Αναζητώντας βιβλία που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, άφησαν το σημάδι τους στην ιστορία της έκδοσης και της λογοτεχνίας δεν θα μπορούσαμε σε καμία περίπτωση να ξεχάσουμε το μυθιστόρημα του Βρετανού συγγραφέα D.H. Lawrence, «Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι». Ένα βιβλίο πλέον κλασικό, πολυσυζητημένο και αρκετά μπροστά από την εποχή του, το οποίο πραγματεύεται πλήθος κοινωνικών και μη ζητημάτων στα πλαίσια ενός έντονου ερωτισμού, γεγονός που έγινε η αιτία της τόσο ταραχώδη ιστορίας του.
Η Ιστορία
Η ιστορία της Κόνστανς, μιας νεαρής κοπέλας με έντονη προσωπικότητα διαδραματίζεται με προσκήνιο την ελίτ της ευρωπαϊκής κοινωνίας της δεκαετία του ’30, καθώς επίσης και την έντονη και ακμάζουσα βιομηχανοποίηση των πόλεων και του τρόπου ζωής των ανθρώπων. Η Κόνστανς, παντρεμένη μόλις πριν το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μετακομίζει με τον άντρα της στο μεγάλο αρχοντικό της οικογένειας Τσάτερλι προκειμένου να χτίσουν μια ζωή μετά τον πόλεμο. Η νέα λαίδη Τσάτερλι προσπαθεί να γίνει μέρος αυτής της νέας πραγματικότητας μένοντας στο πλευρό του συζύγου της, ενός τραυματία πολέμου με ιδιαίτερα κυνικές θεωρίες τόσο για τις κοινωνικές τάξεις όσο και για τη ζωή. Σύντομα όμως αντιλαμβάνεται το την απώλεια της ικανοποίησης, της ευχαρίστησης, του νοήματος για τη ζωή. Όλα αυτά τα βρίσκει στο πρόσωπο του Μέλλορς, ενός άντρα κατώτερης κοινωνικής τάξης, δίπλα στον οποίο μαθαίνει τον έρωτα, την αγάπη, το πάθος και την ικανοποίηση που τόσο αναζητούσε.
Στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου, μιας εποχής ριζικών αλλαγών για την ανθρωπότητα εξ ολοκλήρου, η οποία μέχρι και σήμερα σκιάζεται από τα γκρίζα χρώματα της βιομηχανοποίησης και της διαφθοράς, ο Lawrence πλάθει ένα μυθιστόρημα αισθησιακό, μα ακόμη περισσότερο ριζοσπαστικό. Η γυναικεία ικανοποίηση, η απαγορευμένη αγάπη, η απάθεια για τον κόσμο, η δηκτικότητα των ελίτ, ο μόχθος της εργατικής τάξης, η γυναικεία χειραφέτηση είναι τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τον συγγραφέα, τα οποία εναρμονίζονται στην ιστορία με τρόπο ομαλό και μεθοδευμένο. Η αντίθεση μεταξύ της τσιμεντένιας πόλης και του ανθισμένου τοπίου, της ασφυκτικής ζωής και της ελεύθερης σκέψης για μια γυναίκα των αρχών του 20ου αιώνα, η δήλωση των επιθυμιών και των επιδιώξεών της σε κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο –και όλα αυτά δια χειρός ενός άνδρα– είναι που προκάλεσαν την έντονη κριτική και αποδοκιμασία για το συγκεκριμένο έργο.
Έκδοση και λογοκρισία
Με τον εραστή της λαίδη Τσάτερλι να εκδίδεται για πρώτη φορά το 1928, η ευθύτητα και ο απροκάλυπτος ερωτισμός του κλόνισαν δυνατά την κοινωνία της εποχής. Σύντομα το έργο κρίθηκε άσεμνο και ανήθικο όχι μόνο εξαιτίας του αισθησιακού του ύφους, μα κυρίως για την πραγμάτευση της γυναικείας απόλαυσης, καθώς επίσης και για την προβολή και υπεράσπιση της εργατικής τάξης· η λογοκρισία υπήρξε αμετάκλητη τόσο στην Ευρώπη αλλά και στην Αμερική για δεκαετίες. Έως και το 1960 στην αγορά κυκλοφορούσαν εκδόσεις έντονα λογοκριμένες και τροποποιημένες ενώ τα αυθεντικά ολοκληρωμένα αντίτυπα ήταν λιγοστά. Όταν πλέον, με πρωτοστάτη τον εκδοτικό οίκο Penguin, κυκλοφόρησε το βιβλίο στην ολοκληρωμένη του μορφή, οδηγήθηκε στα δικαστήρια για προσβολή της δημόσιας αιδούς από τις βρετανικές Αρχές, παρ’ όλα αυτά, η τέχνη και η ελευθερία της συγγραφής δικαιώθηκαν και μόλις έναν χρόνο αργότερα ήδη είχαν πωληθεί περίπου 2 εκ. αντίτυπα του αυθεντικού κειμένου.
«Η εποχή που ζούμε είναι πράγματι τραγική, παρ’ όλα αυτά όμως, εμείς αρνούμαστε να την αντιμετωπίσουμε τραγικά».
(από το βιβλίο «Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι»)
«Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι», πράγματι, είναι ένα έργο κλασικό και διαφορετικό από τα υπόλοιπα του είδους του. Ίσως αυτό να προκύπτει εξαιτίας της περίπλοκης εκδοτικής του ιστορίας, ίσως πάλι να είναι απόρροια της περιγραφικής και διαχρονικής γραφής του Lawrence, αφού μέσα από τους χαρακτήρες του μας παρουσιάζει μια καθαρή εικόνα για τα πράγματα της εποχής του, τη θέση της γυναίκας, τις κοινωνικές αντιπαλότητες, την διαρκή προσπάθεια για αλλαγή, όλα αυτά μέσα σε μια ιστορία αγάπης. Σήμερα, «Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι» έχει απασχολήσει αρκετούς καλλιτέχνες και παραγωγούς, δημιουργώντας σημαντικό αριθμό ταινιών και ντοκιμαντέρ, κρατώντας ζωντανή την ιστορία της νεαρής λαίδης Τσάτερλι, στο πρόσωπο της οποίας διαγράφεται η αντισυμβατικότητα της γυναικείας φύσης.
