Βήματα, κίνηση, μελωδία, κραδασμός στο πάτωμα, έκφραση συναισθημάτων, απελευθέρωση, αλληλεπίδραση, ταξίδι αυτοβελτίωσης. Έτσι έχω στο νου μου τον χορό. Ως μια τέχνη η οποία δεν γνωρίζει σύνορα, όρια και προκαταλήψεις. Μια τέχνη για όλους, μια καινοτόμα θεραπεία ουσιαστικά που σπάει τα δεσμά μας και μας βελτιώνει σε όλα τα επίπεδα. Απίστευτα έξυπνη λοιπόν ήταν για μένα η θεραπεία ανάπηρων ατόμων, μέσω του χορού. Η χοροθεραπεία.
Τι είναι η χοροθεραπεία;
Σύμφωνα με τον ισχύοντα ορισμό, χοροθεραπεία είναι η ψυχοθεραπευτική χρήση της κίνησης και του χορού μέσα από την οποία το άτομο συμμετέχει δημιουργικά σε μια διαδικασία, η οποία αποφέρει πλήθος οφελών σε σωματικό, κοινωνικό, ψυχικό και πνευματικό επίπεδο. Ανήκει στην κατηγορία των θεραπειών μέσω τεχνών μαζί με την μουσικοθεραπεία, την δραματοθεραπεία και την εικαστική θεραπεία, οι οποίες έχουν ως βασικό μέλημα τον επαναπροσδιορισμό μιας “πιο ορθής” αίσθησης του εαυτού του ατόμου. Η χοροθεραπεία λοιπόν, συνίσταται κυρίως στο να ανακαλύψει ο καθένας την ατομική του ομορφιά στην κίνηση ως έκφραση της μοναδικότητάς του. Η χρήση του χορού ως θεραπευτικό εργαλείο θεμελιώθηκε στη ιδέα ότι σώμα και μυαλό είναι εντελώς συνδεδεμένα. Η χοροθεραπεύτρια Ζ. Χατζιδάκη, εξηγεί τη διαφορά μεταξύ χορού και χοροθεραπείας, «πολλά άτομα με αναπηρία εντάσσονται σε ομάδες χορού και εξελίσσονται. Η χοροθεραπεία βοηθάει το άτομο να θέσει στόχους και να τους δουλέψει. Στην περίπτωση του χορού υπάρχει ένα concept που είναι η παράσταση και ένα άτομο με αναπηρία προσπαθεί να χωρέσει σε αυτό. Στη χοροθεραπεία το πλαίσιο το ορίζει το ίδιο το άτομο». Προσθέτει επίσης πως δεν έχει να κάνει με ένα απλό μάθημα χορού αλλά με μια ψυχοθεραπευτική συνεδρία.
Γιώργος Χρηστάκης: «Το σώμα έχει μια ανεξάντλητη ενέργεια και τρόπους να εκφραστεί, κανένας δεν μπορεί να χορέψει ποτέ με τον ίδιο τρόπο»
Advertising
Χοροθεραπεία και αναπηρία
Ένα από τα πρώτα βήματα για την ανάπτυξη της χοροθεραπείας στην Ελλάδα ήταν όταν το 2004 ο χορευτής και χορογράφος Γιώργος Χρηστάκης δημιούργησε τη Δαγίπολη, μια μεικτή ομάδα σύγχρονου χορού με άτομα ανάπηρα και μη. Η δημιουργία μιας τέτοιας ομάδας προϋπέθετε βέβαια μεγάλη προεργασία. Έπειτα λοιπόν, από μελέτες διαμορφώθηκαν βηματολόγια για τα περισσότερα είδη χορού με εξειδικευμένες προσαρμογές, σύμφωνα με τις ικανότητες του κάθε ατόμου, για κάθε μορφή αναπηρίας. Ακόμα, αλλαγές απαιτούνταν στην μέθοδο εκμάθησης και διδασκαλίας άτομα που πάσχουν από οπτικά ή ακουστικά προβλήματα. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με προβλήματα ακοής στην αντίληψη του ρυθμού αντιμετωπίζονται με τη χρήση της νοηματικής γλώσσας, με τους χτύπους μέσω των σημάτων που κάνει ο διδάσκοντας για να υποδείξει το μέτρημα και βέβαια με τον ρυθμό που αντιλαμβάνονται από τους κραδασμούς της μουσικής στο πάτωμα. Οι μαθητές με προβλήματα όρασης χρειάζεται να γνωρίζουν τις διαστάσεις της αίθουσας για να προσανατολιστούν στον χώρο διδασκαλίας με τη βοήθεια του δασκάλου.
Τα οφέλη της χοροθεραπείας
«Ο χορός χρησιμοποιείται ως μέσο βελτίωσης ενός ατόμου. Το άτομο βρίσκει καινούργια μονοπάτια επικοινωνίας με το σώμα του, με τα άλλα μέλη της ομάδας και με το κοινό που θα το δει. Εκφράζει συναισθήματα, σκέψεις και προβληματισμούς μόνο μέσα από το σώμα του» υπογραμμίζει ο κ. Χρηστάκης, ενώ προσθέτει σχετικά με τα άτομα με αναπηρία: «Δίνεται η ευκαιρία σε κάποιους ανθρώπους που δεν είχαν άλλον τρόπο να επικοινωνήσουν να το κάνουν μέσα από τον χορό».
«Γεννιόμαστε με τον ρυθμό. Η μνήμη της κίνησης υπάρχει μέσα μας. Είναι η βάση για άτομα με αναπηρία» αναφέρει η χοροθεραπεύτρια, Μαρία Καραπαναγιώτη. «Ο χορός δίνει το ερέθισμα. Βοηθάει στην καταπολέμηση των φόβων, των ανασφαλειών. Το άτομο δραστηριοποιείται αποκτώντας κίνητρα και στο τέλος δημιουργείται ένας χορευτής».
Advertising
Ουσιαστικά λοιπόν τα οφέλη της χοροθεραπείας επεκτείνονται σε όλες τις πτυχές της ζωής ενός ατόμου με αναπηρία.
- Αρχικά, ενισχύεται η σωματική επαφή, τονώνεται η μυϊκή δραστηριότητα και διαμορφώνεται ευκολία στην κίνηση και στη μετατόπιση βάρους. Η ρυθμική μουσική επίσης, βελτιώνει το συντονισμό βάδισης, αυξάνει τη σταθερότητα και την κινητικότητα του ατόμου.
- Το άτομο ακόμα εξοικειώνονται με την συνύπαρξη αφού απελευθερώνει τα συναισθήματα του ευνοώντας με αυτόν τον τρόπο τη σύσφιξη σχέσεων. Η κίνηση αποβάλλει τον άνθρωπο από την μοναξιά, δημιουργεί ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς και αντικαθιστά τις συγκινήσεις με κινήσεις μειώνοντας το άγχος και τα αισθήματα απομόνωσης.
- Βελτιώνει το ηθικό του ατόμου και το βοηθά στη δημιουργία της αίσθησης της ταυτότητας και της αποδοχής της μοναδικής και υπέροχης διαφορετικότητάς του. Έρχεται σε επαφή με συναισθήματα τα οποία ίσως να μην μπορεί να λεκτικοποιήσει και εξωτερικεύει, με τις πιο εσωτερικές του σκέψεις. Έτσι, γνωρίζει σε βάθος τον εαυτό του και κατακτά την αυτογνωσία και την αυτοεκτίμηση.
- Τέλος, σε διανοητικό επίπεδο ενισχύει τις γνωστικές δεξιότητες και την μνήμη καθώς ο χορός διεγείρει την ανάπτυξη της σύνδεσης μεταξύ του μυαλού και του σώματος.
Νομίζω μπορούμε όλοι να καταλάβουμε πως ο χορός είναι από μόνος του η πιο φυσική θεραπεία. Μια θεραπεία οικουμενική, αντιρατσιστική που δεν βάζει τους ανθρώπους σε κατηγορίες. Αντιθέτως, τους ενώνει. Ας βάλουμε λοιπόν τα παπούτσια του χορού και ας πάρουμε μέρος στην παράσταση της ζωής.
