Οι επιπτώσεις του καπνίσματος είναι στην πλειοψηφία τους γνωστές. Όσο κι αν τις προβάλλεις σε έναν καπνιστή, δεν πρόκειται να τον επηρεάσεις, πόσο μάλλον να τον ωθήσεις να διακόψει αυτήν την αυτοκαταστροφική συνήθεια. Αλήθεια όμως, είναι μόνο αυτοκαταστροφική; Ή μήπως είναι καταστροφική και για το κοινωνικό περιβάλλον του καπνιστή, ακόμα και για τη Δημόσια Υγεία;
Ας ξεκινήσουμε με ένα απλό και σύνηθες φαινόμενο. Περνάς μία βραδιά διασκεδάζοντας με την παρέα σου σε ένα ωραίο κλαμπ ή ένα μπαρ. Ωραίο μεν, ανθυγιεινό δε, αφού βρίσκεσαι στη μοναδική χώρα που δεν τηρείται ο αντικαπνιστικός νόμος. Τι σημαίνει αυτό; Ότι τις τελευταίες τέσσερις περίπου ώρες που έπινες αμέριμνος το ποτό σου και χόρευες, εκτέθηκες άθελά σου σε έναν σημαντικό παράγοντα νοσηρότητας και θνησιμότητας. Και για να επιστρατεύσουμε τη δύναμη των αριθμών, αυτό το τετράωρο ισοδυναμεί με συμβίωση με καπνιστή για έναν μήνα. Τελικά η δυσοσμία των ρούχων σου δεν είναι το πρώτο που πρέπει να σκεφτείς καθώς επιστρέφεις σπίτι.
Τι είδους σκέψεις κατακλύζουν το μυαλό σου; Ίσως σκέψεις όπως «γιατί να γίνομαι το θύμα μίας κοινωνίας που δεν τηρεί τους νόμους;» ή ακόμα χειρότερα «γιατί να υπονομεύεται η υγεία μου εξαιτίας όσων δε σέβονται το συνάνθρωπό τους;». Διότι περί σεβασμού πρόκειται. Όσο καταστροφική κι αν είναι η μη τήρηση των νόμων για την κοινωνία και την πολιτεία, σε καμία περίπτωση δε συγκρίνεται με την έλλειψη σεβασμού απέναντι στο πολυτιμότερο αγαθό, την υγεία, ακόμα και την ίδια τη ζωή. Κάθε φορά που ένα τσιγάρο ανάβει σε δημόσιο χώρο, χάνεται ακόμα ένα απομεινάρι πίστης στην ανθρωπότητα και την αλληλεγγύη.
Νομίζεις πως υπερβάλλω ή πως ξέφυγα από την ιατρική φύση του ζητήματος; Πώς μπορούμε να μιλάμε για αλληλεγγύη και σεβασμό στο συνάνθρωπο όταν το παθητικό κάπνισμα αυξάνει το σχετικό κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα κατά 20-30% και της στεφανιαίας νόσου κατά 25-30%; Πώς να μιλήσουμε για φιλότιμο ή για προστασία της Δημόσιας Υγείας όταν αγνοούμε έναν τέτοιο κίνδυνο για τα παιδιά, έναν κίνδυνο που συνδέεται με αιφνίδιο θάνατο βρεφών, πνευμονίες και παθήσεις μέσου ωτός; Προφανώς και τα παιδιά δε συχνάζουν σε κλαμπ και μπαρ, αλλά οι καπνιστές δρουν και παρανομούν παντού, ακόμα και στη στάση του λεωφορείου.
Και οι επιπτώσεις δε σταματούν εδώ. Πέρα από το παθητικό κάπνισμα, ή για την ακρίβεια «κάπνισμα από δεύτερο χέρι», η κοινωνία ζημιώνεται και οικονομικά. Υπολογίζεται ότι στις ΗΠΑ το κόστος της υγείας ανέρχεται στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ενώ παράλληλα υπάρχει απώλεια παραγωγικότητας 0,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Με άλλα λόγια, κάθε καπνιστής στοιχίζει ετησίως 1.600 δολάρια επιπλέον συγκριτικά με έναν μη καπνιστή. Πρόκειται, βέβαια, για μία καπιταλιστική θεώρηση της αξίας της ανθρώπινης ζωής, η οποία χρησιμεύει κυρίως για να κατανοήσουμε πως τελικά το κάπνισμα είναι μία καταστροφική συνήθεια για το ευρύτερο σύνολο και όχι απλώς αυτοκαταστροφική για τον καπνιστή.
Μπορείς να φανταστείς πώς μεταφράζονται τα ανωτέρω ποσά στα ελληνικά δεδομένα; Τολμάς να συνειδητοποιήσεις το κόστος της ήδη ελλιπούς ελληνικής Δημόσιας Υγείας; Μα όπως ήδη αναφέραμε, ελάχιστη σημασία έχουν οι αριθμοί σε σύγκριση με την ανθρώπινη ζωή. Ελάχιστη σημασία έχουν ακόμα και οι νόμοι τη στιγμή που πλήττεται η υγεία. Γι’ αυτό ας μάθουμε επιτέλους να σεβόμαστε και να σκεφτόμαστε το ευρύτερο καλό, το καλό του συνανθρώπου μας, του συμπολίτη μας. Καιρός να πολεμήσουμε το παθητικό κάπνισμα και στην Ελλάδα.
Πηγή στατιστικών στοιχείων: Πνευμονολογία ΑΠΘ Κωνσταντίνος Π. Ζαρογουλίδης και συνεργάτες
