Η αναβίωση του αρχαίου ελληνικού δράματος αποτέλεσε μέρος της υπέρτατης συλλογικής εμμονής των Ευρωπαίων και της δυτικής κουλτούρας προκειμένου να στρέψει για ακόμα μία φορά την βλέψη της στην Αρχαία Ελλάδα και στο αντίκτυπο που άφησε στον πρώιμο αλλά και σύγχρονο κόσμο. Το Αρχαίο Δράμα έρχεται να αποτυπωθεί στα μάτια των θεατών μέσα από καλοστημένες θεατρικές παραστάσεις. Συγκεκριμένα το Μάιο του 1886 το αγγλικό περιοδικό Stage παρατήρησε πως <<υπήρχε μία τρελή μανία με τα αρχαία ελληνικά θεατρικά έργα>>, ψάχνοντας ωραίες γυναίκες που να ανταποκρίνονται στα αρχαία ελληνικά ιδεώδη των ιέριων και θεοτήτων για να αναπαραστήσουν το έργο. Πολλές χώρες της Ευρώπης με πρωταρχικές την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία ήταν αυτές που επέλεξαν να πρωτοστατήσουν στο συγκεκριμένο τομέα. Σκοπός τους ήταν κυρίως να αναζωπυρώσουν το ελληνικό ιδεώδες, την “αυθεντική” Ελλάδα του αρχαίου κόσμου καθώς και την αναβίωση της αυθεντικής εμπειρίας του κλασσικού. Παραστάσεις αρχαίων έργων ωστόσο είχαν παρατηρηθεί όχι μόνο στις δυτικές, αλλά και σε περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά την περίοδο του Διαφωτισμού μέσα από την εξύμνηση του ρομαντικού στοιχείου.
Να επισημάνουμε ότι υπήρχαν χαρακτηριστικά τρία είδη διάκρισης στα οποία χωριζόταν το αρχαίο έργο και αυτά δεν ήταν άλλα από: α) η αρχαία τραγωδία που παρουσιαζόταν στο πρωτότυπο -τα αρχαία ελληνικά- β) η αρχαία τραγωδία που μεταφραζόταν στα νέα ελληνικά και γ) η διασκευή του έργου από σύγχρονο, ξένο συγγραφέα το οποίο μεταφραζόταν ή ανασκευαζόταν στα ελληνικά. Στη συνέχεια αναφέρονται χαρακτηριστικά μερικά έργα τα οποία έδωσαν “πνοή” στις ξένες ευρωπαϊκές σκηνές.
Γαλλία
Στην Γαλλική πρωτεύουσα την δεκαετία του 1840 εντοπίζονται οι πρώτες ενδείξεις αναβίωσης του αρχαίου δράματος. Συγκεκριμένα το 1844 στο θέατρο Οντεόν αφετηρία αποτελεί η “Αντιγόνη” του Σοφοκλέους, ενώ ακολουθούν ο Ιππόλυτος του Ευριπίδου (1853), Ο “Οιδίπους τύραννος “(1858) και η “Ηλέκτρα” του Σοφοκλέους (1863). Στην Αγγλία περίπου στις ίδιες χρονολογίες, ανεβαίνουν εν συνεχεία ελληνικές παραστάσεις. Χαρακτηριστικά στο Covent Garden το 1845, ανεβαίνει και εκεί η Αντιγόνη. Ο Ρομαντισμός σε συνάφεια με την αρχαιότητα ήθελε να ξυπνήσει στους θεατές το συναίσθημα της παράδοσης, της κάθαρσης όπως και στους αρχαίους καιρούς.
Γερμανία
H Γερμανία συνέβαλλε ίσως παραπάνω από όσο θα μπορούσε να υπολογιστεί στην αναβίωση του αρχαίου δράματος καθώς ειδικά στην διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου επεδίωξε να ξυπνήσει το αίσθημα της ηχηρής αντίστασης και επανάστασης των θεατών απέναντι στο ναζιστικό καθεστώς, κυρίως με την προβολή της Αντιγόνης. Η Αντιγόνη πάντα αποτελούσε πρωτεύουσα επιλογή των θεατρικών συγγραφέων και αυτό γιατί ο γυναικείος φεμινισμός και η ηχηρή αντίσταση της πρωταγωνίστριας στο μοναρχισμό του Κρέοντα την καθιστούσε αυτόματα πρότυπο για τα τότε δεδομένα, ενώ την ίδια στιγμή έδινε ελπίδα και δύναμη όχι μόνο στις γυναίκες του σύγχρονου κόσμου, αλλά και σε όλο το κοινό. Χαρακτηριστικές διασκευές ήταν η μετάφραση και παρουσίαση της Αντιγόνης από τον ποιητή Friedrich Hölderlin το 1804 και αργότερα η διασκευή από τον μεγάλο θεατρικό συγγραφέα Bertolt Brecht στην διάρκεια του πολέμου. Ακολουθεί ο Walter Hasenclever, Friedrich Hegel και πολλοί άλλοι ποιητές και συγγραφείς που με διάφορες δικές τους εξπρεσιονιστικές ή και ρεαλιστικές εκδοχές περνούν το δικό τους μήνυμα για τον αρχαίο ελληνισμό.
Οι παραστάσεις των αρχαίων έργων είναι ασυνεχείς και αυτό γιατί ό,τι περιστρέφεται γύρω από τον ελληνικό πολιτισμό έθεσε τις βάσεις για την εξέλιξη της παγκόσμιας πολιτισμικής κουλτούρας και κυρίως στις τέχνες όπως φάνηκε και παραπάνω.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/sygkrisi/article/view/11461/11538
Κουλούρη, Χ. (2020). Φουστανέλες και Χλαμύδες, Ιστορική μνήμη και Εθνική ταυτότητα 1821-1930. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
