Οι μηχανισμοί άμυνας που όλοι μας χρησιμοποιούμε

14 Αυγούστου 2019
Μηχανισμοί άμυνας
Πηγή εικόνας: pigipaideias.gr

“Άλλες φορές χαμογελάω πολύ, σχεδόν χαζογελάω. Άλλες κλείνομαι μέρες στο δωμάτιό μου και δε μιλάω παρά μόνο στον εαυτό μου. Άλλες φαίνεται πως δε νιώθω τίποτα, λες και δεν είναι δικά μου τα προβλήματα. 
Κυρίως, αρνούμαι αυτό που μου συνέβη. Δεν επιτρέπω σε εμένα να αντιδράσω. Και ύστερα το ξεχνάω. 
Όταν με ρωτάνε, απαντάω κοφτά. Δε θέλω να συζητήσω. Αν το εξωτερικεύσω, θα το νιώσω κατάλαβες; Και είναι φορές που δε θέλω να νιώσω τίποτα.” 

“Οι μηχανισμοί άμυνας μπορούν να κάνουν τη ζωή μας προσαρμοστική ή δυσλειτουργική” (Sigmund Freud).

Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία του Sigmund Freud, οι μηχανισμοί άμυνας λειτουργούν ασυνείδητα με σκοπό να μας προστατέψουν από καταστάσεις και συναισθήματα που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε. Οι μηχανισμοί άμυνας είναι οι ασυνείδητες αυτόματες πράξεις ή τεχνικές που εκτελούνται για αυτόν τον σκοπό.
Το “Εγώ” μας μεσολαβεί ως λογικός νους ανάμεσα στα “θέλω” και τα “πρέπει” μας, ώστε να μην επιτρέψει στον οργανισμό μας να κατακλυστεί από άγχος και αρνητικά συναισθήματα δύσκολων καταστάσεων.

Οι κυριότεροι μηχανισμοί άμυνας είναι:

  1. Απώθηση. Είναι ο κυριότερος μηχανισμός άμυνας. Η απώθηση έχει να κάνει με τη διαδικασία του ασυνείδητου, η οποία “ξεχνάει” ένα συμβάν ώστε να μη νιώσει το άτομο τον πόνο.
  2. Άρνηση. “Δε γνωρίζω και δεν αναγνωρίζω τίποτα”. Σκέψεις, συναισθήματα, ιδέες και πράξεις που είναι σαν να μην υπάρχουν.
  3. Παλινδρόμηση. Γυρνάμε πίσω σε προηγούμενα εξελικτικά στάδια της ψυχοσεξουαλικής μας ανάπτυξης.
  4. Προβολή. Εικόνες, σκέψεις, συναισθήματα τα οποία δε θέλω να αντιληφθώ ότι υπάρχουν ώστε να αποφύγω τα αρνητικά συναισθήματα και το έντονο άγχος. Στον αμυντικό μηχανισμό της προβολής, οτιδήποτε συμβαίνει είναι “του άλλου”.
  5. Εκλογίκευση. Επιστρατεύουμε τη λογική μας ώστε να δικαιολογήσουμε καταστάσεις και αντιδράσεις χωρίς συναίσθημα.
  6. Διανοητικοποίηση.  Συμπεριφέρομαι σαν να μην υπάρχουν τα συναισθήματα ή να μην τα νιώθω. Βλέπουμε ένα αγχωτικό συμβάν της ζωής μας σαν θεατές.
  7. Χιούμορ. Εστιάζω στην αστεία ή ειρωνική πλευρά του συμβάντος ώστε να μην το αντιμετωπίσω.
Μηχανισμοί άμυνας
Πηγή εικόνας: enallaktikidrasi.com

“Πρέπει να αντιμετωπίζουμε τελικά τις άσχημες καταστάσεις ή να τις αποφεύγουμε;” 

Όταν οι άνθρωποι αμυνόμαστε σε οτιδήποτε μας συμβαίνει, τείνουμε να εξουδετερώνουμε τις εμπειρίες της ζωής μας και τα συναισθήματά μας με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνουμε τη σημασία τους. Όσο πιο πολύ χρησιμοποιούμε τους αμυντικούς μηχανισμούς τόσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε απο τα συναισθήματά μας. Καταλήγουμε να γινόμαστε απαθείς και καχύποπτοι με οτιδήποτε συμβαίνει στη ζωή μας.

Αρχικά, απομακρυνόμαστε από τους κοντινούς μας ανθρώπους και δυσκολευόμαστε να αναπτύξουμε γνήσιες σχέσεις. Αισθανόμαστε απομονωμένοι εφόσον δε συζητάμε ανοιχτά για τα συναισθήματά μας.
Επιπλέον, οι αμυντικοί άνθρωποι αναπτύσσουν συναισθήματα ενοχής ως προς τον εαυτό τους. Μια αμυντική ζωή αφήνει τους ανθρώπους ανολοκλήρωτους και λυπημένους για τη ζωή που δεν έζησαν πλήρως. Τους κατακλύζουν με αρνητικά συναισθήματα και οδηγούνται σε μια ζωή πολύ προγραμματισμένη με καθημερινές συνήθειες, ώστε να αποφύγουν οτιδήποτε τους προκαλεί πόνο. Σε βάθος χρόνου, μια τέτοια επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά δημιουργεί προβλήματα σε όλους τους τομείς της ζωής του ανθρώπου.
Εν ολίγοις, οι άνθρωποι οι οποίοι στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους αμύνονται, είναι συναισθηματικά περιορισμένοι, δύσπιστοι και ανασφαλείς.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Αντίθετα, οι άνθρωποι, οι οποίοι δε χρησιμοποιούν τους μηχανισμούς άμυνας σε κάθε στιγμή της καθημερινότητάς τους, νιώθουν ελεύθεροι συναισθηματικά. Είναι περισσότερο ικανοί να νιώσουν τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά συναισθήματα και να αισθανθούν πλήρεις. Ζουν πιο αυθεντικά και είναι συνήθως πιο ευχαριστημένοι με τη σχέση τους με τον εαυτό.

Ονομάζομαι Αλεβίζου Θέμις και είμαι πτυχιούχος στο τμήμα της ψυχολογίας με κατεύθυνση στην ειδική αγωγή. Αυτήν την περίοδο, εκπαιδεύομαι ,επίσης, στην Γνωστική - Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία.
Όταν έχω ελεύθερο χρόνο, μου αρέσει να διαβάζω βιβλία, να ακούω μουσική και να γράφω. Κλείνοντας, θα αφήσω εδώ αυτό το quote : "Don't forget to tell yourself positive things daily."

Περισσότερα από τη στήλη: Ψυχολογία

Ψυχολογία

Τα μάτια:Ο καθρέφτης της Ψυχής

Εικόνα:https://pixabay.com/el/photos/ Λένε πως «τα μάτια δεν λένε ποτέ ψέματα». Και πράγματι, το βλέμμα αποτελεί έναν…

Ψυχολογία

Λευκος Ιππότης: Όταν παλεύεις να σώσεις…τους άλλους!

Μήπως στη ζωή σου μπαίνεις συχνά στον ρόλο του “σωτήρα”; Μήπως νιώθεις πως κάθε φορά…

Ψυχολογία

Εξαρτητική Διαταραχή Προσωπικότητας (Cluster C): Έρωτας, σχέσεις και η παγίδα της εξάρτησης

https://health4u.gr/wp-content/uploads/2021/05/matthew-henry-HIDx1jXz8tA-unsplash.jpg Η Εξαρτητική Διαταραχή Προσωπικότητας (Dependent Personality Disorder – DPD) ανήκει στο Cluster C των…

Ψυχολογία

“Daddy issues”Δεν είναι drama, είναι τραύμα…

Ο όρος “daddy issues” αναφέρεται σε συμπεριφορές που συχνά έχουν τις ρίζες τους σε μια…

Ψυχολογία

Θέατρο και θεραπεία πάνε μαζί…

 Το θεατρικό παιχνίδι δεν είναι απλώς μια δραστηριότητα για όσους αγαπούν τη σκηνή. Είναι ένας…

Ψυχολογία

Φόβος: βιολογικό ή ψυχοκοινωνικό φαινόμενο;

    Ο φόβος είναι ένα από τα πιο αρχέγονα και πυρηνικά συναισθήματα του ανθρώπου.…

Ψυχολογία

Σχιζότυπη Διαταραχή Προσωπικότητας (Cluster A) : Η αντίφαση της σύνδεσης μεταξύ Μοναξιά και ψηφιακή ζωή

Η σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας (Schizotypal Personality Disorder, SPD) ανήκει στις διαταραχές προσωπικότητας της ομάδας A…