Η θάλασσα είναι τρυφερή μα συνάμα άγρια, καταπραΰνει αλλά και απειλεί, αγκαλιάζει, όμως η αγκαλιά της μπορεί να γίνει υπερβολικά σφιχτή, αποπνικτική. Εκεί που κάποιος χαίρεται τη δροσιά της και το απαλό της χάδι, μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο του πνιγμού.
Ο πνιγμός αποτελεί την τρίτη σε συχνότητα αιτία θανάτου από ατύχημα παγκοσμίως. Μόνο στην Ευρώπη 35.000-40.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους ετησίως από πνιγμό. Την πρώτη θέση την κατέχει η Ελλάδα, όπου σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής, το 2013 πνίγηκαν 101 άτομα, ενώ το 2014 ο αριθμός των θυμάτων εκτινάχθηκε στα 176. Μάλιστα, ο πνιγμός στη θάλασσα ή σε πισίνα αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου στα παιδιά κατά τους θερινούς μήνες, με περίπου 35 θανάτους τον χρόνο.
Πώς ορίζεται ο πνιγμός; Ο πνιγμός θεωρείται βίαιος θάνατος ο οποίος επέρχεται συνεπεία αποφράξεως των αεροφόρων οδών από υγρό (συνηθέστερα από νερό). Συνήθως τα αίτια του πνιγμού είναι τυχαία κατά την κολύμβηση, η άγνοια κολύμβησης, τα ναυάγια, η αυτοκτονία κ.ά.
Με ποιον μηχανισμό επέρχεται ο θάνατος κατά τον πνιγμό; Ο θάνατος αυτός μπορεί να θεωρηθεί ως θάνατος από ανοξυγοναιμία. Μπορεί να προέλθει από ανακοπή, κυρίως όταν το άτομο ριφθεί σε ψυχρό νερό. Επίσης, κατά τον πνιγμό στη θάλασσα, το θαλασσινό νερό που είναι υπέρτονο του αίματος εισέρχεται στις κυψελίδες αντί της κυκλοφορίας, οπότε έλκει από το αίμα υγρά, ορό κ.λπ. και έτσι επέρχεται ένα είδος χημικής πνευμονίας. Στο αλμυρό νερό ο θάνατος μοιάζει περισσότερο με τον ασφυκτικό (ανοξυγοναιμικό) θάνατο σε σχέση με τον θάνατο στο γλυκό ύδωρ.
Μεγάλος λόγος γίνεται, φυσικά, για τη συσχέτιση του πνιγμού με τα γεύματα. Όπως είναι γνωστό, επί γεύματος οι απαιτήσεις του στομάχου-εντέρου και των πεπτικών αδένων του παγκρέατος και του ήπατος σε παροχή αίματος αυξάνονται, με αποτέλεσμα να μειώνεται η αιμάτωση σε άλλα όργανα, ακόμα και στον εγκέφαλο. Έτσι εξηγείται η υπνηλία και η εύκολη κούραση κατά τη μυϊκή εργασία. Απαιτείται, λοιπόν, ξεκούραση λίγων ωρών. Αν αυτό δε συμβεί, το αίμα δεν επαρκεί για την υπερλειτουργία του πεπτικού συστήματος και το μυϊκό έργο, με αποτέλεσμα η καρδιά να ωθείται σε μεγαλύτερο ρυθμό εργασίας. Η επιστροφή του αίματος στην καρδιά διαταράσσεται, ακολουθεί πτώση της πίεσης του αίματος, ανεπαρκής αιμάτωση του μυοκαρδίου, οξεία καρδιακή ανεπάρκεια και κάμψη της αριστερής κοιλίας της καρδιάς, οπότε επέρχεται ο θάνατος.
Ποια είναι η συμπτωματολογία του πνιγμού; Όταν ο θάνατος προκληθεί από ανακοπή ή αντανακλαστικά, δεν παρουσιάζεται κανένα σύμπτωμα και το άτομο βυθίζεται γρήγορα στο νερό. Στην περίπτωση ασφυξίας συνεπεία πνιγμού, διακρίνονται πέντε στάδια: στάδιο υπερπλήρωσης των πνευμόνων από αέρα, στάδιο αναπνευστικής παύλας, αύξηση του CO2 του αίματος, στάδιο σπασμών και, τέλος, το παραλυτικό στάδιο.
Πώς μπορεί κανείς να προφυλαχθεί από τον κίνδυνο του πνιγμού; Μερικές σημαντικές οδηγίες είναι οι εξής:
– Αποφυγή κολύμβησης χωρίς παρέα
– Αποφυγή κολύμβησης σε κυματώδη θάλασσα
– Πριν την είσοδο στη θάλασσα, εντοπισμός του σημείου της παραλίας που θα εξασφαλίσει την είσοδο, έξοδο και κολύμβηση με ασφάλεια στο νερό
– Προτιμότερες οι ακτές που φυλάσσονται από ναυαγοσώστη
– Αποφυγή κολύμβησης υπό την επήρεια αλκοόλ
– Αποφυγή κολύμβησης αμέσως μετά από γεύμα
– Σε περίπτωση εγκλωβισμού σε ένα ρεύμα, αργή κολύμβηση παράλληλα με την ακτή, ώστε η συνισταμένη δύναμη του ρεύματος και της δύναμης του ατόμου να το μεταφέρουν εκτός ρεύματος με διαγώνια διαδρομή
Η κολύμβηση αποτελεί ίσως την πιο στενή επαφή του ανθρώπου με τη φύση. Είναι η στιγμή που η μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματος αγκαλιάζεται από τη θάλασσα, μία από τις ισχυρότερες δυνάμεις της φύσης. Ας εκμεταλλευτούμε αυτήν τη δύναμη χωρίς απώλειες, ας είμαστε προσεκτικοί ώστε να απολαύσουμε το καλοκαίρι μας.
