Περιμένοντας τον Γκοντό (1948). Ένα έργο πολυσυζητημένο, πολυμελετημένο, ένα έργο που σίγουρα κάποιος, κάποτε, θα έχει παρακολουθήσει στο θέατρο ή θα έχει γίνει μάρτυρας αναφοράς του σε συζητήσεις. Το λεγόμενο «θέατρο του παραλόγου» είναι μια έννοια που απηχεί σε καταστάσεις ακόμη και μεταφορικές, με κύρια χαρακτηριστικά τη γλωσσική ασυναρτησία και την παρωδία καθιερωμένων αξιών. Πρόκειται για θέατρο και κοινωνία ταυτόχρονα που φαίνεται να αντικατοπτρίζει με πλήρη ακρίβεια τη σημερινή πραγματικότητα.
Λίγα χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο άνθρωπος φέρει τραύματα υπαρξιακής αγωνίας. Εν μέσω υλικών και ιδεολογικών ερειπίων, καλείται ν’ αντιμετωπίσει κύματα μοναξιάς και πνευματικού, αγχώδους παραλογισμού. Η απελπισία, η «σκοτεινιά», η αίσθηση του να εναποθέτει κανείς το κουράγιο του σε ανούσιες προσπάθειες προσδιορισμού του παρόντος και του μέλλοντος αποτελούν ίδιον μιας ακόμη εποχής που τροφοδοτεί τον πόλεμο σε όλα τα επίπεδα.
Περιμένοντας τον Γκοντό
Πρωταγωνιστές του έργου του Μπέκετ είναι δύο άσκοπα περιπλανώμενοι παρίες, που στοχεύουν στην ανακάλυψη του απόλυτου νοήματος για ζωή. Ο Βλαδίμηρος και ο Εστραγκόν περιμένουν απεγνωσμένα τον Γκοντό ως τη μόνη οντότητα/ιδέα ικανή να καλύψει το υπαρξιακό κενό· αξίζει να αναφερθεί εδώ πως το φάσμα ερμηνειών της υπόστασης του Γκοντό καλύπτει από τον ίδιο το Θεό μέχρι και το γαλλικό όρο «godillot»=αρβύλα). Η προσπάθειά τους αποβαίνει μάταιη, μια ματαιότητα που, κατά το δημιουργό, διατρέχει τη ζωή καθεαυτή και η οποία μπορεί να εξαλειφθεί μόνο στην περίπτωση που οι χαρακτήρες καταφέρουν να τη νοηματοδοτήσουν οι ίδιοι.
Ένα από τα σημαντικότερα έργα του 20ού αιώνα και προïόν μεταμοντερνισμού δε θα μπορούσε παρά να καταδείξει ότι η ύπαρξη βάθους δε λειτουργεί σε συνάρτηση με την ύπαρξη νοήματος και πως θέατρο και κοινωνία δεν εκδιπλώνονται απαραίτητα τελεολογικά˙ ο χρόνος δεν προσδιορίζεται, δεν υφίσταται καν μια καταληκτική κατάσταση, παρά μόνο μια αίσθηση ροής και αυτοματισμού.
Η γλώσσα ως μέσον επικοινωνίας και έκφρασης στην τέχνη και την καθημερινότητα
Η γλώσσα εκφυλίζεται, χωλαίνει, απαρνείται την εξελικτική της φύση και μεταμορφώνεται σε μιαν άλλη, νεωτεριστική δομή συστημάτων που κατακρεουργεί τη σκέψη και, ταυτόχρονα, την αλλοιώνει εκ των έσω. Τα ολισθήματα στους διαλόγους είναι απολύτως δηλωτικά των ολισθημάτων στην όλη διαδικασία μεταφοράς ενός μηνύματος, αλλά και της κατανόησής του, τόσο από τον δέκτη (σε επίπεδο πρόσληψης) όσο και από τον πομπό (σε επίπεδο συνειδητοποίησης). Η κοινωνία του σήμερα διατηρείται, σε πολλές εκφάνσεις της, από «πολιτικές», κατά συνέπεια ο ξύλινος λόγος και το ξύλινο πάθος που τη διακατέχουν προσδιορίζουν άμεσα την ήδη υπάρχουσα έλλειψη νοήματος , όπως και τη διαιώνισή της.
Με αφορμή, λοιπόν, ένα έργο-τομή φαινομενικά απαισιόδοξο, μα τόσο επιτακτικό και αφυπνιστικό, καλούμαστε ν’απορρίψουμε οτιδήποτε κατεβάζει τους διακόπτες, οτιδήποτε διατηρεί μια πνευματική στατικότητα και αναπαράγει μηχανικά και χυδαία μιαν άσκοπη αναμονή, βασισμένη στη νωθρότητα. Η δράση και η αυτεπίγνωση πάντοτε τίθενται ενάντια στην «εύκολη» φύση της σύμβασης, της παραίτησης και της απόγνωσης μπροστά στην άπειρη διάσταση της ζωής.
Πηγές :
- htps://ewiktionary.org, Το Θέατρο του Παραλόγου
- Λορεντζάκης,Β. (2013). ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΓΚΟΝΤΟ. Artscape.gr, https://artscape.gr/theatre/articles/623-perimenontaston-gkonto (τελευταία πρόσβαση 8.12.2019).
- Τριανταφύλλου, Μ. (2011). Σάμιουελ Μπέκετ, Περιμένοντας τον Γκοντό. Μια πολιτική εκδοχή από το Θέατρο Τέχνης. Γράφοντας… . https://marotriantafyllou.wordpress.com (τελευταία πρόσβαση 8.12.2019)
