Όλοι γνωρίζουμε το κλασικό παραμύθι του James Barrie «Peter Pan», όπου ο κεντρικός ήρωας είναι ένα ανέμελο αγόρι, που αρνείται να μεγαλώσει και να αναλάβει τις ευθύνες του. Όταν αυτό το πρότυπο ανώριμης συμπεριφοράς υιοθετείται και στην πραγματική ζωή, τότε μιλάμε για το “σύνδρομο του Peter Pan“.
Το σύνδρομο του “αιώνιου παιδιού”
Το σύνδρομο του Peter Pan αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1983 από τον ψυχολόγο Dan Kiley, ωστόσο δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ψυχοπαθολογική κατάσταση. To σύνδρομο περιγράφει την άρνηση ή τη δυσκολία ενός ενήλικα να ωριμάσει και να αναλάβει τις υποχρεώσεις που αντιστοιχούν στην ηλικία του. Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα παιδί εγκλωβισμένο στο σώμα ενός ενήλικου, που αρνείται να έρθει αντιμέτωπος με τη θλιβερή πραγματικότητα ότι μεγαλώνει και επιβάλλεται να αλλάξει. Έτσι, αγωνίζεται να διατηρήσει τη νεότητά του.
Τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου Peter Pan
Αν και το φαινόμενο απαντάται και στα δύο φύλα, παρατηρείται πιο συχνά στους άντρες. Οι άντρες “Peter Pan” είναι ιδιαίτερα ελκυστικοί τόσο για την ανεμελιά τους όσο και για την παιδικότητα που εκδηλώνουν. Προσεγγίζουν επιπόλαια τη ζωή τους και ζουν, διασκεδάζουν, σκέφτονται σαν αιώνιοι έφηβοι.
Πιο συγκεκριμένα χαρακτηρίζονται από:
- ευθυνοφοβία: Πρόκειται για έναν ψυχολογικό μηχανισμό άμυνας, που πηγάζει από το φόβο της κριτικής και της αποτυχίας από το περιβάλλον τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, άτομα που έχουν μεγαλώσει σε ένα υπερπροστατευτικό οικογενειακό περιβάλλον, δεν έχουν μάθει να αναλαμβάνουν ευθύνες.
- αδυναμία δέσμευσης και τήρησης υποσχέσεων: γεγονός που τους καθιστά αναξιόπιστα άτομα.
- ενδιαφέρον μόνο για διασκέδαση
- υπερβολική φροντίδα για την εξωτερική τους εμφάνιση: Δίνουν προτεραιότητα στην εξωτερική εμφάνιση, για να αποπροσανατολίσουν τους άλλους από τα τρωτά τους σημεία.
- φόβο για τα γηρατειά
- φόβο για τη μοναξιά: Εφόσον δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και αδυνατούν να συνδεθούν συναισθηματικά με άλλα άτομα, συνάπτουν εφήμερες και ρηχές σχέσεις με κίνδυνο να μείνουν μόνοι τελικά.
- έλλειψη αυτοπεποίθησης: αν και φαινομενικά δείχνουν ανεξάρτητα άτομα που βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής.
Όταν ο «Peter Pan» συνάντησε την «Wendy»
Ο Peter Pan δεν χαρακτηρίζεται για τη σταθερότητά του στις ερωτικές του σχέσεις. Αντίθετα, αλλάζει διαρκώς συντρόφους, που θα του προσφέρουν ενθουσιασμό και ανεμελιά. Συνήθως επιλέγει ταίρι νεότερης ηλικίας -για να το εντυπωσιάσει πιο εύκολα- ενώ αποφεύγει τα δυναμικά άτομα με προσωπικότητα. Όταν πάλι εμπλέκεται σε μια ερωτική σχέση που φτάνει στο σημείο να απαιτούνται δεσμεύσεις και ανάληψη ευθυνών, τότε θα βγάλει εισιτήριο για τη Χώρα του Ποτέ.
Ο άντρας “Peter Pan” τελικά θα βρει το άλλο του μισό στο πρόσωπο της γυναίκας που θα προβάλλει την ίδια σχέση εξάρτησης που είχε με την οικογένειά του. Με άλλα λόγια, θα του φέρεται σαν τη μαμά του· θα τον στηρίζει, θα λαμβάνει εκείνη όλες τις αποφάσεις και θα επωμίζεται τις ευθύνες εκ μέρους του. Πρόκειται για τη γυναίκα με το “σύνδρομο Wendy“. Η γυναίκα “Wendy” είναι μια ανασφαλής γυναίκα, που θέτει σε δεύτερη μοίρα τις δικές της ανάγκες, προκειμένου να ικανοποιήσει το σύντροφό της. Αναλαμβάνει το γονεϊκό ρόλο στη σχέση της τροφοδοτώντας, όμως, την ευθυνοφοβία του συντρόφου της. Έτσι, ελπίζει πως θα κερδίσει την αγάπη του και θα τον κρατήσει για πάντα κοντά της.
Το σύμπλεγμα Wendy – Peter Pan
Φαίνεται ότι το σύμπλεγμα Wendy – Peter Pan μελετάται ήδη από το 1982. Οι ειδικοί περιγράφουν τη δυναμική του ζεύγους: τον Peter Pan ως ένα άστατο, επιπόλαιο και νάρκισσο άντρα, ενώ τη Wendy, ως μια υπερπροστατευτική γυναίκα-μαμά, το θύμα που ανέχεται αδιαμαρτύρητα την ανευθυνότητα του συντρόφου της. Έτσι, όσο και αν ο άτακτος Peter Pan εγκαταλείπει τη “μητέρα” Wendy, για να ζήσει νέες ερωτικές περιπέτειες, εξαιτίας του άγχους του αποχωρισμού επιστρέφει γρήγορα σε εκείνη. Από την άλλη, και η Wendy, σταθερά εξαρτημένη από αυτόν, δεν προβάλλει καμία αντίδραση, στην ιδέα ότι θα τον χάσει. Όσο, λοιπόν, και αν φαίνονται δύο εκ διαμέτρου αντίθετες προσωπικότητες, ο ένας τροφοδοτεί και συμπληρώνει τον άλλο σαν ένα ερωτικό παζλ.
Πηγές:
- Dr. Αριστοτέλης Βάθης. Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής. Το σύνδρομο του Πίτερ Παν. Ανακτήθηκε από: therapia.gr (Tελευταία πρόσβαση: 22/11/2020)
- Έλσα Μπάρδα. Κλινικός Ψυχολόγος – Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς. Σύνδρομο του Πίτερ Παν: Το ψυχολογικό πορτραίτο του “αιώνιου παιδιού”. Ανακτήθηκε από: protothema.gr (Tελευταία πρόσβαση: 22/11/2020)
- Φλώρα Κασσαβέτη. Σε Σχέση Με Τον … Πήτερ Παν; Ανακτήθηκε από: thriveglobal.gr (Tελευταία πρόσβαση: 22/11/2020)
- Tο «Σύμπλεγμα του Πίτερ Παν», το σύνδρομο του «αιώνιου παιδιού». Ανακτήθηκε από: psyxology.gr (Tελευταία πρόσβαση: 22/11/2020)
