Εισαγωγή
Η ψυχοπάθεια και ο συνώνυμος όρος της κοινωνιοπάθεια τη σημερινή εποχή ορίζεται ως ‘αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας’ (DSM-5). Η ψυχοπάθεια θεωρείται ως διαταραχή προσωπικότητας και συγκεκριμένα ως υποομάδα της «αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας». Αυτό σημαίνει πως υπάρχει ένα σύνολο προβληματικών στοιχείων προσωπικότητας που δημιουργούν πολλά προβλήματα όχι μόνο σε αυτόν που τα έχει αλλά και στον άμεσο περίγυρό του. Η ψυχοπάθεια εκδηλώνεται με διάφορα χαρακτηριστικά στο κοινωνικό πλαίσιο τα οποία μπορούν είτε να εμφανιστούν ένα-ένα είτε συλλογικά. Αυτό σημαίνει ότι διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι τα συγκεκριμένα άτομα είναι επικίνδυνα.
Κοινές παρανοήσεις
Αρχικά, μια από τις σημαντικότερες κοινωνικές παρανοήσεις της ψυχοπάθειας στην κοινωνία είναι η ύπαρξη στερεοτύπων απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους. Σαφέστερα, αξίζει να αναφερθούν πρώτα ορισμένα βασικά στοιχεία που δεν διαθέτει ένα Ψυχοπαθητικό άτομο, παρά τα όσα εμείς πιστεύουμε. Άτομο με ψυχοπαθητική συμπεριφορά δεν είναι απαραίτητα εγκληματίας ούτε κοινωνικά κυνηγημένος. Αντιθέτως, πολλά άτομα με έντονη ψυχοπαθητική νοοτροπία είναι μάλιστα ιδιαίτερα επιτυχημένα στην εργασία, την κοινωνία και στη δημιουργία οικογένειας. Πολύ πιθανόν λοιπόν, να είναι κοινωνικά επιτυχημένος. Ουσιαστικά, γνωστή είναι η τάση των ανθρώπων να σκέφτονται και να κρίνουν με τον κανόνα «εμείς» και οι «άλλοι». Στις περιπτώσεις της εμφανώς μη φυσιολογικής συμπεριφοράς, αυτός ο διαχωρισμός γίνεται ακόμα πιο έντονος και οδηγεί σε αυθαίρετες προκαταλήψεις και κοινωνικές τοποθετήσεις.
Συμπεριφορά στο κοινωνικό πλαίσιο
Στην συνέχεια, τα άτομα με ψυχοπαθητική συμπεριφορά βιώνουν και εκφράζουν με διαφορετικό τρόπο συναισθήματα από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Οι Ψυχοπαθείς χρησιμοποιούν το συναίσθημά τους, μόνο ως “εργαλείο” χειραγώγησης των άλλων και όχι για να εκφράσουν το δικό τους συναίσθημα ή την ψυχική κατάσταση. Για τους ψυχοπαθητικούς, η αξία των άλλων ανθρώπων περιορίζεται μόνο στο πόσο χρήσιμοι είναι για τους ίδιους. Αυτό σημαίνει ότι είναι χειριστικοί με σκοπό την δική τους «άνοδο» στην κοινωνία είτε αυτή είναι σε προσωπικό είτε επαγγελματικό επίπεδο. Ένα παράδειγμα είναι τα στελέχη επιχειρήσεων όπου στόχος τους είναι η απόκτηση δύναμης, εξουσίας και χρημάτων.
Κατόπιν, τα άτομα με ψυχοπαθητική συμπεριφορά στο εκάστοτε κοινωνικό πλαίσιο στοχεύουν στην χειραγώγηση των συνανθρώπων τους καθώς και την επίδειξη δύναμης προς τις ασθενέστερες προσωπικότητες όπως της θεωρούν. Έτσι εμφανίζονται ικανότεροι στην επίτευξη των στόχων τους (χρησιμοποιώντας κάθε μέσο χωρίς αναστολές) δημιουργώντας πρότυπα για τις ασθενέστερες προσωπικότητες λόγω της δυναμικής τους. Ακόμα και στις περιπτώσεις που κάτι αισθάνονται, αυτό είναι τελείως επιφανειακό. Είναι μεγάλη η πιθανότητα να είναι ικανοί να πράξουν το χειρότερο, με τις όποιες επιπτώσεις για τους άλλους, κάτι που για ένα φυσιολογικό άτομο θα προκαλούσε δυσβάσταχτα συναισθήματα ντροπής και ενοχών, χωρίς να εμφανίζουν ίχνος απ’ όλα αυτά.
Επίλογος
Εν κατακλείδι, ο διαχωρισμός και ο εντοπισμός τους από τα φυσιολογικά άτομα στη σημερινή κοινωνία γίνεται όλο και πιο δύσκολος διότι ο περισσότερος κόσμος σε γενικές γραμμές μπορεί να εμφανίσει τις παραπάνω συμπεριφορές. Ανάλογα με την εξυπηρέτηση των δικών μας συνειδητών ή ασυνειδήτων επιθυμιών ή στόχων, αποδεχόμαστε ή καταδικάζουμε κατ’ επιλογήν. Καταφεύγουμε εύκολα στη κοινωνική κριτική ή την καταδίκη κάποιων κοινωνικών φαινομένων , χωρίς όμως να κάνουμε τον κόπο , τις περισσότερες φορές , να αξιολογούμε την δική μας συμμετοχή στη δημιουργία των φαινομένων αυτών. Διαθέτοντας όλοι μας ψυχοπαθητικά στοιχεία στη προσωπικότητά μας , τα εκλογικεύουμε και τα προσαρμόζουμε στις ανάγκες μας , με αποτέλεσμα να τα βιώνουμε σαν φυσιολογικά. Φυσικά, το μέγεθος της δικής μας ψυχοπαθητικής συμπεριφοράς και οι επιπτώσεις της στο κοινωνικό σύνολο θα εξαρτηθεί τόσο από την καλή λειτουργία του εσωτερικού λογοκριτή μας όσο και από το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούμαστε, κατά πόσο αυτό επιτρέπει την εκδήλωση συμπεριφορών χωρίς αναστολές ή όχι.
Βιβλιογραφία
1) CLECKLEY HERVEY: ‘’The Mask of Sanity’’, 5th Edition, 1982
2) DEBRAY,Q.: ‘’Ο ψυχοπαθητικός’’, Α ΄έκδοση, εκδόσεις Χατζηνικολή, Αθήνα 1986
