Το διαστημόπλοιο New Horizons εκτοξεύτηκε στις 19 Ιανουαρίου 2006 με σκοπό να εξερευνήσει τον Πλούτωνα, τους δορυφόρους του και άλλα αντικείμενα στη ζώνη Κάιπερ. Στόχος της αποστολής αυτής είναι να εξετάσει την επιφάνεια, τη γεωλογία και τις ατμόσφαιρες τέτοιων ουράνιων σωμάτων. Τον περασμένο μήνα, δημοσιεύτηκε μια έρευνα με επικεφαλής τον G. Randall Gladstone του πανεπιστημίου τού Τέξας στο Σαν Αντόνιο, που βασίστηκε σε μετρήσεις από τον φασματογράφο υπεριώδους ακτινοβολίας τού New Horizons (Alice).
Οι μετρήσεις έγιναν μεταξύ 2007 και 2017 και το New Horizons ανίχνευσε μία χαρακτηριστική υπεριώδη «λάμψη», που λέγεται εκπομπή Λάιμαν-άλφα. Αυτή η λάμψη είναι ένδειξη ύπαρξης ενός «τείχους» από άτομα υδρογόνου, που βρίσκεται στα όρια του ηλιακού μας συστήματος. Καθώς ο ήλιος κινείται μέσα στον γαλαξία, παράγει μία ροή φορτισμένων σωματιδίων, τον ηλιακό άνεμο, δημιουργώντας έτσι μία «φούσκα» που ονομάζεται ηλιόσφαιρα. Πέρα από την ηλιόσφαιρα, σε απόσταση περίπου 122 αστρονομικών μονάδων, ουδέτερα άτομα υδρογόνου που ταξιδεύουν στον διαστρικό χώρο, επιβραδύνουν όταν φτάνουν στην ηλιόπαυση, δημιουργώντας αυτό το τείχος.
Η ηλιόπαυση είναι το όριο εκείνο, όπου η επίδραση του ηλιακού ανέμου είναι ισοδύναμη με αυτή του διαστρικού ανέμου, και σηματοδοτεί το τέλος τού ηλιακού μας συστήματος. Αυτή η συσσώρευση υδρογόνου θα έπρεπε να σκορπίζει υπεριώδη ακτινοβολία με αυτόν τον τρόπο. Και πάλι, όμως, η πηγή αυτής της ακτινοβολίας θα μπορούσε να βρίσκεται πολύ πιο μακριά.
Τον ίδιο τύπο ακτινοβολίας είχαν παρατηρήσει και οι αποστολές Voyager πριν από 30 χρόνια. Και μάλιστα, το Voyager 1 βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στο διαστρικό διάστημα, έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Το Voyager 2 είναι σε ένα σημείο που ονομάζεται ηλιοσφαιρικός κολεός, όπου ο ηλιακός άνεμος επιβραδύνεται από τα διαστρικά αέρια, και θα βγει από την ηλιόσφαιρα περίπου το 2030.
Το New Horizons είναι το πρώτο διαστημόπλοιο σε θέση να επαληθεύσει τις παρατηρήσεις των Voyager. Συνεχίζοντας το ταξίδι του, θα συνεχίσει να «σκανάρει» δύο φορές τον χρόνο για να βρει το τείχος υδρογόνου. Υπολογίζεται ότι θα βγει από το ηλιακό μας σύστημα κάποια στιγμή μετά το 2030. Αν η υπεριώδης ακτινοβολία που παρατηρεί σταματήσει από ένα σημείο και μετά, θα σημαίνει ότι έχει περάσει από το τείχος. Αλλά, αν δεν εξασθενήσει ποτέ, τότε η πηγή της βρίσκεται πολύ μακρύτερα στο διάστημα.
Θα αναρωτιόταν κανείς: γιατί δεν το ερεύνησε αυτό το Voyager 1, αφού έχει περάσει ήδη από εκεί; Η απάντηση είναι ότι τα περισσότερα όργανα των Voyager 1 και 2 είναι εκτός λειτουργίας μετά από τόσα χρόνια στο διάστημα. Ας ελπίσουμε όμως, ότι το New Horizons θα λειτουργεί και θα μας δώσει τις απαντήσεις που θέλουμε.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Geophysical Research Letters.
