Η Διεθνής Ημέρα Κινουμένου Σχεδίου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου, για να φέρει στο προσκήνιο το έργο των ανθρώπων της ένατης τέχνης. Η 28η Οκτωβρίου 1892 θεωρείται σημαδιακή ημερομηνία για το είδος, επειδή στο Παρίσι προβλήθηκε η δεκαπεντάλεπτη ταινία του Εμίλ Ρενό “Ο φτωχός κλόουν”, που θεωρείται η πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων. Καθιερώθηκε το 2002 με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Δημιουργών Κινουμένου Σχεδίου (ASIFA), μιας οργάνωσης εταίρου της UNESCO.
Θέλοντας να γράψω κάτι αφιερωμένο στο Κινούμενο σχέδιο ή στην αγγλική «Animation» , ο πρώτος που μου ήρθε στο μυαλό, ήταν ο Βασίλης Βικελούδας. Στη συνέχεια θα καταλάβετε το λόγο.
Ο Βασίλης Βικελούδας , είναι απόφοιτος του τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Ξάνθης. Χαμογελαστός, ευγενικός με κυριότερα στοιχεία το
υ χαρακτήρα του την αστείρευτη ενέργεια και το χιούμορ του. Φίλοι και γνωστοί του ομολογούν πως κάποια στιγμή,τη χρονιά που πέρασε, τον χάσανε. Ο Βασίλης συνέθετε την ερευνητική του εργασία. Ο τίτλος: Αρχιτεκτονική και Κινούμενα Σχέδια. Το αποτέλεσμα εκπληκτικό. Ρίξτε μια ματιά εδώ και θα με θυμηθείτε.
Όσον αφορά την έρευνά του, δεν έχει στόχο να ανακαλύψει την αλήθεια για την προσφορά των Animation στην αρχιτεκτονική και στη δημιουργία κόσμων, περιβαλλόντων και πόλεων. Αποτελεί περισσότερο μια εξερεύνηση των απεικονιζόμενων κόσμων σαν αληθινούς, με μία αρχιτεκτονική ματιά.
Εξερευνώντας 50 κόσμους-παραδείγματα από διάσημες παραγωγές του Holywood, γίνεται η αποκάλυψη της σχέση των χαρακτήρων με τις κοινωνίες που απεικονίζονται και πώς αυτή επιδρά στην εξέλιξη της υπόθεσης, ενώ παράλληλα, αποκωδικοποιούνται βασικά, ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά για τη σύνθεσή και το σχεδιασμό τους. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ταξίδι μέσα σε αυτά τα παράλληλα καρτουνιστικά σύμπαντα, ανάμεσα σε ζωγραφιές, σκηνικά και τρισδιάστατα ψηφιακά μοντέλα, με καράβι την απαραίτητη φαντασία και μέθεξη. Ξεκινώντας από τα παραδοσιακά παραμύθια, ακολουθεί η περιπλάνηση στη διαδικασία δημιουργίας των animation και ειδικότερα των φόντων καταλήγοντας στη διαλογή και αξιολόγηση των προαναφερθέντων κοινωνιών.
Ο Βασίλης λοιπόν, δέχτηκε να απαντήσεις στις ερωτήσεις μας και τον ευχαριστούμε γι’ αυτό.
- Βασίλη, πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με το Animation;
Η σκέψη αυτή υπήρχε πάντα αφηρημένα στο μυαλό μου. Ωστόσο, ήμουν εντελώς αποθαρρημένος, μιας και τέτοιου είδους σχολές ή παραγωγές είναι εξαιρετικά δυσεύρετες, πόσο μάλλον στην Ελλάδα. Το πάθος, παρ’ όλ’ αυτά, φλεγόταν από όταν ήμουν δύο χρονών, από την πρώτη παρακολούθηση ταινίας animation – ο Βασιλιάς των Λιονταριών – και ζωντανεύει κάθε φορά που παρακολουθώ κάποιο animation… ή ακόμα περισσότερο, όταν μιλάω γι’ αυτό. Η υπεύθυνη επιβλέπουσα καθηγήτρια της Διάλεξης και της Διπλωματικής μου, κ. Πολυξένη Μάντζου, το έβλεπε αυτό και τη μέρα που επισκέφθηκα το γραφείο της – με ένα ωραίο κι έτοιμο κτιριολογικό πρόγραμμα σε οικόπεδο “φιλέτο” – με διέκοψε λέγοντας ότι το θέμα δεν ταιριάζει στην προσωπικότητά μου. Κάπως έτσι, ξεκίνησα να μελετάω αυτό το αντικείμενο, ουσιωδώς πλέον, και να ελπίζω ότι τελικά μπορώ κι εγώ να ασχοληθώ μαζί του ενεργητικά και δημιουργικά.
- Τι σου προσέφερε γενικότερα η ενασχόληση σου με το αντικείμενο, αλλά και ειδικότερα στον τομέα των σπουδών σου?
Έμαθα πολλά προγράμματα! Πέρα από την πλάκα, το σύγχρονο animation κερδίζει πολλά από τα ψηφιακά μέσα – δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Αυτό όμως που θεωρώ ότι εξέλαβα γενικότερα, είναι η έννοια του “πλάνου”. Το animation είναι ακόμα μια πτυχή του κινηματογράφου. Αυτό σημαίνει ότι είναι άλλο ένα μέσον με το οποίο διηγείται κανείς ιστορίες. Το να αντιληφθείς την ιστορία μέσα από κάποιον χαρακτήρα και να δεις τον κόσμο από τα μάτια του απαιτεί φοβερή προσωπική δουλειά, πόσο μάλλον και να την αποτυπώσεις σε ένα πλάνο… Στον καλό κινηματογράφο, τίποτα δεν είναι τυχαίο και όλα έχουν κάποια αιτία και κάποιο στόχο. Όλα αυτά είτε αν τα δούμε φιλοσοφικά, είτε ψυχολογικά, μας βελτιώνουν πολύ σαν ανθρώπους… σαν χαρακτήρες.
- Μπορείς να μας περιγράψεις τη βασική διαδικασία – τα βασικά βήματα – πίσω από τη σύνθεση ενός animation;
Η Παραγωγή αποτελείται από τρία στάδια, την “Προ-Παραγωγή”, την “Παραγωγή” και τη “μετά-Παραγωγή” – θα περίμενε κανείς πιο εντυπωσιακές ή χαρακτηριστικές λέξεις, αλλά δυστυχώς αυτές είναι. Στο πρώτο στάδιο δημιουργείται με σαφήνεια η ατμόσφαιρα που θα ήθελε ο σκηνοθέτης και αρχίζει αφηρημένα η οπτικοποίηση του έργου. Αυτό πρακτικά περιλαμβάνει: την υπόθεση πεπερασμένη ως ένα πολύ σαφές επίπεδο, αφηρημένες εικόνες από σκηνικά και ήρωες, ήχους και storyboard. Το δεύτερο στάδιο είναι η ουσιαστική παραγωγή, που σχεδιάζονται τα πάντα αναλυτικά (είτε ψηφιακά, είτε με το χέρι), ολοκληρώνονται οι επιμέρους σκηνές και πραγματοποιούνται ο απαραίτητος χρωματισμός, ο φωτισμός, πρόσθεση υλικών, ο συγχρονισμός του ήχου, ώστε να φτάσει το έργο σε ένα αρκετά τελικό επίπεδο. Κατά τη “Μετα-Παραγωγή” το animation είναι έτοιμο κατασκευαστικά. Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει μικρό-διορθώσεις σε ήχο και ανάλυση, καθώς και τίτλους αρχής, τίτλους τέλους, υπότιτλους, μεταγλωττίσεις και φυσικά τη διανομή σε κινηματογράφους και πωλητήρια, ώστε να το παρακολουθήσουμε εμείς. Όλα τα στάδια περιγράφονται αναλυτικότερα και στο βιβλίο της έρευνάς μου, αλλά και σε πολλά βιβλία που υπάρχουν ελεύθερα στο κοινό.
“Το animation είναι ακόμα μια πτυχή του κινηματογράφου.
Τίποτα δεν είναι τυχαίο και όλα έχουν κάποια αιτία και κάποιο στόχο. Όλα αυτά είτε αν τα δούμε φιλοσοφικά, είτε ψυχολογικά, μας βελτιώνουν πολύ σαν ανθρώπους… σαν χαρακτήρες.”
“Το animation είναι ακόμα μια πτυχή του κινηματογράφου.- Πόσο σημαντικές είναι οι γνώσεις ενός αρχιτέκτονα, στον συνολικό σχεδιασμό ενός animation?
Όπως ανέφερα και στη ερευνητική εργασία, ο αρχιτέκτονας την ώρα που συνθέτει ένα κτίριο ή μια κατασκευή, διηγείται μια ιστορία. Φαντάζεται τον εαυτό του να περπατάει σε αυτό το ασαφές περιβάλλον που συνθέτει, το βλέπει από διάφορες οπτικές γωνίες, περιπλανιέται χαμένος και – με έναν μαγικό τρόπο – παράλληλα καθοδηγεί. Αισθάνεται τις κινήσεις του υπόλοιπου κόσμου και ότι μπορεί να τις επηρεάσει, ή να επιδράσει στα συναισθήματά του. Την ίδια φαντασία απαιτεί και το animation. Επιπλέον, ειδικά στα πιο σύγχρονα animation, οι αρχιτεκτονικές αναφορές σε πολιτισμούς ή εποχές είναι εξαιρετικά συχνές και εκτενώς αναλυτικές. Οι αρχιτέκτονες διδάσκονται αυτές τις γνώσεις από τη σχολή ακόμα. Συνεπώς, δεν υπάρχει καμία αβεβαιότητα για το “τι δουλειά έχουν οι αρχιτέκτονες με τον κινηματογράφο”.
- Ποιο είναι κατά τη γνώμη σου το βασικό χαρακτηριστικό που θα πρέπει να διαθέτει κάποιος που θέλει να ασχοληθεί με τον σχεδιασμό Animation;
Κοίτα, δεν έγινα ξαφνικά παντογνώστης, ούτε πρόλαβα να συμμετέχω σε κάποια παραγωγή ακόμα… Θεωρώ ότι είναι πολλά, όπως πολλές είναι και οι ειδικότητες που εμπλέκονται στο αντικείμενο και κατά συνέπεια, ο καθένας πρέπει να έχει ένα από αυτά. Αν μπορώ να υποθέσω κάποιο, αυτό που θα πρέπει να πω είναι: η διαλλακτικότητα. Είναι χαρακτηριστικό που μοιάζει άσχετο ή δευτερεύον, αλλά όλοι όσοι συμμετέχουν σε ομάδες και οργανώσεις, έχουν σίγουρα κατεβάσει εξαιρετικές ιδέες που τελικά τις πιστεύουν μόνο οι ίδιοι, καταλήγοντας σε καυγάδες, σχίσματα, χάος, κακή συνεννόηση. Επειδή και το animation προκύπτει από ομαδική δουλειά, πρέπει όλοι να ξέρουμε ότι κανείς ποτέ δεν ξέρει ποια μηνύματα θα δεχτεί ο θεατής, ποια από αυτά θα συγκρατήσει και ποια θα είναι η αντίδρασή του. Επειδή είμαστε Έλληνες και έχουμε το ταπεραμέντο του ότι έχουμε άποψη για τα πάντα – το οποίο είναι και εξαιρετικά χρήσιμο -, ας φροντίσουμε τουλάχιστον να βελτιωθούμε στον τρόπο που συνεργαζόμαστε.
- Κλείνοντας, θα θέλαμε να μας μιλήσεις για τα μελλοντικά σου σχέδια…
Μ’ αρέσει να ονειρεύομαι με φιλοδοξία, όπως λένε και οι Αμερικάνοι “Dream Big”. Ξέρω ότι τώρα που άρχισα, δε θα σταματήσω. Ίσως για αρχή ένα καλό μεταπτυχιακό για να δημιουργήσω κύκλους και γνωστούς, κάποιες αιτήσεις σε πρακτικές για να μπω στη βιομηχανία… Αλλά δεν πιστεύω ότι στην Ελλάδα θα βρω αυτά που ψάχνω, οπότε η λύση πιθανότατα βρίσκεται έξω.
Βιβλιογραφία: https://www.sansimera.gr/ , https://en.wikipedia.org
