Η αυτοαξία (self-worth) είναι η αίσθηση που έχουμε για τον εαυτό μας και τη μοναδικότητά μας σε γενική βάση. Σε αυτό, καθοριστικό ρόλο παίζουν οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές μας. Συχνά, χρησιμοποιούμε συγκεκριμένα κριτήρια για να υπολογίσουμε την αξία μας, όπως τις επιτυχίες, την εξωτερική εμφάνιση, τις γνωριμίες, το επάγγελμα και τις οικονομικές μας απολαβές. Όμως, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι αυτά δεν καθορίζουν την αυτοαξία μας ή μπορεί κάποιος παράγοντας να την καθορίζει μέχρι κάποιο σημείο (π.χ. τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε). Σε κάθε περίπτωση, η αυτοαξία έχει να κάνει με το πώς κάποιος βλέπει τον εαυτό του συνολικά και τί είναι αυτό που κάνει που τον ολοκληρώνει ως άνθρωπο και του προσφέρει ευχαρίστηση.
Αυτή η έννοια μπορεί να συγχέεται με την αυτοεκτίμηση, όμως είναι διαφορετικό το νόημά της. Η αυτοεκτίμηση σχετίζεται με το τί αισθανόμαστε, σκεφτόμαστε και πιστεύουμε για εμάς τους ίδιους. Αντιθέτως, η αυτοαξία είναι η αναγνώριση ότι είμαστε μοναδικοί σαν άνθρωποι και σημαντικοί. Εδώ, αξίζει να σημειωθεί ότι και η αυτοπεποίθηση διαφέρει σημαντικά από αυτό τον όρο. Όταν μιλάμε για αυτοπεποίθηση αναφερόμαστε στο αίσθημα ικανότητας και εμπιστοσύνης σε συγκεκριμένους τομείς της ζωής μας. Επομένως, δεν αποτελεί μια συνολική αξιολόγηση του εαυτού.
Η σημασία της αυτοαξίας:
Πολλοί άνθρωποι τείνουν να αξιολογούν τον εαυτό τους με βάση τη σύγκριση με άλλα άτομα. Είναι ένα φαινόμενο που καλά κρατεί, ειδικά τη σήμερον ημέρα και εξαιτίας των διάφορων μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Θα λέγαμε ότι η υπάρχει η τάση η κοινωνία πλέον να υποστηρίζει ότι πρέπει να είμαστε μοναδικοί και πάνω από το μέσο όρο για να νιώσουμε ξεχωριστοί για τον εαυτό μας. Αυτό, όμως, δε γίνεται να συμβαίνει την ίδια στιγμή σε όλους. Η ζωή φέρνει διάφορα σκαμπανεβάσματα και ο καθένας εξελίσσεται και πορεύεται με το δικό του ρυθμό.
Εξάλλου, έχει βρεθεί ότι το να στηρίζει κανείς την αυτοαξία του σε εξωτερικούς παράγοντες βλάπτει την ψυχική του υγεία. Συγκεκριμένα, μία μελέτη του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν βρήκε ότι όσοι φοιτητές εναπόθεταν την αξία του εαυτού τους σε εξωτερικές πηγές (όπως η ακαδημαϊκή απόδοση) ανέφεραν περισσότερο άγχος, θυμό και ακαδημαϊκά προβλήματα. Από την άλλη πλευρά, όσοι την απέδωσαν σε εσωτερικές πηγές ένιωθαν καλύτερα, έλαβαν υψηλότερους βαθμούς και ήταν λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν διατροφικές διαταραχές.
Τρόποι οικοδόμησης αυτοαξίας:
Η αυτοαξία μπορεί να αναπτυχθεί, παρά το γεγονός ότι κάποιες φορές φαίνεται δύσκολο κάτι τέτοιο. Αρχικά, καλό είναι να σταματήσουμε να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με άλλους. Πόσες φορές άραγε μπήκαμε σε αυτή τη διαδικασία; Και πόσο πιο ψυχικά ήρεμοι θα ήμασταν αν ορίζαμε την αξία μας διαφορετικά; Είναι σημαντικό να εξετάζουμε τον εσωτερικό κριτή που κρύβουμε μέσα μας και να αναρωτιόμαστε αν όντως αληθεύουν τα όσα δηλώνει. Επίσης, θα βοηθούσε αρκετά να εξασκούσαμε την αυτοσυμπόνοια. Αυτή είναι το να φερόμαστε στον εαυτό μας με την ίδια καλοσύνη και συμπόνοια, όπως θα φερόμασταν σε κάποιον φίλο. Η διαδικασία αυτή μπορεί να επιτευχθεί με το να αναγνωρίζουμε ότι περνάμε δύσκολες στιγμές, αλλά και να θυμόμαστε ότι δε γίνεται να υπάρχει σε όλα η τελειότητα και ότι είναι εντάξει αυτό. Δε χρειάζεται στο κάτω κάτω.
Ένας άλλος τρόπος είναι η συμμετοχή σε δραστηριότητες που έχουν κάποιο νόημα για εμάς. Θα μπορούσε να είναι ο εθελοντισμός, η ενασχόληση με ένα άθλημα, με την τέχνη ή οτιδήποτε άλλο εισάγει ικανοποίηση. Το να επιδίδεσαι σε κάτι που πιστεύεις ότι έχει κάποια αξία και το να το έχεις ως απώτερο σκοπό στη ζωή σου, ουσιαστικά το τοποθετείς πάνω από τον εαυτό σου (τουλάχιστον σε αρκετές περιπτώσεις). Έτσι, κυρίως, μόνο θετικά στοιχεία μπορεί να σου προσφέρει. Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό, μπορούμε να χτίσουμε ισχυρή αυτοαξία με το ενεργούμε βάσει των προσωπικών μας αρχών και αξιών και τηρώντας τις υποσχέσεις που δίνουμε στον εαυτό μας. Όταν τα λόγια μας συμβαδίζουν με τις πράξεις μας, μειώνουμε τις επιθέσεις του εσωτερικού μας κριτή και μας σεβόμαστε περισσότερο.
Πηγές:
- Αντακαλύπτοντας τη δύναμη της Αυτό-Αξίας. Ανακτήθηκε από https://www.psychology.gr/ (τελευταία πρόσβαση 10/01/2021 στις 23:00)
- The Importance of Self-Worth. Ανακτήθηκε από https://www.psychalive.org/ (τελευταία πρόσβαση 10/01/2021 στις 23:00)
