Θλίψη – Ορισμός και χαρακτηριστικά
Η θλίψη είναι μία φυσιολογική αντίδραση στην απώλεια ενός αντικειμένου ή προσώπου. Αποτελεί λοιπόν ένα είδος συναισθηματικού πόνου που αισθάνεται όποιος στερείται κάτι αγαπημένο. Στην πραγματικότητα, συχνά συνοδεύει την απώλεια και ταυτίζεται με τον πόνο του αποχωρισμού. Η θλίψη θεωρείται ένα από τα βασικά ανθρώπινα συναισθήματα. Αποτελεί τη φυσική αντίδραση σε καταστάσεις που αφορούν τον ψυχολογικό, συναισθηματικό αλλά και σωματικό πόνο. Ακόμα επηρεάζει τον καθένα σε τέτοιο σημείο που είναι διακριτή, αν και κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά στην απώλεια και εκδηλώνει διάφορες μορφές θλίψης. Μία σημαντική απώλεια για έναν άνθρωπο μπορεί να είναι λιγότερο σημαντική για κάποιον άλλον. Ως εκ τούτου βιώνεται με μοναδικό τρόπο και διαφοροποιείται για τον καθένα, ως προς τη διάρκειά της, την έντασή της και την εξωτερίκευσή της. Ο τρόπος, ο χρόνος και οι αιτίες για τα οποία κάποιος νιώθει θλίψη επηρεάζεται από πολλά κριτήρια. Σε αυτά ανήκουν η ηλικία, οι προηγούμενες εμπειρίες αλλά και η συμπαράσταση άλλων προσώπων.
Θλίψη, μελαγχολία ή κατάθλιψη;
Η θλίψη, αν και είναι ένα επίπονο και ψυχοφθόρο συναίσθημα, στην πραγματικότητα συχνά συμβάλλει στην αντιμετώπιση της πραγματικότητας με ρεαλισμό. Το αίσθημα της θλίψης μπορεί να είναι έντονο για μια περίοδο εβδομάδων ή μηνών με αποτέλεσμα να οδηγήσει το άτομο σε απομόνωση. Τα επίμονα αρνητικά συναισθήματα χαρακτηρίζονται ως μελαγχολία και αν δεν αντιμετωπιστούν μπορεί να γίνουν προμήνυμα της κατάθλιψης. Εάν λοιπόν η κατάσταση αυτή παραμείνει και το άτομο αισθάνεται ανήμπορο να επιστρέψει στη δουλειά ή στο σχολείο αλλά και παρατηρεί την απόδοση του διαρκώς μειούμενη, θα πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικό. Εφόσον υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιος δεν αντιμετωπίζει τη θλίψη του, τότε χρειάζεται τη βοήθεια και τη στήριξη ενός ειδικού επιστήμονα.
Τα πέντε στάδια της θλίψης
Η μεγάλης διάρκειας κι έντασης θλίψη, μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλο άγχος το οποίο επιδρά αρνητικά στο σώμα. Αυτό είναι ευρέως γνωστό ως ψυχοσωματικό πρόβλημα. Μπορεί, επίσης, να προκαλέσει συγκεκριμένες αντιδράσεις στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα. Υπάρχουν πέντε στάδια που συνδέονται με την υγιή θλίψη και απώλεια. Το 1969 η ψυχίατρος Elisabeth Kübler-Ross παρουσίασε τα πέντε στάδια της θλίψης. Αυτά στηρίχτηκαν σε μελέτες που πραγματοποίησε για τα συναισθήματα των ασθενών που αντιμετωπίζουν ανίατες ασθένειες. Τα πέντε στάδια της θλίψης περιλαμβάνουν άρνηση, θυμό, διαπραγμάτευση, καταθλιπτική διάθεση και αποδοχή ή συμμόρφωση. Κάθε άνθρωπος δεν περνάει από όλα τα στάδια μέχρι να επουλωθεί το τραύμα-γενεσιουργό αίτιο του προβλήματός του. Στην πραγματικότητα, ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων διαχειρίζονται τη θλίψη τους χωρίς να περάσουν τα παραπάνω στάδια ή τα βιώνουν με γρήγορο ρυθμό. Είναι πολύ σημαντικό οι ανήλικοι αλλά και ενήλικες να επιτρέψουν τον εαυτό τους να θρηνήσει, ώστε να κατανοήσουν και να εκφράσουν όλα τα συναισθήματα που βιώνουν αυτό το χρονικό διάστημα. Επιπλέον, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ομαλή προσαρμογή του ατόμου στις αλλαγές που θα ακολουθήσουν την απώλεια ή το τραυματικό περιστατικό.
Συναισθήματα που συνδέονται με την θλίψη
Όταν ο άνθρωπος είναι βυθισμένος στη θλίψη, απογοητεύεται εύκολα, αποθαρρύνεται, χάνει το νόημα της ζωής του. Θυμώνει λοιπόν με τον εαυτό
του που αδυνατεί να βρει τη λύση στη θλίψη του. Ταυτόχρονα, νιώθει φόβο, ανασφάλεια και ενοχές ή ντροπή. Αυτό τον κάνει συναισθηματικά ευάλωτο οδηγώντας τον στην παραίτηση, στο έντονο συναίσθημα αναξιότητας, άρα βυθίζεται σε μεγαλύτερη θλίψη.
θετική στάση και αντιμετώπιση
Η θλίψη, λοιπόν, έρχεται για να υπενθυμίσει στον άνθρωπο ότι κάτι πρέπει να αλλάξει στη ζωή του, στον τρόπο σκέψης, στην καθημερινότητα, στον τρόπο που προσεγγίζει την αλήθεια της ζωής και του εαυτού του. Επομένως, οφείλει κάθε άνθρωπος να δώσει τον κατάλληλο χώρο και χρόνο στον εαυτό του να βιώσει τη θλίψη του, ώστε να αποκτήσει ικανότητες και δυνατότητες προσαρμογής. Έτσι θα αποκτήσει όλα όσα του είναι απαραίτητα για να ανταποκριθεί με ασφάλεια στις προκλήσεις της μελλοντικής του ζωής
