Η Ζωή Καρέλλη, το πραγματικό όνομα της οποίας ήταν Χρυσούλα Αργυριάδου, αποτελεί μια μεταπολεμική ποιητική φωνή που αναδείχθηκε από την ανεξάντλητη πνευματική δεξαμενή της Θεσσαλονίκης. Γεννημένη το 1901 στην συμπρωτεύουσα, προερχόμενη από μια ευκατάστατη οικογένεια, η οποία μεταξύ άλλων περιελάμβανε τον σπουδαίο νεοέλληνα συγγραφέα Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη, με σπουδές Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι ιδιαίτερη αγάπη στην μουσική, στις ξένες γλώσσες και τα ταξίδια, πραγματοποίησε έναν μακροβιότατο βίο, έως και το 1998, χρωματίζοντας με τον δικό της προσωπικό τρόπο τον καμβά της νεοελληνικής λογοτεχνίας, αφήνοντας ανεξίτηλη την συχνά διφορούμενη ποιητική πινελιά της στην διαμόρφωση της νεωτερικής ποίησης.
Ως μια από τις προσωπικότητες της μεταπολεμικής λογοτεχνίας, η Ζωή Καρέλλη αποτύπωσε με συγκλονιστική ενάργεια στους στίχους της την εικόνα στους δρόμους της πεινασμένης πόλης την περίοδο του πολέμου και της κατοχής του ’40, αναμνήσεις που ταλάνιζαν τους ιστούς της μνήμης των ανθρώπων της εποχής, ενώ ως ίσως και η μοναδική γυναίκα ποιήτρια της α’ μεταπολεμικής γενιάς έφερε αγόγγυστα το βάρος της μετουσίωσης σε ποίηση του προβληματισμού των γυναικών που αναζητούν ταυτότητα και κοινωνική αναγνώριση. Μάλιστα, αυτό φαίνεται πως ήταν ένα από τα αγαπημένα θέματα του κατά κύριο λόγο πλουραλιστικού προβληματισμού της, καθώς στο αξιοσημείωτο ποιητικό της έργο των δώδεκα ποιητικών συλλογών συναντά κανείς αρκετά ποιήματα στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται η γυναίκα.
Στο πλαίσιο αυτό, “εγώ η άνθρωπος” χάραξε κάποτε με την πένα της η Ζωή Καρέλλη στην ποιητική της συλλογή με τίτλο «Αντιθέσεις» (1957)· “Εγώ γυναίκα, η άνθρωπος” ήχησε σαν ποιητική κραυγή μόλις έναν χρόνο μετά την πλήρη κατάκτηση του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι για τις γυναίκες στην Ελλάδα. Μια φράση που μοιάζει με σολοικισμό για τους σχολαστικούς καθαρολόγους της γλώσσας, μα ποιητικά κι εύστοχα κατορθώνει να εκφράσει την επιθυμία του ποιητικού υποκειμένου να αντιμετωπιστεί ως άνθρωπος, όχι σαν ένα “αλλιώτικο ον” που αδικαιολόγητα εντάσσεται σε μια ειδική κατηγορία με ειδικά χαρακτηριστικά με κυριότερο εξ αυτών, αυτό της ιδιάζουσας συναισθηματικής ιδιαιτερότητας.
Για την Ζωή Καρέλλη, “η άνθρωπος” ισοδυναμεί με την γυναίκα που από μόνη της καθίσταται ικανή να προσδιορίσει την ταυτότητα της ανεξαρτήτως θρησκείας ή άνδρα. Μέσα από μια κατάσταση διεκδικητικής επιθετικότητας, “η άνθρωπος” φαντασιώνεται την δυναμική μετουσίωση της οργής σε λύτρωση, καταρρίπτοντας όλες τις προκαταλήψεις σχετικά με την γυναικεία φύση, απογυμνωμένη από όλους τους παραδοσιακούς ρόλους και τα κοινωνικά πρότυπα κι αποφασισμένη να εκδυθεί τους πατριαρχικούς μύθους και να εγκαινιάσει μια νέα ζωή, δοκιμάζοντας επιλογές, κατασκευάζοντας στρατηγικές, φτάνοντας μέχρι και την αυτοκαταστροφή ώσπου τελικά να οδηγηθεί σε νέους δρόμους για την πραγμάτωση των στόχων της.
“Η” μπροστά από το προαιώνια αρσενικό ουσιαστικό “άνθρωπος”, καθώς η Ζωή Καρέλλη προηγείται της εποχής της, καταδεικνύοντας την αγωνιώδη ανάβαση της γυναίκας και την προσπάθεια της να ορθοποδήσει μόνη της μέσα στον εαυτό της και τον κόσμο.“Η άνθρωπος”, το πρώτο καθαρά φεμινιστικό ποίημα στην σύγχρονη Ελλάδα, το οποίο παρουσιάζει το θηλυκό υποκείμενο της αφήγησης να απευθύνεται προς το αρσενικό, εξομολογούμενο μια επίγνωση που ανατρέπει τις καθιερωμένες δυαδικές σχέσεις αρσενικού και θηλυκού.
“Η άνθρωπος” με στόχο την χειραφέτηση και την προσωπική ελευθερία, ακόμα κι αν έπειτα “πρέπει μονάχη να είναι, αυτή, η άνθρωπος”.
