Τα συναισθήματα παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μας. Είναι μέρος του εαυτού μας. Επομένως, υπάρχουν όπου υπάρχουν άνθρωποι και αποτελούν ένα πολύ μεγάλο μέρος της καθημερινότητας μας.
Καθημερινά, ξοδεύουμε αρκετό χρόνο παρακολουθώντας και ερμηνεύοντας τα συναισθήματα των άλλων. Επιπλέον, περνάμε ένα μεγάλο μέρος της ημέρας μας καθορίζοντας πως θα ανταποκριθούμε και θα αντιμετωπίσουμε τις δικές μας συναισθηματικές εμπειρίες.
Επεξεργαζόμαστε και αποδίδουμε ένα συναίσθημα σε κάθε εμπειρία που ζούμε. Είναι μία από τις κύριες λειτουργίες του εγκεφάλου. Από το πρωινό που παίρνουμε το πρωί, έως την εκπομπή που παρακολουθούμε στην τηλεόραση το βράδυ. Γι’ αυτό το λόγο, ορισμένες μυρωδιές μπορούν να κάνουν τη σκέψη μας να ταξιδέψει στο χρόνο.
Όμως, για να λειτουργήσει η διαδικασία και να βιώσουμε τα συναισθήματα, χρειάζεται αρχικά να τα αναγνωρίζουμε και στη συνέχεια να τα εκφράζουμε με υγιή τρόπο και να προχωρήσουμε.
Υπάρχουν ευχάριστα και δυσάρεστα συναισθήματα και έχουμε ανάγκη να τα βιώνουμε όλα. Το να τα αναγνωρίζουμε και να τα εκφράζουμε είναι ζωτικής σημασίας.
Τα συναισθήματα αποτελούν εκφάνσεις του ανθρωπίνου ψυχισμού. Μπορούμε να πούμε ότι είναι ενέργεια που θέλει να κινηθεί μέσα στο σώμα μας. Υπάρχουν ανεξάρτητα από το αν τα εκφράζουμε, τα αγνοούμε ή τα κρύβουμε και ξοδεύουν ή ανατροφοδοτούν την ενέργειά μας ή μιλούν από μόνα τους μέσω των ενεργειών μας.
Επιπλέον, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας κοινός ‘κώδικας επικοινωνίας’. Είναι διαπολιτισμικά καθώς οι εκφράσεις του προσώπου που χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν τα συναισθήματα έχει αποδειχθεί ότι είναι οι ίδιες μεταξύ των πολιτισμών.
Τι (και γιατί) συμβαίνει όταν τα συναισθήματα καταπιέζονται και δεν εκφράζονται;
Τα συναισθήματα που αγνοούμε, δε θα φύγουν από μόνα τους ακριβώς επειδή τα κρύβουμε και δεν τα εγκρίνουμε. Ανεξάρτητα από το πόσο πολύ προσπαθήσαμε να τα απωθήσουμε, αυτά θα παραμείνουν. Μένουν μέσα μας, συσσωρεύονται, ζητούν συνεχώς να βγουν στην επιφάνεια και εμφανίζονται με τρόπους τους οποίους δε μπορούμε να ελέγξουμε.
Όταν καταπιέζουμε και αρνούμαστε την έκφραση των συναισθημάτων μας, αυτά διοχετεύονται στον εαυτό μας. Συνεπώς, θα εκδηλωθούν, αργότερα με έναν πιο έντονο, πιο δύσκολο ή και τραυματικό τρόπο.
Συχνά, δεν εκφράζουμε τα συναισθήματα μας γιατί νιώθουμε ότι θα εκτεθούμε, θα νιώσουμε ευάλωτοι ή απλά ντρεπόμαστε. Όμως, όπως ένα μπαλόνι που αν το φουσκώσεις παραπάνω από όσο αντέχει θα σκάσει, έτσι και τα συναισθήματα που καταπιέζουμε, συσσωρεύονται μέσα μας και επιβαρύνουν τη ψυχική μας υγεία και κατά συνέπεια τις σχέσεις μας.
Καθώς ο νους και η ψυχή καθρεφτίζονται στις σωματικές μας λειτουργίες, η υγιή επαφή και έκφραση των συναισθημάτων μας είναι αναγκαία.
Τα συναισθήματα που καταπιέζουμε καταλήγουν να κατευθύνουν τόσο τη συμπεριφορά όσο και τη σκέψη μας. Συνεπώς, το να τα εντοπίσουμε, να τα κατανοήσουμε και να τα διαχειριστούμε μας βοηθά να καταλάβουμε και το λόγο της συμπεριφοράς μας.
Επιπλέον, τα συναισθήματα σχετίζονται με τις ερμηνείες που δίνουμε στα γεγονότα, περισσότερο από τα ίδια τα γεγονότα. Οι άνθρωποι δίνουμε διαφορετικές ερμηνείες σε μια κατάσταση, γιατί ο καθένας από εμάς τις φιλτράρει σύμφωνα με τα δικά του συναισθήματα. Κάθε γεγονός θα μπορούσε να δώσει μια ποικιλία συναισθηματικών απαντήσεων. Όμως, η ερμηνεία που δίνουμε στο συμβάν, οδηγεί στη σύνδεση μιας συγκεκριμένης συναισθηματικής απόκρισης για αυτό το γεγονός.
Δίνοντας λοιπόν φωνή στα συναισθήματα που καταπιέζουμε, τα αποδυναμώνουμε, τα απαλύνουμε και αισθανόμαστε καλύτερα.
Πως μπορούμε να δώσουμε φωνή στα συναισθήματα;
Αναγνώριση, εντοπισμός και εκτίμηση των συναισθημάτων:
Αρχικά χρειάζεται να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα για να τους δώσουμε φωνή. Υπάρχει μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ των γεγονότων της ζωή και των συναισθημάτων. Για παράδειγμα, η θλίψη μπορεί να είναι η απάντηση στην απώλεια ή η ευτυχία απάντηση σε κάτι επιθυμητό. Ωστόσο, συχνά, τα συναισθήματα σχετίζονται με προηγούμενα γεγονότα ή ακόμη και με προσδοκίες για το μέλλον. Για παράδειγμα, η θλίψη για κάτι που συνέβη πρόσφατα μπορεί να φέρει θλίψη για άλλες απώλειες του παρελθόντος, ή πολλοί μαθητές μπορεί να αισθάνονται ανήσυχοι για τις μελλοντικές τους επιλογές σταδιοδρομίας. Αντί να αγνοείτε ή να εκφράζετε παρορμητικά τα συναισθήματά σας, είναι σημαντικό να τα διαχειριστείτε, έτσι ώστε να μπορείτε να βελτιώσετε τις αντιδράσεις σας. Όταν αισθάνεστε κάτι, ρωτήστε τον εαυτό σας:
Τι αισθάνομαι; Τι είναι αυτό το συναίσθημα;
Αν το συναίσθημα μπορούσε να μιλήσει, τι θα μου έλεγε;
Τι μου λέει αυτό το συναίσθημα για αυτήν την κατάσταση;
Γιατί συμβαίνει τώρα αυτό το συναίσθημα;
Εντοπίστε τη σύνδεση:
Ο εντοπισμός της σχέσης μεταξύ των συναισθημάτων και συγκεκριμένων γεγονότων ζωής μπορεί να χρειαστεί χρόνο, αλλά είναι σημαντικό έτσι ώστε να διαχειρίζεστε τα συναισθήματα σας με υγιή τρόπο. Αναρωτηθείτε τι μπορεί να σας προκάλεσε αυτό το συναίσθημα. Μερικά πράγματα που χρειάζεται να λάβετε υπόψη με σκοπό να προσδιορίζετε τα συναισθήματά σας είναι τα εξής:
Μπορεί να παρατηρήσετε μια φυσική ή σωματική αντίδραση σε ένα συναίσθημα. Για παράδειγμα, όταν αισθάνεστε φόβο μπορεί να νιώθετε και έναν κόμπο στο στομάχι σας ή ένα σφίξιμο στο λαιμό σας, ή η αμηχανία μπορεί να σας προκαλέσει κοκκίνισμα.
Οι σωματικές απαντήσεις των συναισθημάτων μπορεί να υποδηλώνουν ένα μοτίβο. Για παράδειγμα, μπορεί να αισθάνεστε νευρικότητα πριν από κάθε εξέταση.
Τα συναισθήματα συνδέονται επίσης με τη συμπεριφορά. Εάν δεν είστε σίγουροι για το πώς αισθάνεστε, αλλά συνειδητοποιείτε ότι ενεργείτε με τρόπο που στέλνει ένα σαφές μήνυμα σε άλλους, ενδέχεται να μπορείτε να συμπεράνετε τι αισθάνεστε από τη συμπεριφορά σας. Για παράδειγμα, εάν έχετε μια οργισμένη έκφραση στο πρόσωπο ή έναν τόνο φωνής όταν μιλάτε με έναν συγκεκριμένο φίλο, μπορεί να είστε θυμωμένοι ή απογοητευμένοι με αυτό το άτομο χωρίς να το αναγνωρίσετε.
Η σύνδεση μεταξύ των γεγονότων της ζωής και των συναισθημάτων είναι πολύ χρήσιμη. Συνεχίζοντας με το ίδιο παράδειγμα, μόλις αναγνωρίσετε τα συναισθήματά σας, τότε μπορείτε να κατανοήσετε και να διατυπώσετε τις ανησυχίες σας με τον φίλο σας.
Αποδοχή και έκφραση:
Είναι σημαντικό να ονοματίζουμε τα συναίσθημα, με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια γίνεται. Τα συναισθήματα υπάρχουν όταν αποκτούν όνομα. Για παράδειγμα, αντί να λέμε ένα γενικό «Δεν είμαι καλά», χρειάζεται ονοματίζουμε το κάθε συναίσθημα λέγοντας «Νιώθω θυμό», «Νιώθω απογοήτευση» ή «Ντρέπομαι».
Υπάρχουν ευχάριστα και άβολα συναισθήματα. Όμως, ακόμη και τα δύσκολα, αυτά που θεωρείτε εχθρούς, όσο επίπονα και αν είναι, είναι σημαντικό να τα αναγνωρίσετε, να τα αποδεχθείτε και να τα βιώσετε στο μέγιστο βαθμό τους. Αποδεχτείτε το συναίσθημα και θυμηθείτε ότι έχετε δικαίωμα να βιώνετε αλλά και να εκφράζετε οποιοδήποτε συναίσθημα.
Συχνά η σιωπή υποδηλώνει σοφία. Ωστόσο, χρειάζεται ισορροπία ανάμεσα στη σιωπή και στην προστασία των προσωπικών μας αναγκών. Καθώς κάποιες φορές είναι σοφό να παραμένουμε σιωπηλοί, κάποιες άλλες είναι σοφότερο να επιλέγουμε τα σοφά λόγια.
Όταν διατηρείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας κρυμμένα μέσα σας, οι άλλοι δεν μπορούν να καταλάβουν αν σας πληγώνουν ή αν ξεπερνούν τα προσωπικά σας όρια. Η έκφραση των συναισθημάτων είναι απαραίτητη για να αναπτύξετε και να διατηρήσετε πιο υγιείς σχέσεις με τους άλλους αλλά και με τον ίδιο σας τον εαυτό.
Επικοινωνήστε τα συναισθήματα σας με τρόπο που να πληγώσετε τον εαυτό σας ή κάποιον άλλο.
Συχνά δεν εκφράζουμε τα συναισθήματα μας από φόβο για το πώς θα αντιδράσουν οι άλλοι. Αν ανησυχείτε για το πώς μπορεί να αντιδράσει κάποιος, προετοιμαστείτε για τις πιθανές αντιδράσεις. Για παράδειγμα, θέλετε να πείτε κάτι στον φίλο σας και πιστεύετε ότι θα αντιδράσει. Αν πιστεύετε ότι θα αισθανθεί προσβεβλημένος ή θα πληγωθεί, προετοιμαστείτε να του εξηγήσετε το λόγο που δεν πρέπει να αναστατωθεί και να αισθανθεί έτσι.
Να θυμάστε ότι το να επικοινωνείτε αυτό που αισθάνεστε, είναι η καλύτερη μέθοδος για να απελευθερωθείτε συναισθηματικά.
Ανάγκες:
Αναρωτηθείτε ποιες είναι οι πραγματικές σας ανάγκες και τα θέλω που καταπιέζεται μέσα σας και ψάχνουν τρόπο να εκφραστούν. Φροντίστε τον εαυτό σας και σκεφτείτε τι είναι αυτό που έχετε ανάγκη τη δεδομένη στιγμή.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ αν το συναίσθημα είχε φωνή τι θα σας έλεγε;
Τα συναισθήματα μας είναι πολύτιμα. Μας δίνουν μηνύματα και είναι όλα χρήσιμα. Μας βοηθούν να μάθουμε πράγματα για τον εαυτό μας, όπως τι είναι αυτό που μας ενοχλεί, τι είναι αυτό που μας ωθεί σε αλλαγές, τι είναι αυτό που μας κινητοποιεί, καθώς και τι είναι αυτό που μας ακινητοποιεί. Όταν τα καταπιέζουμε ξεκινάνε τα προβλήματα να μεγιστοποιούνται. Αυτό μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στην καθημερινότητα και στις σχέσεις μας.
Τα συναισθήματά εξελίσσονται μέσα από μια αμοιβαία αλληλεπίδραση με το περιβάλλον και είναι ο πιο αξιόπιστος οδηγός μας στο ταξίδι της ζωής.
Δίνοντας τους φωνή, τα αποδυναμώνουμε, τα απαλύνουμε, αποφορτιζόμαστε και αισθανόμαστε καλύτερα.
