Ψυχαναγκαστική διαταραχή
Η ψυχαναγκαστική διαταραχή, αναφέρεται σε επαναλαμβανόμενες πράξεις ή και σκέψεις των ατόμων. Είναι μία ακούσια εντολή, που το άτομο δε μπορεί να αγνοήσει ή να προσπεράσει. Παρουσιάζεται ως ένα είδος εμμονής με συγκεκριμένες κινήσεις ή σκέψεις των ατόμων. Ο λόγος ύπαρξής τους είναι συναισθήματα από τα οποία πηγάζουν, αλλά και από τα οποία “τρέφονται” και εξακολουθούν να μεγαλώνουν. Κάποια από τα υπαίτια συναισθήματα, όπως και σε πολλές άλλες διαταραχές, έτσι και εδώ, είναι ο φόβος και το άγχος. Για παράδειγμα το άγχος της τάξης και της καθαριότητας, ο φόβος της μικροβιακής μόλυνσης, κοκ. Το άτομο μπορεί να παρουσιάζει μία συγκεκριμένη ψυχαναγκαστική συμπεριφορά ή και συνδυασμό αυτών. Για παράδειγμα το ίδιο άτομο που τακτοποιεί διαρκώς τα πράγματα γύρω του, μπορεί ταυτόχρονα να έχει και μικροβιο-φοβία και να πλένει διαρκώς τα χέρια του.
Η διαφορά της τυπικής συμπεριφοράς από την ψυχαναγκαστική
Κάθε ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, θα μπορούσε να θεωρηθεί τυπική συμπεριφορά εφόσον η συχνότητά της ανταποκρίνονταν στο μέσο όρο και τη κοινή λογική. Το πλύσιμο των χεριών όταν μπαίνουμε στο σπίτι, πριν το φαγητό ή μετά από ένα παιχνίδι, δε μπορούν να θεωρηθούν ψυχαναγκασμός, ακόμη κι αν ακολουθούνται κάθε φορά μετά ή πριν τις αντίστοιχες πράξεις. Η ψυχαναγκαστική συμπεριφορά δε έχει λογική εξήγηση. Ένα άτομο με ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, που προκύπτει από μικροβιο-φοβία για παράδειγμα θα πλύνει τα χέρια του ακόμη κι αν είναι αδύνατον να έχει έρθει σε επαφή με μικρόβια. Ακόμη, η συχνότητα της πράξεις ξεπερνά σε μεγάλο βαθμό το μέσο όρο των ατόμων. Ένα τέτοιο άτομο για παράδειγμα, μπορεί να πλύνει τα χέρια του εφόσον τα έχει ήδη πλύνει, θεωρώντας πως κάτι θα του έχει ξεφύγει.
Ο ψυχαναγκασμός και η εσωστρέφεια
Οι ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές και οι εμμονές, ανεξάρτητα από τη βάση αναφοράς τους, στέκονται ως εμπόδια σε κάθε μας δράση. Τόσο σε ατομικό επίπεδο, όσο και σε ομαδικό (κοινωνία), μας απομονώνει, καθώς μας κρατάει δεμένους σε συμπεριφορές που δε μπορούμε να αποβάλουμε. Ο φόβος και το άγχος, είναι από μόνα τους δύο παράγοντες που μας απωθούν από κοινωνική επαφή και αλληλεπίδραση σε όλα τα επίπεδα. Η συνοδεία τους από ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, μας στιγματίζουν και μας οδηγούν ακόμη πιο εύκολα στη απομόνωση. Κάθε άτομο που δε μπορεί να αποβάλει το άγχος της τάξης των πραγμάτων ή τον φόβο των μολύνσεων, δε μπορεί να υπερβεί τις αντίστοιχες συμπεριφορές. Ως επέκταση, είναι δύσκολο να ομαδοποιηθεί και να ενταχτεί στο κοινωνικό σύνολο. Όχι μόνο νέα άτομα, αλλά και άτομα της οικογενείας, τείνουν να κουράζονται από ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές και να απομακρύνονται από τους οικείους τους.
Η λύσει πηγάζει από την παραδοχή
Η λύση βέβαια ξεκινά από την παραδοχή και τη κατανόηση. Αφού κάποιος αντιληφθεί και δεχτεί τη μη φυσιολογική συμπεριφορά, τότε μπορεί και να δουλέψει πάνω σε αυτή. Δεν είναι λίγα βέβαια τα άτομα που ενώ γνωρίζουν το πρόβλημά τους, δυσκολεύονται να το περιορίσουν. Η παραδοχή ωστόσο, αφήνει ανοιχτές τις πόρτες και στους γύρω μας να βοηθήσουν. Αφήνει ακόμη το άτομο να δει το πρόβλημα, να αντιληφθεί τη πηγή και να καταπολεμήσει τα αίτια αυτού. Είναι επίσης σημαντικό να δεχτεί την ύπαρξη της λανθασμένης συμπεριφοράς, καθώς, όπως αναφέρθηκε μπορεί να εμφανίσει παράλληλες φοβίες. Οι φοβίες με τη σειρά τους μπορεί να εξελιχθούν σε επιπλέον ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές. Σε κάθε περίπτωση δε πρέπει να ξεχνάμε πως οι ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές ταμπελοποιούν το “ψυχαναγκαστικό άτομο” και όχι το άτομο τις συμπεριφορές.
