Το σύνδρομο της Κασσάνδρας έγινε γνωστό το 1949 χάρη στον Γάλλο φιλόσοφο Gaston Bachelard, οποίος εφάρμοσε τον όρο “Cassandra Complex”. Μέσω αυτού, περιέγραφε την πεποίθηση ενός ατόμου ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι γνωστά εκ των προτέρων. Στην αγγλική βιβλιογραφία το συναντάμε και ως αλληγορία ή σύνδρομο ή σύμπλεγμα ή φαινόμενο. Ωστόσο προτιμάται ο όρος σύνδρομο, καθώς αναφέρεται στο σύνολο κάποιων κλινικών συμπτωμάτων συμπεριφοράς.
Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, η Κασσάνδρα ήταν κόρη του βασιλιά της Τροίας, Πριάμου, και της Εκάβης. Ο θεός της μαντικής και του φωτός, Απόλλωνας, την ερωτεύτηκε παράφορα. Προκειμένου να της δείξει το μέγεθος της αγάπης του, της έδωσε ως δώρο την ικανότητα να προβλέπει το μέλλον. Εκείνη όμως δεν ανταποκρίθηκε στο έρωτα του και γι’ αυτό ο Απόλλωνας θέλοντας να την τιμωρήσει, την καταράστηκε. Έτσι, οι προφητείες της δεν γίνονταν πιστευτές από κανέναν, παρόλο που ήταν ορθές. Η Κασσάνδρα πρόβλεψε την καταστροφή που θα έφερνε στην πατρίδα της ο Πάρις, καθώς και την παγίδα του Δούρειου Ίππου. Μετά την άλωση της πόλης, επέστρεψε μαζί με τον Αγαμέμνονα στις Μυκήνες. Εκεί, τους είχαν στήσει φονική ενέδρα η σύζυγός του, Κλυταιμνήστρα και ο εραστής της, Αίγισθος.
«Το να μη θέλει κανείς να ξέρει το μέλλον, μπορεί να φαίνεται κάτι τελείως κόντρα στη διαίσθηση και μπορεί να εγείρει αμφιβολίες. Όμως στην πραγματικότητα η σκόπιμη άγνοια όχι απλώς υπάρχει, αλλά αποτελεί μια ευρέως διαδεδομένη κατάσταση του νου», σύμφωνα με τον Γερμανό ψυχολόγο Γκερντ Γκιγκερέντζερ
Το σύνδρομο της Κασσάνδρας συναντάται στην ψυχολογία περιγράφοντας τα άτομα που βιώνουν σωματική και ψυχική φθορά εξαιτίας των προσωπικών τους αντιλήψεων. Τα εν λόγω άτομα έρχονται αντιμέτωπα με σωματική και συναισθηματική ταλαιπωρία, ως αποτέλεσμα των αρνητικών σκέψεων τους. Συγκεκριμένα, τα άτομα αισθάνονται ότι πρέπει να εκπληρώσουν μια σημαντική αποστολή. Στην προσπάθειά τους πραγματοποιούν συνεχείς προειδοποιήσεις (οι οποίες μοιάζουν με προφητείες) για τις συνέπειες μιας συμπεριφοράς ή πράξης. Ως εκ τούτου, επικαλούνται συχνά το αξιακό σύστημα ή τους κοινωνικό–πολιτισμικούς κανόνες.
Τα συμπτώματα του συνδρόμου της Κασσάνδρας γίνονται ορατά, όταν το άτομο βιώνει έντονη αρνητική συναισθηματική φόρτιση για την κατάσταση κάποιου τρίτου προσώπου. Νιώθει δηλαδή τόση θλίψη όσο εκείνος που πραγματικά βιώνει μια δύσκολη περίσταση (π.χ. ένας χωρισμός). Μπορούμε να αντιληφθούμε πως το άτομο ”μπαίνει” κυριολεκτικά ”στα παπούτσια” του φίλου του, αντικρίζοντας την κατάσταση από την ίδια οπτική γωνία. Ακόμη, θεωρεί τις ταλαιπωρίες και τις δυστυχίες απόρροια είτε της ανυπακοής είτε της άγνοιας.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Γκερντ Γιγκερέντζερ του Ινστιτούτου Max Planck για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό ψυχολογίας «Psychological Review», διαπίστωσαν ότι το 85%-90% των ανθρώπων δεν επιθυμούν να γνωρίζουν τίποτε για τα επερχόμενα αρνητικά γεγονότα. Ενώ το 40%-70% δε θέλουν να μάθουν ούτε για τα θετικά γεγονότα του μέλλοντος.
Σήμερα, υπάρχουν άνθρωποι που προβλέπουν δυσάρεστες εξελίξεις στο μέλλον του επαγγελματικού ή του προσωπικού τομέα. Αυτό δε συμβαίνει λόγω έντονης απαισιοδοξίας, αλλά οφείλεται στην ανεπτυγμένη αίσθηση της πραγματικότητας. Συλλέγοντας αρκετές πληροφορίες από διαφορετικές πηγές αξιοποιώντας τη μνήμη τους, τις επεξεργάζονται με βάση τον ορθολογισμό και εν τέλει εξάγουν ένα ασφαλές συμπέρασμα. Και το ερώτημα που τίθεται: Πάσχω κι εγώ τελικά από το σύνδρομο της Κασσάνδρας;
Οι σύγχρονες Κασσάνδρες -όσο και αν μας φαίνεται περίεργο- βρίσκονται δίπλα μας. Ακόμη κι αν δεν έχουμε αντιληφθεί την παρουσία τους. Στις μέρες μας, εξαιτίας του γενικότερου κλίματος αβεβαιότητας και ανασφάλειας που επικρατεί, οι φωνές που προβλέπουν το ζοφερό μέλλον πληθαίνουν. Σε κάθε περίπτωση, εμείς οφείλουμε να πράττουμε τόσο με το μυαλό όσο και με την καρδιά μας, σκεπτόμενοι όχι μόνο το ατομικό αλλά και το συλλογικό συμφέρον. Μονάχα με τους παραπάνω συνδυασμούς είναι εφικτό να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες η Κασσάνδρα μέσα μας να νικήσει. Σκοπός, λοιπόν, είναι να επιστρατεύσουμε όλη την ψυχική μας δύναμη, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που μας επιφυλάσσει η ζωή και όχι να είμαστε φωνή βοώντος εν τη ερήμω…
Πηγές:
https://analyticalpsychology.wordpress.com/
