Στενοχωρημένοι ή χαρούμενοι, θυμωμένοι ή αγχωμένοι, σε κάθε περίπτωση η ψυχική μας διάθεση μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις διατροφικές μας συνήθειες και τη σχέση μας με το ψυγείο, φαινόμενο που οι ειδικοί ονομάζουν “συναισθηματική διατροφή” (emotional eating).
Η διατροφή είναι ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο, καθώς πρωταρχικά καλύπτει το αίσθημα της πείνας και έπειτα επιδρά στην ψυχολογία του. Μην ξεχνάμε, ακόμα, ότι ένα γεύμα αποτελεί μέσο κοινωνικοποίησης, διασκέδασης και ευκαιρία για σύσφιξη διαπροσωπικών σχέσεων.
Συναισθηματική διατροφή : Τρώμε τα συναισθήματά μας
Οι διατροφικές μας συνήθειες είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων· οικονομικής δυνατότητας, χρόνου, κουλτούρας, ακόμα και ηλικίας. Για παράδειγμα, ένας έφηβος πιο εύκολα θα υιοθετήσει ένα πιο ανθυγιεινό διατροφικό στυλ συχνάζοντας σε αλυσίδες fast food, από έναν ενήλικα που θα προτιμήσει το σπιτικό φαγητό.
Ένας, όμως, εξίσου σημαντικός παράγοντας που διαμορφώνει τις διατροφικές μας συνήθειες είναι και η ψυχική μας διάθεση. Εδώ μιλάμε για μια αμφίδρομη σχέση, καθώς η διατροφή δύναται να επηρεάσει τη διάθεσή μας, αλλά και η διάθεσή μας να καθορίσει τις διατροφικές μας επιλογές. Ας σκεφτούμε πόσες φορές έχουμε βιώσει στρεσογόνες ή στενάχωρες καταστάσεις και έχουμε βρει “παρηγοριά” στη σοκολάτα ή σε άλλες λιχουδιές. Καθόλου τυχαία επιλογή, αφού σύμφωνα με επιστημονικά ευρήματα η κατανάλωση σοκολάτας αυξάνει την έκκριση «ορμονών χαράς» στον οργανισμό. Άλλες φορές πάλι, καταφεύγουμε στο φαγητό – χωρίς απαραίτητα να νιώθουμε το αίσθημα της πείνας- προκειμένου να εκτονώσουμε το αίσθημα του θυμού, της έντασης ή ακόμα και από ανία. Τέλος, ένα άτομο μπορεί να «χρησιμοποιήσει» τη διατροφή ως μέσο επιβράβευσης ή αυτοτιμωρίας του καταναλώνοντας γλυκά και φαγητά πλούσια σε θερμίδες.
Την άρρηκτη σχέση ψυχολογίας και διατροφής απέδειξε και έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Αμερικανικό Περιοδικό Διαιτολογίας. Από τα 400 παχύσαρκα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα το 70% απάντησε ότι δεν νιώθει σχεδόν ποτέ το αίσθημα της πείνας, ενώ οι λόγοι για τους οποίους καταφεύγει στο φαγητό συμπεριλαμβάνει τη λαιμαργία, την κοινωνικοποίηση, το άγχος, το συναισθηματικό κενό, την ανία και την ανάγκη για αλλαγή διάθεσης.
Συναισθηματική υπερφαγία (emotional overeating)
Όλοι κάποια στιγμή έχουμε υποκύψει στον πειρασμό μιας λιχουδιάς μόνο και μόνο για να νιώσουμε μια στιγμιαία ευφορία. Όταν όμως τέτοιες διατροφικές συμπεριφορές επαναλαμβάνονται και παγιώνονται, τότε πια προκύπτουν σοβαρές διατροφικές διαταραχές που χρήζουν τη βοήθεια ειδικών.
Η συναισθηματική υπερφαγία, μία από τις βασικές αιτίες της παχυσαρκίας, είναι η εθιστική, υπερβολική κατανάλωση φαγητού με ψυχολογικό υπόβαθρο. Χαρακτηριστικά, επεισόδια υπερφαγίας απαντώνται σε άτομα που αναζητούν μια διέξοδο από επώδυνα συναισθήματα και έναν τρόπο αποφυγής του εσωτερικού πόνου. Για παράδειγμα, με ένα γεμάτο πιάτο επιδιώκουν να αντικαταστήσουν το αίσθημα της οικογενειακής θαλπωρής, της μοναξιάς, ή να καλύψουν αυτό του φόβου, του θυμού, της ντροπής.
Συμπέρασμα
Η διατροφή, λοιπόν, δεν καλύπτει απλά μια βιολογική μας ανάγκη, αλλά μετατρέπεται σε μέσο διασκέδασης και σε ορισμένες περιπτώσεις μέσο αντιμετώπισης αρνητικών συναισθημάτων. Για να κατανοήσουμε τη συναισθηματική διατροφή, αρκεί να αναρωτηθούμε τι μας οδηγεί στο ψυγείο, ενώ δεν πεινάμε. Τρώμε τελικά φαγητό ή τα ανέκφραστα συναισθήματά μας;
Πηγές:
- Πηνελόπη Σπεντζούρη. Γιατί είμαστε αυτό που τρώμε; Διατροφή: ένα ζήτημα πέρα από τη γεύση. Αναρτήθηκε από mednutrition.gr. (Tελευταία πρόσβαση:28/12/2020)
- Γαλανάκου Ευτυχία, Διατροφολόγος-Διαιτολόγος και Χημικός Α.Π.Θ. Διατροφή και Ψυχολογία: Γιατί τρώμε ενώ δεν πεινάμε; Αναρτήθηκε από diabeteslife.gr (Tελευταία πρόσβαση:28/12/2020)
- Μαριέττα Μαρκούση, MSc, Κλινική Διαιτολόγος- Διατροφολόγος. Συναισθηματική Διατροφή. Αναρτήθηκε από mariettamarkousi.gr (Tελευταία πρόσβαση:28/12/2020)
- Πρεκατέ Βικτωρία, Ψυχολόγος – εκπαιδευτικός. Συναισθηματική υπερφαγία: όταν το ψυγείο από ‘φίλος’, γίνεται ‘εχθρός’. Αναρτήθηκε από iatronet.gr (Tελευταία πρόσβαση:28/12/2020)
- Αλεξία Ποταμίτου. Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc . Τι είναι η συναισθηματική διατροφή; (EMOTIONAL EATING) Αναρτήθηκε από mednutrition.gr (Tελευταία πρόσβαση:28/12/2020)
