Ο Samuel Beckett έγραψε το διήγημα “Murphy” λίγο πριν από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1938. Το έργο εκδόθηκε αμέσως στο Λονδίνο και δέκα χρόνια μετά ο ίδιος ο Beckett το μετέφρασε στα γαλλικά και το εξέδωσε άμεσα στο Παρίσι, όπου και διέμενε με τη σύντροφο της ζωής του, Σουζάν. Σήμερα ο Murphy – ο τίτλος αναφέρεται στο βίο του ομώνυμου ήρωα – θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα αλλά και δυσκολότερα έργα της σύγχρονης παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από την νόσο του μυαλού και την τραγελαφική γοητεία που προκαλεί. Η παράνοια είναι τόσο μαύρη που πλέον δε φαίνεται.
Ο Murphy είναι αστός, άεργος, χωρισμένος από την εύπορη αρραβωνιαστικιά του, απομακρυσμένος εκούσια από κάθε ευκαιρία για μία εξασφαλισμένη και “τίμια” ζωή. Ο Murphy είναι οπαδός του σολιψισμού, της θεωρία σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχει τίποτα άλλο εκτός από το υποκείμενο και τη συνείδησή του. Όλα είναι υποκειμενικά καθώς κανείς δε θα μπορέσει ποτέ να γνωρίσει οτιδήποτε διαφορετικό της αντίληψής του. Ο Murphy ζει ακολουθώντας κι άλλες ακρότητες όπως η προσπάθεια να αγγίξει το σημείο μηδέν, τη λεπτή γραμμή μεταξύ ζωής και ανυπαρξίας, Την απόλυτη ουδετερότητα. Δένεται σε μία καρέκλα και περνά ώρες ολόκληρες με το σφυγμό του να πέφτει. Η ζωή του μια αδράνεια. Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν τον Murphy τρελό. Μετά από παρότρυνση της πόρνης ερωμένης και φίλης του, βρίσκει απασχόληση πιάνοντας δουλειά σε ένα ψυχιατρείο και η ειρωνεία δε σταματά εκεί. Αναπτύσσει φιλικές διαθέσεις προς τους τροφίμους και ξεκινά να περνά χρόνο μαζί τους παίζοντας σκάκι. Το σκάκι είναι ένα αγαπημένο μοτίβο του Beckett, καθώς είναι ένα παιχνίδι που απαιτεί στρατηγική και συγκροτημένη σκέψη. Προφανώς και οι παρτίδες του Murphy με τους τροφίμους φίλους του, δεν είναι έγκυρες αλλά βασίζονται σε δικούς τους κανόνες, μία υπέροχη αλληγορία και για τη ζωή του πρωταγωνιστή.
Ο Beckett θεωρείται πατέρας του σύγχρονου νιχιλισμού που διέπει τη μοντέρνα pop κουλτούρα. Η χιουμοριστική παραδοχή της ματαιότητας στον Murphy φανερώνεται και από τις πρώτες του γραμμές.
“Ο ήλιος ανέτειλε, μη έχοντας εναλλακτική, χωρίς να συμβεί τίποτα καινούργιο.”
Ο Murphy πεθαίνει άδοξα όπως και έζησε αλλά αυτή η κατάληξη μας παρουσιάζεται αστεία από το δημιουργό του. Την ψυχική νόσο και το νιχιλισμό συναντάμε σε δημοφιλείς σειρές, όπως το Bojack Horseman και το Flowers στο Netflix. Εν τέλει ίσως να πρέπει να μελετήσουμε το φαινόμενο με λιγότερη αυστηρότητα. Ίσως, αφού όλοι βιώνουν τις ίδιες καταστάσεις, η “μαυρίλα’ να μπορεί να γίνει φωτεινή, όχι απαραίτητα να ξεπεραστεί. Είναι γνωστή φυσικά η φράση. “Ας είμαστε δυστυχισμένοι μαζί”, αντί του να “ευτυχίσουμε”.
Πριν από τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο η κοινωνία ήταν σκληρή και δε συγχωρούσε. Ο Murphy ήταν δύσκολο να βρει την αποδοχή και την κατανόηση από την κοινωνία που τον περιέβαλλε. Ο σημερινός καπιταλισμός δημιουργεί φιλόδοξους, ματαιόδοξους και εγωκεντρικούς ανθρώπους. Ίσως να είναι κι αυτοί οπαδοί του υποκειμενικού σολιψισμού. Πολλοί αναπτύσσουν ψυχικές ασθένειες. Η κοινωνία μας διαφημίζει την αγάπη του εαυτού και την αποδοχή του no matter what. Μιλάμε όμως για αυτο-αγάπη την ίδια στιγμή που η κατάθλιψη είναι μεγαλύτερη από ποτέ, ή σε πιο διάσημη από ποτέ – πουλάει τι να το κάνεις… Συμβαίνει σε όλους μας, ζούμε στον ίδιο κόσμο. Ίσως τελικά η ψυχική ασθένεια δεν πρέπει να μελετάται εκτός από εξωτερικούς παράγοντες (κοινωνία, πολιτική, τρόπος ζωής).
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η αποδοχή, το χιούμορ ως πανίσχυρο όπλο και η απομυθοποίηση του τέρατος ίσως φέρουν μία οικεία μορφή στη γοητευτική αυτή για την λογοτεχνία και την οθόνη, νόσο που ενέπνευσε πολλούς Murphy.
