), όπως και οι περισσότερες χώρες στον τότε κόσμο, έτσι και η Ελλάδα καλείται να διαλέξει είτε την είσοδο στον πόλεμο, είτε την ουδετερότητα. Ωστόσο οι απόψεις διίστανται, από τη μία πλευρά ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος προτείνει την ένταξη της χώρας στην συμμαχία της Αντάντ (Γαλλία-Αγγλία-Ρωσία). Σκοπός του η προστασία των πρόσφατων εδαφικών επεκτάσεων, αλλά και η εκ νέου διεύρυνση των ελληνικών συνόρων μέσω θαλάσσης. Από την άλλη πλευρά ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α’ της Ελλάδας, παντρεμένος με την αδελφή του Γερμανού Αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β’, υποστηρίζει την «ευμενή ουδετερότητα» προς την Αντάντ. Εφόσον, αφενός, οι ακτές της Ελλάδας είναι εκτεθειμένες στο συμμαχικό ναυτικό και, αφετέρου, η αντίπαλη Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι ενταγμένη στην συμμαχία των Κεντρικών Δυνάμεων(Γερμανία-Αυστροουγγαρία-Οθωμανική Αυτοκρατορία- Βουλγαρία), η ένταξη της Ελλάδας σε αυτήν καθίσταται αδύνατη.
Η αποβίβαση συμμαχικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη
Το 1915, ο Ε. Βενιζέλος δίνει την έγκριση στην «Εγκάρδια Συνεννόηση», ή Αντάντ, για αποβίβαση στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη. Η Γαλλική Στρατιά της Ανατολής καταφθάνει στη Θεσσαλονίκη στις 22 Σεπτεμβρίου 1915 με αποτέλεσμα η πόλη να καταστεί αμέσως στόχος των Κεντρικών Δυνάμεων. Γερμανικά αεροσκάφη πραγματοποιούν συχνά επιδρομές, χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Στους εν λόγω βομβαρδισμούς ξεχωρίζουν οι επιδρομές με αερόπλοια, καθώς κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους στον ουρανό της Θεσσαλονίκης. Την 1η μέρα του Φεβρουαρίου 1916, το LZ-85 από το Τέμεσβαρ της Ουγγαρίας (Σήμερα της Ρουμανίας), βομβαρδίζει την κεντρική αγορά της πόλης με αποτέλεσμα το θάνατο 18 ατόμων και τον τραυματισμό άλλων τόσων. Έχοντας βομβαρδίσει προηγουμένως το Νούναμπουργκ της Λετονίας και το Μινσκ στη Λευκορωσία, προκαλεί ένα μήνα αργότερα την καταστροφή των χώρων που στεγαζόταν η τράπεζα της Θεσσαλονίκης.
Το τέλος των επιδρομών του Ζέπελιν στη Θεσσαλονίκη
Η Τρίτη επιδρομή του LZ-85 συμβαίνει το βράδυ της 4ης Μαΐου. Οι Βρετανοί, εντούτοις, είναι καταλλήλως προετοιμασμένοι και προνοούν, ενισχύοντας την άμυνα της πόλης. Οι προβολείς της αντιαεροπορικής άμυνας που υπάρχουν στους λόφους γύρω από την πόλη και τα φώτα του αγκυροβολημένου συμμαχικού στόλου εντοπίζουν το ζέπελιν. Έπειτα από πολλούς ελιγμούς του πιλότου, το LZ-85 τελικά εντοπίζεται και δέχεται επίθεση με καπνογόνες βόμβες, όταν το αγγλικό θωρηκτό «Αγαμέμνων» τελικά το καταρρίπτει. Τυλιγμένο στις φλόγες, το Ζέπελιν πέφτει στον Βαρδάρη, κοντά στις εκβολές του ποταμού Αξιού.
Το ζέπελιν LZ-85 ως αξιοθέατο στη Θεσσαλονίκη
Σέρβοι στρατιώτες εντοπίζουν τελικά το γερμανικό αερόπλοιο, ενώ γαλλικό επιτελείο ζητά την άμεση αποσυναρμολόγησή του. Οι επιζώντες της πρόσκρουσης κρατούνται ως προσωρινοί αιχμάλωτοι στην τότε γερμανική σχολή. Αφού η Αντάντ τους περιφέρει αρκετές φορές στην πόλη ως θέαμα για τον κόσμο, τους στέλνει με πλοίο στην Γαλλία. Εφόσον το ύφασμα έχει καταστραφεί ολοσχερώς, στις 18 Μαΐου ο σκελετός του αερόπλοιου συναρμολογείται και εκτίθεται δίπλα από τον Λευκό Πύργο. Κάτοικοι της πόλης αλλά και στρατιώτες των συμμαχικών στρατευμάτων θαυμάζουν για αρκετές εβδομάδες το τεράστιο αξιοθέατο και παίρνουν μικρά κομμάτια αλουμινίου, άγνωστο μέταλλο για την εποχή. Για αρκετούς μήνες μάλιστα, πολλά τέτοια κομμάτια πωλούνται από πλανόδιους εμπόρους.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Μπαμπινιώτης, Γ. (2004). Λεξικό για το σχολείο & το γραφείο: 2ος τόμος Γ-Ι. Αθήνα: ΚΕΝΤΡΟ ΛΕΞΙΚΟΛΟΓΙΑΣ
Η κατάρριψη του γερμανικού Ζέπελιν στη Θεσσαλονίκη από το βρετανικό θωρηκτό “Αγαμέμνων”. Οι συμμαχικές δυνάμεις περιέφεραν τους αιχμαλώτους για μέρες στην πόλη και τα συντρίμμια έγιναν αξιοθέατο μπροστά στον Λευκό Πύργο. Ανακτήθηκε από http://www.mixanitouxronou.gr/i-katarripsi-tou-germanikou-zepelin-sti-thessaloniki-apo-to-vretaniko-thorikto-agamemnon-oi-symmaxikes-dynameis-perieferan-tous-aixmalotous-gia-meres-stin-poli-kai-ta-syntrimmia-eginan-aksiothea/ (τελευταία πρόσβαση 05/03/22)
Γαλλική Στρατιά της Ανατολής (2020). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%AC_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE%CF%82 (τελευταία πρόσβαση 04/03/22)
Εθνικός Διχασμός (2022). Ανακτήθηκε από
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%94%CE%B9%CF%87%CE%B1%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82#%CE%91%CE%AF%CF%84%CE%B9%CE%B1_-_%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%BF%CE%AF%CE%BC%CE%B9%CE%BF (τελευταία πρόσβαση 04/03/22)
Πώς ξεκίνησε ο εθνικός διχασμός που χώρισε την Ελλάδα σε βασιλικούς και αντιβασιλικούς. Ο βομβαρδισμός των ανακτόρων από την Αντάντ και το κίνημα της Εθνικής Άμυνας στη Θεσσαλονίκη. Ανακτήθηκε από
http://www.mixanitouxronou.gr/pos-ksekinise-o-ethnikos-dixasmos-pou-xorise-tin-ellada-se-vasilikous-kai-antivasilikous-o-vomvardismos-ton-anaktoron-apo-tin-antant-to-pogkrom-se-varos-ton-venizelikon-kai-to-kinima-tis-ethnikis-am/ (τελευταία πρόσβαση 04/03/22)
Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος (2022). Ανακτήθηκε από
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%84_%CE%A0%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82#%CE%92%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%9C%CE%AD%CF%84%CF%89%CF%80%CE%BF (τελευταία πρόσβαση 04/03/22)
100 χρόνια από την κατάρριψη του Ζέπελιν στη Θεσσαλονίκη. 31 εντυπωσιακές φωτογραφίες (2016). Ανακτήθηκε από
https://www.news247.gr/afieromata/100-chronia-apo-tin-katarripsi-toy-zepelin-sti-thessaloniki-31-entyposiakes-fotografies.6427559.html (τελευταία πρόσβαση 05/03/22)
