Στην χωρίς προϋποθέσεις μητρική αγάπη και στο αρχέτυπο του πατέρα-προστάτη (αλλά υπό όρους) παραμένουν εγκλωβισμένα παιδιά και έφηβοι ανεξαρτήτως ηλικίας. Δεν θέλουν να μεγαλώσουν. Είναι οι Πήτερ Παν του δικού τους παραμυθιού.
Η πρώτη ταυτότητα και τα τραύματα
Η ταυτότητα
Η δόμηση της πρώτης ταυτότητας είναι το καθρέφτισμα του βρέφους στο βλέμμα της μητέρας του. Αν η μάνα-τροφός- αγάπη είναι η ίδια ένα τραυματισμένο πλάσμα, η πρώτη ταυτότητα εμπεριέχει αντανάκλαση αυτού του βλέμματος. Στην πορεία ο καθένας μας συνεχίζει να αναζητά καθρέφτες στο περιβάλλον του, το οποίο διευρύνεται.
Τα τραύματα
Ως ενήλικος, είτε επιλέγει συντρόφους που του θυμίζουν υποσυνείδητα την πρώτη ταυτότητα, είτε ψάχνει την επανασύνδεσή του με συναισθηματικά κομμάτια, την έλλειψη των οποίων βίωσε. Η διχοτόμηση αυτή, οι απώλειες στοιχείων της ύπαρξης, συνέβησαν στη διαδρομή από την παιδική μέχρι την ενήλικη ζωή. Η έλλειψη γονεϊκής αποδοχής και συναισθηματικής τροφοδοσίας καταλήγουν να παρατείνουν εσαεί την παιδικότητα.
Το σκηνικό
Ο ενήλικος Πήτερ Παν επιλέγει, ασυναίσθητα, να διαιωνίσει το στάδιο αυτό. Επιδιώκει να επουλώσει κάποια στιγμή το τραύμα. Σε συνειδητό επίπεδο δεν το αναγνωρίζει ως πλήγμα. Υποσυνείδητα τείνει να σκηνοθετεί μια διαρκή παιδική ηλικία. Οι σύντροφοι και το περιβάλλον του επιλέγονται να καθρεφτίζουν το αρχικό σκηνικό της ζωής του. Ελπίζει ότι κάποια αναβίωση θα έχει επιτέλους επιτυχή, διορθωτική έκβαση. Οι εκλεκτοί άλλοι, αποτελούν κατά βάση αντανακλάσεις, ταυτίσεις και τελικά εγκιβωτισμό στο νηπιακό παρελθόν.
Η Υπερτροφοδοσία
Στον φαινομενικό αντίποδα της τραυματικής εμμονής, ο αναλυτής τοποθετεί παιδιά και εφήβους που βίωσαν υπερτροφοδοσία. Συνήθως καταναλωτικού τύπου, κάθε είδους. Τα αρχέτυπα έχασαν την καθορισμένη δυναμική τους και το γονεϊκό μίγμα που προέκυψε, κατέληξε εκρηκτικό. Τα όρια οδηγήθηκαν σε υπερέκταση. Κάποια καταλαμβάνουν λάθος σημεία ή εμπεριέχουν αιτήματα κινήτρων και ανταποδώσεων. Η αγάπη και η αποδοχή συνδέθηκαν με προϋποθέσεις εκατέρωθεν. Το παιδί έμαθε να εξαγοράζει και να εξαγοράζεται.
Η υπευθυνότητα
Η σχέση με τους άλλους
Μέσα σε ένα γενικευμένο κλίμα δοτικότητας και κατανάλωσης, ο Πήτερ Παν εκπαιδεύει μια περσόνα χωρίς την ευθύνη του εαυτού του. Εκχωρεί μονίμως τον ζωτικό χώρο της αυτοδυναμίας του. Οι οραματισμοί και οι επιθυμίες έχουν την ανάγκη της σχηματοποιημένης έλλειψης, για να υπάρξουν. Κάθε σχεδιασμός απαιτεί συνείδηση των σχετικών κινδύνων. Κυρίως, προδικάζει μια ολοκληρωμένη διαδικασία σε κάθε στάδιο της οποίας ο ενήλικος βρίσκεται αντιμέτωπος με τον καταμερισμό ευθυνών. Και των δικών του, αλλά και όσων τυχόν εμπλέκονται. Αρνείται τις ευθύνες, ακριβώς επειδή διατηρεί την πεποίθηση πως η υπευθυνότητα ανήκει αποκλειστικά στη σφαίρα της μέριμνας των άλλων. Στους άλλους εκχωρεί, από συναισθηματική ανωριμότητα, ένα πράγματι βασικό στοιχείο αυτογνωσίας και αυτοπροσδιορισμού.
Η μη ανάληψη ευθύνης
Μοιάζει περιέργο, αλλά και το τραυματισμένο παιδί- ενήλικος όπως και το υπερτροφοδοτούμενο παρουσιάζουν διαταραχή στην ανάληψη ευθύνης. Ο πρώτος σπεύδει να αναλάβει τις ευθύνες όλων. Δεν συνειδητοποιεί την δική του απέναντι στον εαυτό του. Θέλει απλά να είναι αποδεκτός. Ο δεύτερος, ο μικρός «υπερκαταναλωτής», σπάνια αναλαμβάνει ξένες ευθύνες και επίσης ουδέποτε τις δικές του. Η συναισθηματική δέσμευση του πρώτου είναι συνήθως εξαρτητική. Παρεπιπτόντως, αμφότεροι βίωσαν ως ασυνείδητα τραύματα τις ανισόρροπες παιδικότητές τους. Στην πραγματικότητα διατηρούν χαλαρές συνδέσεις και φροντίζουν να τροφοδοτούνται κυρίως, παρά να συνεισφέρουν ουσιαστικά και δημιουργικά. Αρνούνται να μεγαλώσουν.
Ο υποβόσκων Ναρκισσισμός
Στην πρώιμη παιδική ηλικία επικρατεί ένας φυσιολογικός ναρκισσισμός. Αποτελεί επιβιωτική ανάγκη του νέου πλάσματος και προέρχεται από την φυσική αδυναμία του μικρού παιδιού να διαχωρίσει την ύπαρξή του από το βασικό δίπολο μητέρα-ανάγκη. Είναι επόμενο, όσο επιμηκύνεται χρονικά αυτό το αρχικό στάδιο, ο άνθρωπος να αδυνατεί να προχωρήσει στον διαχωρισμό. Εμμένει στην αντανάκλασή του, όπως την ζει μέσα από το βλέμμα των άλλων. Εξελικτικά, καταλήγει να βλέπει κατά κάποιον τρόπο μόνο το είδωλό του. Η λαϊκή θεωρία του άλλου μας μισού, μοιάζει να περιγράφει τελικά την δυστοπική αντίληψη κατακερματισμένων προσωπικοτήτων και ψυχών, που μπλέκονται και αναζητούν την επανασύνδεση. Είναι γεγονός, πως κάθε «αποτυχημένη» σύνδεση επαναδιαλύει το μόρφωμα και συντρίβει συναισθηματικά τα μέρη, μέχρι να στοχεύσουν και πάλι ένα νέο…ήμισυ.
Οι αιώνιοι έφηβοι
Εκτός από τα κακό…παθημένα αιώνια παιδιά, αναγνωρίζει κανείς- σε διάφορα περιβάλλοντα- και «αμετανόητους» εφήβους. Για τους ίδιους λόγους περίπου, σε μια διαρκή ολική νεότητα. Ντύνονται επιδεικτικά εφηβικά, αναζητούν ριψοκίνδυνες δράσεις, κουράζονται από την καθημερινότητα, θυμώνουν εύκολα, χαίρονται εύκολα, αποφεύγουν τις δεσμεύσεις, ορκίζονται στο όνομα της ανεμελιάς. Υπερπροβάλλουν την ανεξαρτησία τους, είναι ιδιαίτερα επικριτικοί, ισχυρίζονται ότι ζουν για το απρόβλεπτο. Γοητευτικά άτομα. Συνήθως ανάλαφρα. Τις περισσότερες φορές κερδίζουν άνετα τη συγχώρεση για τα λάθη τους.
Όλα καλά μέχρι να έρθουν αντιμέτωποι με ευθύνες, έναν απαιτητικό σύντροφο ή τη φυσική αδυναμία της προχωρημένης ηλικίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, απλά διαφεύγουν ή καταρρακώνονται.
Επιμύθιο
Η ωριμότητα κερδίζεται μέσα από αντιπαραθέσεις και συγκλίσεις. Είναι επίπονη διαδικασία. Μπορεί να εκταθεί σε μια ολόκληρη ζωή. Η «Χώρα του Ποτέ- Ποτέ» είναι μια χώρα του «Πουθενά-Πουθενά». Όσοι ζουν εγκλωβισμένοι εκεί, χρειάζονται μονίμως μια φίλη/φίλο/σύντροφο Γουέντι: το πρότυπο της αιώνιας φροντίδας, σύμβολο κι αυτή του δικού της εξαρτητικού συνδρόμου. Οι ολοκληρωμένοι άνθρωποι δεν βλέπουν αντανακλάσεις των παιδικών τους δυστοπιών παντού. Με κόπο και προσπάθεια αποκτούν την δυνατότητα να ορίσουν την ατομικότητά τους, είναι υπεύθυνοι πρωτίστως γι αυτό ακριβώς. Η ενηλικίωση είναι επιλογή, αλλά στο κάτω κάτω της γραφής, η συνειδητότητα είναι η μόνη πραγματικότητα που δεν προδίδει.
