Το παρόν άρθρο, με τίτλο Μονοθεραπεία με εσκεταμίνη για τη θεραπεία της κατάθλιψης, θα παρουσιάσει τα ευρήματα μιας πρόσφατης έρευνας η οποία διερεύνησε την αποτελεσματικότητα της εσκεταμίνης ως μονοθεραπεία σε ενήλικες ανθεκτικούς στη θεραπεία της κατάθλιψης.
Η μονοθεραπεία με ρινικό σπρέι εσκεταμίνης έδειξε σημαντική και κλινικά σημαντική βελτίωση σε σχέση με το εικονικό φάρμακο σε ενήλικες ανθεκτικούς στη θεραπεία της κατάθλιψης, ξεκινώντας εντός 24 ωρών από την αρχική χορήγηση, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας μελέτης που διεξήγαγε η φαρμακευτική εταιρεία Janssen και δημοσιεύθηκε στις 2 Ιουλίου 2025 στο JAMA Psychiatry.
Η φαρμακοθεραπεία για ασθενείς ανθεκτικούς στη θεραπεία της κατάθλιψης «συνήθως περιλαμβάνει προσεγγίσεις αύξησης της δόσης ή συνδυασμού φαρμάκων. Ωστόσο, ορισμένοι από αυτούς τους ασθενείς αντιμετωπίζουν προβλήματα ανεκτικότητας (π.χ., αύξηση του βάρους, σεξουαλική δυσλειτουργία, λήθαργο, γαστρεντερικά προβλήματα) … τα οποία συμβάλλουν σημαντικά στη μη συμμόρφωση ή τη διακοπή της αγωγής», έγραψε ο Adam Janik, Ιατρός, Ερευνητής στην μητρική εταιρεία της Janssen, Johnson & Johnson, και οι συνεργάτες του.
«Η μονοθεραπεία με εσκεταμίνη μπορεί να διευρύνει τις επιλογές της θεραπείας σε ενήλικες ασθενείς ανθεκτικούς στη θεραπεία της κατάθλιψης, αντιμετωπίζοντας μια ανεκπλήρωτη ανάγκη των ασθενών οι οποίοι αντιμετωπίζουν ανησυχίες ανεκτικότητας οι οποίες περιορίζουν τη θεραπεία και τη μη ανταπόκριση στη θεραπεία».
Η εσκεταμίνη εγκρίθηκε αρχικά από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 2019 ως συμπληρωματικό φάρμακο για την ανθεκτικότητα στη θεραπεία της κατάθλιψης. Νωρίτερα φέτος, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων επέκτεινε την ένδειξη ώστε να επιτρέπει την εσκεταμίνη ως αυτόνομη θεραπεία για την ανθεκτικότητα στη θεραπεία της κατάθλιψης, με βάση τα ευρήματα της προαναφερόμενης μελέτης.
Ο Janik και οι συνεργάτες του συμπεριέλαβαν 378 ενήλικες με μέτρια έως σοβαρή ανθεκτικότητα στη θεραπεία της κατάθλιψης, χωρίς ψυχωσικά χαρακτηριστικά, οι οποίοι έλαβαν:
- 56 mg εσκεταμίνης (αριθμός συμμετεχόντων = 86)
- 84 mg εσκεταμίνης (αριθμός συμμετεχόντων = 95) ή
- εικονικό φάρμακο σε σπρέι (αριθμός συμμετεχόντων = 197), δύο φορές την εβδομάδα.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν τις αλλαγές των συμμετεχόντων στην Κλίμακα Αξιολόγησης της Κατάθλιψης Montgomery-Åsberg (MADRS) σε διάστημα 28 ημερών, μετά τις οποίες οι περισσότεροι συμμετέχοντες επέλεξαν μια ανοιχτή μελέτη πάνω στην εσκεταμίνη (μεταβλητή δοσολογία) ή παραδοσιακά, από του στόματος, αντικαταθλιπτικά, για 12 επιπλέον εβδομάδες.
Μετά από 28 ημέρες θεραπείας, τα άτομα τα οποία έλαβαν οποιαδήποτε δόση εσκεταμίνης είχαν μεγαλύτερες μέσες μειώσεις στην κλίμακα MADRS (13 μονάδες για την ομάδα των 56 mg και 14 μονάδες για την ομάδα των 84 mg) από εκείνα τα οποία έλαβαν εικονικό φάρμακο (μέση μείωση 7 μονάδων στην κλίμακα MADRS).
Τα ποσοστά ανταπόκρισης και ύφεσης ήταν επίσης περίπου δύο έως τρεις φορές υψηλότερα στις ομάδες που έλαβαν εσκεταμίνη σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.
Στους συμμετέχοντες οι οποίοι συνέχισαν να λαμβάνουν εσκεταμίνη στη φάση της ανοιχτής μελέτης των 12 εβδομάδων, τα καταθλιπτικά συμπτώματα παρέμειναν σταθερά ή βελτιώθηκαν.
Advertisements
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν συχνές μεταξύ των συμμετεχόντων οι οποίοι έλαβαν εσκεταμίνη, συνήθως ναυτία (25%), αποπροσωποποίηση/αποπραγματοποίηση (24%), ζάλη (22%) και πονοκέφαλο (19%).
Οι περιορισμοί αυτής της μελέτης περιλαμβάνουν τον αποκλεισμό των ασθενών με σημαντικές ψυχιατρικές ή ιατρικές συννοσηρότητες ή εξάρτηση από ουσίες, καθώς και η περιορισμένη φυλετική και εθνική ποικιλομορφία μεταξύ των συμμετεχόντων. Επίσης, οι γνωστές ανεπιθύμητες ενέργειες οι οποίες σχετίζονται με την εσκεταμίνη, όπως η αποπροσωποποίηση/αποπραγματοποίηση και η ζάλη, οδήγησαν πολλούς συμμετέχοντες να προβλέψουν τη θεραπεία τους, κάτι που θα μπορούσε να έχει επηρεάσει τα αποτελέσματα της μελέτης.
Βιβλιογραφία
Janik, A., Qiu, X., Lane, R., Popova, V., Drevets, W. C., Canuso, C. M., κ.ά. (2025). Esketamine Monotherapy in Adults With Treatment-Resistant Depression: A Randomized Clinical Trial. JAMA psychiatry, e251317. Advance online publication. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2025.1317
