Η κακοποίηση των γυναικών είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο ρατσισμού και μίσους απέναντι στις γυναίκες. Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Κόφι Αννάν το φαινόμενο αυτό παγκοσμίως έχει λάβει διαστάσεις πανδημίας. Μία στις τρείς (1 στις 3) γυναίκες έχει πέσει θύμα κάποιου είδους κακοποίησης.
Κακοποίηση συνιστά οποιαδήποτε παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων ενός ατόμου και περιλαμβάνονται: η σωματική βία, η συναισθηματική βία, η λεκτική βία και η βία δια του αποκλεισμού. Ανάμεσα στα παραπάνω περιλαμβάνονται η σεξουαλική κακοποίηση, η ενδοοικογενειακή βία, η σεξουαλική παρενόχληση και οποιασδήποτε μορφής καταναγκασμός.
Τι είναι το Σύνδρομο Κακοποιημένων Γυναικών;
Πολλές γυναίκες που έχουν γίνει δέκτες οποιασδήποτε μορφής κακοποίησης τείνουν να μοιράζονται κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με την πολυετή και ενδελεχή έρευνα της Dr. Lenore Walker, οι γυναίκες θύματα κακοποίησης μοιράζονται τα παρακάτω:
- Μαθημένη αβοηθητότητα, όπου τα θύματα δεν έχουν τον έλεγχο γι αυτό που τους έχει συμβεί και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει τρόπος να δραπετεύσουν από την κακοποιητική σχέση ή κατάσταση.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, προερχόμενη από την αποδοχή της επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς του θύτη ως προς την αναξιότητα της ύπαρξης τους.
- Έλλειψη/ διαταραχή λειτουργικότητας, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η ανικανότητα να φέρουν σε πέρας συμπεριφορά με κάποιο στόχο.
- Απώλεια της υπόθεσης ότι κάποιος είναι άτρωτος και ασφαλής. Καθώς πεποιθήσεις όπως «Τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα» ή «Αυτό δεν θα συμβεί σε μένα» καταρρίπτονται από την βίαιη και κακοποιητική συμπεριφορά/ κατάσταση.
- Φόβος και πανικός, σαν αντιδράσεις απέναντι στο θύτη με βάση προηγούμενες εμπειρίες κακοποίησης και βίας.
- Θυμός και οργή.
- Μειωμένες εναλλακτικές, όπου τα θύματα αδυνατούν να δουν ή να εξερευνήσουν εναλλακτικές διεξόδους από τη κατάσταση κακοποίησης. Για παράδειγμα με την έξοδο από τη κακοποιητική σχέση. Αντίθετα τα θύματα προσπαθούν να εστιάσουν σε ενέργειες επιβίωσης μέσα σε αυτήν.
- Ο κύκλος της βίας- κακοποίησης με βάση τη καλή και κακή εικόνα του θύτη αποτελεί μια παγίδα για τα θύματα. Ο θύτης στην αρχή έχει δείξει μια καλή, στοργική και δοτική συμπεριφορά. Στη συνέχεια μπορεί να υπάρξει η φάση σταδιακής πίεσης, η οποία περιλαμβάνει λεκτική και συναισθηματική βία. Όταν ξεσπάσει το οξύ περιστατικό βίας, τα θύματα ήδη έχουν εμπλακεί συναισθηματικά με το θύτη και έτσι η έξοδος από τη κακοποιητική κατάσταση δεν μοιάζει να είναι επιλογή. Η έντονη πίστη ότι ο θύτης θα επανέλθει στη πρότερη καλή του εικόνα είναι συνήθως αυτή που παγιδεύει τα θύματα και τα αποτρέπει από την αναζήτηση πραγματικής διαφυγής.
- Υπερεγρήγορση σε ερεθίσματα που υποδεικνύουν επερχόμενο κίνδυνο. Τα θύματα ευαισθητοποιούνται στην ανίχνευση επερχόμενου κινδύνου, με αποτέλεσμα να παρατηρούν μικρές ή ανεπαίσθητες αλλαγές στην όψη και λεκτική ή μη λεκτική συμπεριφορά του θύτη.
- Μεγάλη ανοχή σε γνωστική ανακολουθία, όπου τα θύματα εκφράζουν ταυτόχρονα δύο πεποιθήσεις ή στάσεις, οι οποίες είναι αντίθετες μεταξύ τους όπως «Ο σύντροφός μου γίνεται βίαιος μόνο όταν πίνει» ενώ ταυτόχρονα περιγράφουν ένα περιστατικό βίας κατά το οποίο ο θύτης ήταν νηφάλιος.
Η χρονιότητα και η επαναληπτικότητα εμπειριών κακοποίησης είναι δύο παράγοντες που συμβάλλουν στη παθητικοποίηση των γυναικών- θυμάτων.
Η αναφορά του περιστατικού κακοποίησης και η αναζήτηση βοήθειας πρέπει να γίνεται άμεσα, έτσι ώστε το θύμα να προστατευτεί και να λάβει τη κατάλληλη υποστήριξη. (http://katafygiogynaikas.org/prostasia/node/14)
Βιβλιογραφία:
“A/RES/48/104 – Declaration on the Elimination of Violence against Women”. United Nations General Assembly. Retrieved 2014-08-06.
Moradian, Azad (10 September 2010). “Domestic Violence against Single and Married Women in Iranian Society”. Tolerancy.org. The Chicago School of Professional Psychology. Archived from the original on 25 April 2012. Retrieved 1 March 2015.
Walker, L. E. (2006), Battered Woman Syndrome. Annals of the New York Academy of Sciences, 1087: 142–157. doi:10.1196/annals.1385.023