Λήψη αποφάσεων & εκτίμηση πιθανοτήτων: Ένα συχνό σφάλμα

Λήψη αποφάσεων & εκτίμηση πιθανοτήτων: Ένα συχνό σφάλμα

Παρ’ όλες τις νοητικές μας ικανότητες, έχουμε σίγουρα και κάποιες αδυναμίες. Όταν λαμβάνουμε αποφάσεις, οι άνθρωποι είμαστε αρκετά ικανοί στην εκτίμηση της συχνότητας. Οι πιθανότητες όμως δεν είναι το δυνατό μας σημείο. Ας δούμε το παρακάτω παράδειγμα. Μπορείτε να σημειώσετε και τη δική σας απάντηση προτού προχωρήσετε παρακάτω.

H Λίντα είναι 31 ετών, ανύπαντρη, ειλικρινής και έξυπνη. Στο πανεπιστήμιο σπούδασε φιλοσοφία. Ως φοιτήτρια έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για τον ρατσισμό και κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ έπαιρνε μέρος σε αντιπυρηνικές διαδηλώσεις. Ποια είναι η πιο πιθανή κατάσταση σήμερα για τη Λίντα;

Α) Η Λίντα είναι τραπεζικός υπάλληλος

Advertising

Advertisements
Ad 14

Β) Η Λίντα είναι τραπεζικός υπάλληλος κι ενεργό μέλος του φεμινιστικού κινήματος

Εσείς ποιο από τα δύο επιλέξατε; Στη μελέτη των Tversky & Kahneman (1983), πάντως, το 89% των συμμετεχόντων επέλεξε το Β. Και έκανε λάθος. Η πιο πιθανή επιλογή για τη Λίντα είναι η Α.

Αν και λεπτομέρειες κάνουν ένα σενάριο περισσότερο αληθοφανές, στην πραγματικότητα μειώνουν τις πιθανότητες αυτό να συμβεί.

Λήψη αποφάσεων & εκτίμηση πιθανοτήτων: Ένα συχνό σφάλμα

Advertising

Το λογικό σφάλμα της σύζευξης, όπως είναι γνωστό, αναφέρεται σε περιπτώσεις που τα άτομα εκτιμούν ότι δύο γεγονότα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να συμβούν ταυτόχρονα από το να συμβούν μόνα τους. Στην πραγματικότητα, όμως, συμβαίνει το αντίθετο. Ένας βασικός κανόνας των πιθανοτήτων είναι πως η συνεμφάνιση δύο γεγονότων δεν μπορεί να είναι πιο μεγάλη από την πιθανότητα το κάθε γεγονός να ισχύσει μόνο του. Για την ακρίβεια, όσες περισσότερες λεπτομέρειες προστίθενται, τόσο μειώνεται η πιθανότητα το σενάριο να ισχύσει. Ας του δούμε και σχηματικά:

Λήψη αποφάσεων & εκτίμηση πιθανοτήτων: Ένα συχνό σφάλμα

Η τομή και των τριών αυτών πιθανοτήτων είναι πολύ μικρότερη από την περιοχή που περιλαμβάνει η κάθε πιθανότητα μόνη της. Αν πρόκειται για 4, 6, 7, κ.ο.κ. πιθανότητες η τομή ολοένα και μικραίνει. Μολονότι λοιπόν οι περισσότερες λεπτομέρειες κάνουν ένα σενάριο πιο ρεαλιστικό, στην πραγματικότητα μειώνουν τις πιθανότητες αυτό να συμβεί. Την επόμενη φορά που θα εκτιμήσουμε την πιθανότητα ενός γεγονότος, θα φανταστούμε πώς θα είναι μια κατάσταση (ή εμείς οι ίδιοι) στο μέλλον, καλό είναι να το λάβουμε αυτό υπόψιν.

Βιβλιογραφία:

Advertising

Ευκλείδη, Α. (2011). Ψυχολογία της σκέψης. Αθήνα: Πεδίο.

Schacter, D. L., Gilbert, D. T., & Wenger, D. M. (2012). Ψυχολογία. Αθήνα: Gutenberg.

Tversky, A., & Kahneman, D. (1983). Extensional versus intuitive reasoning: The conjunction fallacy in probability judgment. Psychological Review, 90, 293-315.

Περισσότερα από τη στήλη: Ψυχολογία

Ψυχολογία

Η ψυχολογία του παιδιού και η σχολική του απόδοση

Η ψυχολογία του παιδιού και η σχολική του απόδοση Η σχολική απόδοση δεν εξαρτάται μόνο…

Ψυχολογία

Το σύνδρομο της καλής κοπέλας: τελικά να αρέσουμε;

  Ένα βαθύ και δύσκολο θέμα είναι το σύνδρομο της καλής κοπέλας που κουβαλάνε γυναίκες…

Ψυχολογία

Το Φαινόμενο της Κοινωνικής Διευκόλυνσης: Γιατί τα πάμε καλύτερα με κοινό;

Η κοινωνική διευκόλυνση είναι ένα συναρπαστικό φαινόμενο της κοινωνικής ψυχολογίας: εκδηλώνεται όταν η παρουσία άλλων…

Ψυχολογία

Η Προσωπικότητα Έχει Μεγαλύτερη Σημασία από Όσο Νομίζεις

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Η Προσωπικότητα Έχει Μεγαλύτερη Σημασία από Όσο Νομίζεις, αποτελεί μετάφραση…

Ψυχολογία

Σεξουαλική έλξη χωρίς συναίσθημα: Τι λέει η ψυχολογία

Η έντονη ερωτική/σεξουαλική επιθυμία και συνεύρεση χωρίς ουσιαστική συναισθηματική σύνδεση περιγράφεται συχνά ως περιστασιακό σεξ…

Ψυχολογία

Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας (Cluster B): Η Σκοτεινή Όψη του Θαυμασμού

  Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας: Συμπτώματα, Αίτια και Σύγχρονες Προσεγγίσεις Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (Narcissistic Personality…

Ψυχολογία

Εικόνα σώματος: Επιρροές, επιπτώσεις, παρεμβάσεις

Εικόνα σώματος ονομάζεται η αυτοαντίληψη του σωματικού μεγέθους και το άγχος ενός ατόμου για την…