Μια διεθνής ομάδα ερευνητών, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο ALMA στην έρημο Atacama της Χιλής, εξερεύνησε μια γωνιά του σύμπαντος γεμάτη γαλαξίες. Την ίδια που πρωτοείδαμε με την χρήση της κάμερας Υπέρ Βαθέως Πεδίου του Hubble πριν από περίπου 12 χρόνια. Αυτήν την φορά, το ALMA μας έδωσε πιο ευκρινείς και πλούσιες σε πληροφορία εικόνες. Εικόνες που μας δείχνουν, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, την “Χρυσή Εποχή” δημιουργίας άστρων σε διάφορους γαλαξίες του πεδίου αυτού.
Οι επιστήμονες παρουσίασαν τα αποτελέσματα την περασμένη εβδομάδα σε ειδική τελετή με όνομα “Μισή δεκαετία ALMA”, και μάλιστα θα είναι σύντομα διαθέσιμα σε έκδοση επτά διαφορετικών μελετών, οι οποίες θα παρουσιαστούν σταδιακά σε περιοδικά.
Σε αντίθεση με το Hubble, το οποίο μελετά φως σε διάφορα μήκη κύματος, το ALMA εντοπίζει ακτινοβολίες με πολύ μεγάλο μήκος κύματος (σε κλίμακα χιλιοστών) τα οποία εκπέμπονται από κρύα νέφη αερίων, υλικά σχηματισμού νέων αστέρων. Πιο συγκεκριμένα το ALMA εντοπίζει μονοξείδιο του άνθρακα, το οποίο μας δηλώνει περιοχές σχηματισμού νέων άστρων, κάτι που το Hubble δεν μπορεί να εντοπίσει.
Η μέθοδος εντοπισμού είναι “τυφλή”. Δηλαδή σκανάρονται περιοχές του ουρανού στα τυφλά, με σκοπό να εντοπιστεί κάτι “στην τύχη”. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με άλλες μεθόδους παρατήρησης, οι οποίες παρατηρούν συγκεκριμένα ουράνια αντικείμενα. “Η μέθοδος αυτή βοηθά στο να εντοπίσουμε γαλαξίες οι οποίοι δεν είναι σαφέστατα ορατοί στο οπτικό φάσμα” είπε ο Chris Carilli, ραδιοαστρονόμος από το Socorro του New Mexico.
Με τα νέα δεδομένα οι επιστήμονες θα μπορέσουν να κατασκευάσουν μοντέλα εξέλιξης του αερίου αστρικής δημιουργίας από τα 2 δις χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη μέχρι σήμερα.
“Τα νέα αυτά στοιχεία υποδηλώνουν μια ραγδαία αύξηση του αερίου αυτού (σ.σ. και κατ’ επέκταση της γέννεσης νέων άστρων), ανάλογη της αναδρομής μας στο παρελθόν, με μέγιστη δραστηριότητα περίπου 10 δις χρόνια πριν, τοποθετώντας εκείνη την χρονική στιγμή, την χρυσή εποχή γέννεσης νέων άστρων” δήλωσε ο Manuel Aravena, επιστήμονας του πανεπιστημίου Diego Portales στο Santiago της Χιλής.
Η επιλογή της περιοχής παρατήρησης, κομμάτι του Υπέρ Βαθέως Πεδίου του Hubble, στον αστερισμό της Καμίνου, έγινε ώστε να υπάρχει δυνατότητα από τα τηλεσκόπια που βρίσκονται στο νότιο ημισφαίριο να παρατηρήσουν. Όμως το μέχρι στιγμής παρατηρηθέν πεδίο του ALMA, το οποίο καλύπτει περίπου 40 ώρες παρατηρήσεων, έγινε σε μια περιοχή που ισούται με το 1/6 της περιοχής παρατήρησης του Hubble. Στο προσεχές μέλλον θα υπάρξουν και νέες παρατηρήσεις, στην ίδια περιοχή με σκοπό την κάλυψη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου κομματιού του Βαθέως Πεδίου του Hubble. Μια από αυτές, με όνομα ASPECS (ALMA Spectroscopic Survey) θα δώσει στους επιστήμονες δεδομένα από πάνω από 150 ώρες παρατηρήσεων.
“Εμπλουτίζοντας με πληροφορίες την έρευνα μέσω του ALMA και της φασματοσκοπικής μεθόδου ASPECS, θα μπορέσουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα γύρω από την δημιουργία των άστρων, την μοίρα των αερίων δημιουργίας, πιο ειδικά μέσα στο HUDF (Υπέρ Βαθύ Πεδίο Hubble) και γενικά για όλο το σύμπαν.” δήλωσε ο Frank Walter του Ιδρύματος Αστρονομίας Max Planck και μέλος της ομάδας έρευνας.
Το ALMA (Atacama Large Millimeter Array) είναι μια συστοιχία 66 ραδιοτηλεσκοπίων. Ο σχεδιασμός τους ξεκίνησε το 2003 και η πρώτη παρατήρηση έγινε το 2011. Η υλοποίηση του είναι αποτέλεσμα της αρχικής συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) και της Αμερικανικής Υπηρεσίας Διαστήματος (NASA). Αργότερα και άλλων υπηρεσιών όπως της Ιαπωνικής και της Καναδικής, και επιστημονικών φορέων της Χιλής.
