Ο Άι Γουεϊγουέι είναι Κινέζος εικαστικός και ακτιβιστής. Είναι ίσως ο γνωστότερος καλλιτέχνης της σύγχρονης Κίνας, με σημαντικά έργα όπως το «Ηλιόσποροι» ή το Εθνικό Στάδιο του Πεκίνου, γνωστό και ως «η φωλιά του πουλιού». Στα έργα του ενσωματώνει και την πολιτική του πεποίθηση. Η ακτιβιστική του δράση περιλαμβάνει σκληρή κριτική προς την κυβέρνηση και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας, σχετικά με τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Κι εξαιτίας αυτής της κριτικής φυλακίστηκε, δέχτηκε σωματική βία, είδε το στούντιό του να κατεδαφίζεται και το μπλογκ του να λογοκρίνεται. Η απαράμιλλη αφιέρωσή του στην τέχνη, αλλά και τα ανθρώπινα δικαιώματα, όμως, ακόμα και με κίνδυνο της ζωής του, συγκινούν και εμπνέουν.
Τα δύσκολα πρώτα χρόνια της ζωής του Άι Γουεϊγουέι
Ο Άι Γουεϊγουέι γεννήθηκε στις 28 Αυγούστου 1957. Σύμφωνα με άλλες πηγές γεννήθηκε στις 13 ή 8 Μαρτίου 1957. Πατέρας του ήταν ο Άι Τσινγκ, ένας από τους σημαντικότερους Κινέζους ποιητές 20ου αιώνα. Το Αντιδεξιό Κίνημα, όμως, τον θεώρησε δεξιό κι έτσι το 1958 όλη η οικογένεια διώχθηκε και στάλθηκε από τις κινεζικές αρχές σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, αρχικά στο Χεϊλονγκτσιάνγκ, στην βορειοανατολική Κίνα. Το 1961, ο 4χρονος Άι Γουεϊγουέι με την οικογένειά του εξορίστηκαν στην πόλη Shihezi της δυτικής επαρχίας Σιντζιάνγκ. Πέρασαν εκεί 16 χρόνια. Ο Άι Γουεϊγουέι και η οικογένειά αφέθηκαν ελεύθεροι να επιστρέψουν στο Πεκίνο μόνο μετά τον θάνατο του Μάο Τσε Τουνγκ και το τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης, το 1976.
Το 1978, ο 21χρονος πια Άι Γουεϊγουέι άρχισε να ενδιαφέρεται για την τέχνη. Αρχικά, γράφτηκε στην Ακαδημία Κινηματογράφου του Πεκίνου και σπούδασε animation. Την ίδια χρονιά ήταν ένας από τους ιδρυτές της πρώιμης avant garde ομάδας καλλιτεχνών, που ονομαζόταν «Xingxing» («Αστέρια»). Μαζί του ήταν οι Ma Desheng, Wang Kepin, Mao Lizi, Huang Rui, Li Shuang, Ah Cheng και Qu Leilei. Η ομάδα διαλύθηκε το 1983, όμως ο Άι Γουεϊγουέι συμμετείχε σε τακτικές ομαδικές εκθέσεις των «Αστεριών», όπως «The Stars: Ten Years, 1989» σε Χονγκ Κονγκ και Ταϊπέι και σε μια αναδρομική έκθεση στο Πεκίνο με τίτλο «2007: Origin Point».
Το ταξίδι στις ΗΠΑ
Το 1981 ο Άι Γουεϊγουέι μετακόμισε στις ΗΠΑ, όπου έμεινε μέχρι το 1993. Ήταν μέρος της πρώτης γενιάς των φοιτητών που σπούδασαν στο εξωτερικό μετά τη μεταρρύθμιση της Κίνας το 1980, καθώς ήταν ένας από τους 161 φοιτητές που έκαναν το TOEFL (Test of English as a Foreign Language) το 1981. Τα πρώτα χρόνια έζησε στη Φιλαδέλφεια και στο Σαν Φρανσίσκο. Σπούδασε Αγγλικά στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ. Αργότερα, ο Άι Γουεϊγουέι μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου σπούδασε για λίγο στο Parsons School of Design.
Από το 1983 ως το 1986 ο Άι Γουεϊγουέι φοίτησε στο Art Students League της Νέας Υόρκης, όπου σπούδασε με τους Μπρους Ντόρφμαν, Νοξ Μάρτιν και Ρίτσαρντ Ρουσέτ – Νταρτ. Αργότερα, όμως, παράτησε το σχολείο και ζούσε σχεδιάζοντας πορτρέτα στον δρόμο και κάνοντας άλλες περίεργες δουλειές. Σε αυτή την περίοδο, γνώρισε τα έργα των Μαρσέλ Ντουσάμπ, Άντι Γουόρχολ και Τζάσπερ Τζονς κι άρχισε να δημιουργεί εννοιολογική γλυπτική αλλάζοντας έτοιμα αντικείμενα. Επίσης, επηρεάστηκε και από τον Γερμανό γλύπτη Γιόζεφ Μπόις.
Όσο ζούσε στη Νέα Υόρκη, ο Άι Γουεϊγουέι έγινε φίλος με τον ποιητή Άλεν Γκίνσμπεργκ, όταν ο Άι Γουεϊγουέι παρευρισκόταν σε μια ανάγνωση ποίηση, όπου ο Γκίνσμπεργκ διάβασε πολλά ποιήματα για την Κίνα. Ο Άλεν Γκίνσμπεργκ, σε ταξίδι του στην Κίνα, είχε συναντήσει τον πατέρα του Γουεϊγουέι κι έτσι ήταν πιο εύκολο να γίνουν φίλοι.
Ο Άι Γουεϊγουέι, στη Νέα Υόρκη ασχολήθηκε και με τη φωτογραφία. Όταν ζούσε στο Ιστ Βίλατζ, κρατούσε πάντα μαζί του μια φωτογραφική μηχανή κι έβγαζε φωτογραφίες, όπου κι αν βρισκόταν. Αυτή η συλλογή φωτογραφιών είναι τώρα γνωστή ως New York Photographs.
Οι ΗΠΑ μύησαν τον Άι Γουεϊγουέι στο μπλάκτζακ και πήγαινε συχνά στα καζίνο του Ατλάντικ Σίτι. Ακόμα και σήμερα θεωρείται ως κορυφαίος επαγγελματίας παίκτης μπλάκτζακ σύμφωνα με ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο blackjackchamp.com.
Η επιστροφή του Άι Γουεϊγουέι στην Κίνα
Το 1993, ο Άι Γουεϊγουέι επέστρεψε στην Κίνα, όταν αρρώστησε ο πατέρας του. Εκεί, συμμετείχε στη δημοσίευση τριών βιβλίων για τη νέα γενιά στην κινεζική τέχνη, με τον Κινέζο επιμελητή Feng Boyi, το Black Cover Book το 1994, το White Cover Book το 1995 και το Gray Cover Book το 1997.
Το 1999, ήταν η επιλογή της Κίνας για την εκπροσώπησή της στην Μπιενάλε της Βενετίας. Επίσης, διοργάνωσε πολλές εκθέσεις, με χαρακτηριστικότερη εκείνη στην Σαγκάη το 2000 με τίτλο «Fuck off», μαζί με τον Feng Boyi. Αυτή η έκθεση ήταν μακριά από την κυβερνητική γραμμή για την τέχνη κι αυτόν ενόχλησε το Πεκίνο. Ο Άι Γουεϊγουέι, όμως, έτσι ήρθε στο προσκήνιο της διεθνούς καλλιτεχνικής σκηνής.
Ο Άι Γουεϊγουέι ασχολείται με την αρχιτεκτονική
Ο Άι Γουεϊγουέι το 1999 μετακόμισε στο Caochangdi, στα βορειοανατολικά του Πεκίνου. Εκεί έχτισε ένα δικό του σπίτι – στούντιο, που ήταν το πρώτο του αρχιτεκτονικό έργο. Το 2002 ήταν ο επιμελητής του έργου Jinhua Architecture Park.
Το ενδιαφέρον του για την αρχιτεκτονική μεγάλωσε τόσο, που το 2003 ίδρυσε την δική του αρχιτεκτονική εταιρία με το όνομα «FAKE Design». Η εταιρία εστίαζε στην απλότητα μέσα από την χρήση κοινότυπων υλικών και πραγμάτων.
Πολύ γνωστές είναι και οι συνεργασίες του Γουεϊγουέι με τους Herzog & de Meuron και Wang Shu. Το 2005 μάλιστα προσκλήθηκε από τον Wang Shu ως εξωτερικός καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτονικής της Ακαδημίας Τέχνης της Κίνας.
Το 2006, ο Άι Γουεϊγουέι με την HHF Architects, σχεδίασαν το σπίτι του επενδυτή Κρίστοφερ Τσάι στα βόρεια της Νέας Υόρκης. Το 2009, το Μουσείο Αρχιτεκτονικής και Σχεδίου του Chicago Athenaeum επέλεξε να δώσει σε αυτό το σπίτι το Διεθνές Βραβείο Αρχιτεκτονικής, ένα από τα πιο διάσημα παγκόσμια βραβεία για νέα αρχιτεκτονική, αρχιτεκτονική τοπίου, εσωτερικούς χώρους και αστικό σχεδιασμό. Το 2010, το ίδιο σπίτι προτάθηκε για τα Βραβεία Σχεδιασμού Ταπετσαρίας: Καλύτερο νέο ιδιωτικό σπίτι.
Τον Αύγουστο του 2007, ο Άι Γουεϊγουέι κατηγόρησε τους χορογράφους που είχαν αναλάβει την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων ότι δεν ανταποκρίνονταν στις ευθύνες τους ως καλλιτέχνες. Τον Φεβρουάριο του 2008, ο Σπίλμπεργκ αποσύρθηκε από τον ρόλο του ως σύμβουλος στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008. Την ίδια χρονιά ο Άι Γουεϊγουέι ανέλαβε καλλιτεχνικός σύμβουλος σχεδιασμού, σε συνεργασία με την ελβετική εταιρεία Herzog & de Meuron, του Εθνικού Σταδίου του Πεκίνου, για τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008, γνωστό ως «Φωλιά του Πουλιού». Ο Γουεϊγουέι όμως, που είχε εκφράσει παλιότερα τις αντιολυμπιακές του απόψεις, αποστασιοποιήθηκε από το έργο αυτό, λέγοντας ότι συμμετείχε στον σχεδιασμό του μόνο γιατί του αρέσει να σχεδιάζει. Την ίδια χρονιά, επιμελήθηκε και το αρχιτεκτονικό έργο «Ordos 100», στην πόλη Ordos της Εσωτερικής Μογγολίας στην Κίνα. Για το έργο αυτό, κάλεσε 100 αρχιτέκτονες από 29 χώρες να συμμετάσχουν.
Το καλοκαίρι του 2012 ο Άι Γουεϊγουέι συνεργάστηκε ξανά με τους Herzog & de Meuron για τη δημιουργία του προσωρινού περιπτέρου, για τη χρονιά εκείνη, της γκαλερί Serpentine στους κήπους Kensington του Λονδίνου.
Εικαστικά και Άι Γουεϊγουέι
Ο Άι Γουεϊγουέι ασχολήθηκε με διάφορες μορφές των εικαστικών κι οργανώθηκαν πολλές εκθέσεις με τα έργα του, που περιλαμβάνουν γλυπτικές εγκαταστάσεις, ξυλουργική, βίντεο και φωτογραφία.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά έργα του παρουσιάστηκαν στην γκαλερί Tate Modern στο Λονδίνο τον Οκτώβριο του 2010, παρουσιάζοντας περίπου 100 εκατομμύρια χειροποίητους και ζωγραφισμένους ηλιόσπορους από πορσελάνη. Το έργο ονομάστηκε 1-125.000.000 και οι επόμενες εγκαταστάσεις ονομάστηκαν Sunflower Seeds. Οι σπόροι ζύγιζαν περίπου 10 τόνους και κατασκευάστηκαν από 1.600 τεχνίτες για δυόμισι χρόνια σε μια πόλη όπου η πορσελάνη κατασκευαζόταν για πάνω από χίλια χρόνια. Το γλυπτό αναφέρεται στην κυριαρχία του προέδρου Μάο και στο Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Οι σπόροι αντιπροσωπεύουν ότι, μαζί, ο λαός της Κίνας μπορεί να σηκωθεί και να ανατρέψει το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Επίσης, αναφέρονται στην τρέχουσα μαζική αυτοματοποιημένη παραγωγή της Κίνας, βασισμένη στη δυτική καταναλωτική κουλτούρα.
Από τις πιο εντυπωσιακές είναι και η έκθεση του με τίτλο «Ai Weiwei: Making Sense» Η έκθεση περιλαμβάνει τις πιο αναγνωρίσιμες δουλειές του Άι Γουεϊγουέι, αλλά και ορισμένα κομμάτια που έχει φιλοτεχνήσει και δεν έχουν εκτεθεί ποτέ στο παρελθόν, μαζί με τα πιο πρόσφατα έργα του. Το εντυπωσιακότερο από τα έργα της έκθεσης ονομάζεται «Νούφαρα #1» κι έχει φιλοτεχνηθεί από τον Γουεϊγουέι με 650.000 τουβλάκια Lego. Το έργο αυτό αποτελεί μια ωδή στον εμβληματικό πίνακα του Κλοντ Μονέ. Η 15 μέτρων εγκατάσταση αποτελεί και το μεγαλύτερο έργο τέχνης με τουβλάκια που έχει παρουσιάσει στην καριέρα του ο Άι Γουεϊγουέι.
Ο Άι Γουεϊγουέι έχει εντάξει τα τουβλάκια Lego στα έργα του από το 2014, όταν είχε δημιουργήσει πορτρέτα πολιτικών κρατουμένων με αυτά. Σε παλιότερη έκθεση του, στο Μουσείο Γλυπτικής Χίσχορν, είχε παρουσιάσει 176 έργα με Lego. Στην Washington Post είχε δηλώσει πως εκτιμάει τη βασική ποιότητα των Lego κι ότι μπορούν όλοι να παίξουν με αυτά.
Η έκθεση «Ai Weiwei: Making Sense» φιλοξενήθηκε στο Design Museum του Λονδίνου από τις 7 Απριλίου μέχρι τις 30 Ιουλίου 2023.
Ο Άι Γουεϊγουέι δραστηριοποιείται και στο διαδίκτυο
Το 2005, η Sina Weibo, η μεγαλύτερη διαδικτυακή πλατφόρμα στην Κίνα, προσκάλεσε τον Άι Γουεϊγουέι να ξεκινήσει το blogging. Η πρώτη του δημοσίευση έγινε στις 19 Νοεμβρίου. Για 4 περίπου χρόνια έκανε καυστικά σχόλια, κριτική στην κυβέρνηση, σκέψεις για την τέχνη και την αρχιτεκτονική και αυτοβιογραφικά κείμενα. Η Sina Weibo, μετά από κυβερνητική εντολή, έκλεισε το ιστολόγιο του Γουεϊγουέι στις 28 Μαΐου 2009. Αφορμή για το κλείσιμο ήταν ο σεισμός του Σετσουάν. Στις 12 Μαΐου 2008, στην επαρχία Σετσουάν, έγινε ένας σεισμός 8 Ρίχτερ, με αποτέλεσμα τον θάνατο περίπου 70.000 ανθρώπων. Δέκα μέρες μετά, ο Άι Γουεϊγουέι οδήγησε μια ομάδα να ερευνήσει και να κινηματογραφήσει τις συνθήκες ζωής μετά τον σεισμό. Ως απάντηση της αδιαφάνειας της κυβέρνησης στο να αποκαλύψει τα ονόματα των, νεκρών από τον σεισμό, μαθητών λόγω των κακών σχολικών εγκαταστάσεων, ο Άι Γουεϊγουέι, μέσω διαδικτύου, στρατολόγησε εθελοντές και ξεκίνησε μια έρευνα για να συγκεντρώσει πληροφορίες και ονόματα των θυμάτων μαθητών. Μέχρι τις 14 Απριλίου 2009 είχαν μαζευτεί 5.385 ονόματα νεκρών μαθητών. Ο Άι Γουεϊγουέι τα δημοσίευσε ,καθώς και άρθρα που τεκμηριώνουν την έρευνά του στο ιστολόγιό του. Τα ονόματα των μαθητών βρίσκονται και στον τοίχο του γραφείου του στο FAKE Design στο Πεκίνο.
Τον Αύγουστο του 2009, όταν επέστρεψε από το Τσενγκντού, όπου ξυλοκοπήθηκε από την αστυνομία όταν προσπάθησε να καταθέσει για τον Tan Zuoren, έναν συνάδελφο ερευνητή της κακής κατασκευής και των θυμάτων μαθητών στο σεισμό, ο Άι Γουεϊγουέι παραπονέθηκε για πονοκεφάλους, που τον δυσκόλευαν στην δουλειά του. Στις 14 Σεπτεμβρίου 2009, διαγνώστηκε με εσωτερική αιμορραγία σε νοσοκομείο του Μονάχου της Γερμανίας, και κανονίστηκε επείγουσα χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο. Η κατάστασή του πιστεύεται ότι συνδέεται με την αστυνομική επίθεση.
Μετά το κλείσιμο του ιστολογίου του, ο Γουεϊγουέι στράφηκε στο Twitter. Ήταν τουλάχιστον 8 ώρες κάθε μέρα online κι έγραφε σχεδόν αποκλειστικά στα κινεζικά χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό @aiww. Από τις 31 Δεκεμβρίου 2013, ο Άι Γουεϊγουέι σταμάτησε να γράφει στο Twitter, με τον λογαριασμό να είναι ακόμα ενεργός και να κάνει κάποιες αναδημοσιεύσεις και αναρτήσεις στο Instagram.
Το 2023 δημιούργησε μια εφαρμογή για κινητά, που δίνει στους χρήστες την δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν μια εικόνα του μεσαίου δαχτύλου του Άι Γουεϊγουέι, που μπορούν να την τοποθετήσουν πάνω από μια άλλη εικόνα όποιου μέρους στη γη αποδοκιμάζουν, μέσα από το Google Earth.
Η μυστηριώδης σύλληψη
Στις 3 Απριλίου 2011, ο Άι Γουεϊγουέι είχε προγραμματίσει ένα ταξίδι στο Χονγκ Κονγκ κι από εκεί την Ταϊβάν, για να συζητήσει για την διοργάνωση μιας έκθεσης εκεί. Συνελήφθη, όμως, στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Πεκίνου εκείνη την ημέρα από τις κινεζικές αρχές. Μια ομάδα 50 ατόμων ερεύνησε και στο στούντιό του, απ’ όπου αφαίρεσαν φορητούς υπολογιστές και τον σκληρό δίσκο του κεντρικού υπολογιστή. Την ίδια μέρα, συνελήφθησαν και 8 μέλη του προσωπικού του Άι Γουεϊγουέι και η σύζυγός του, Lu Qing. Η αστυνομία πήγε, επίσης, και στην μητέρα του 2χρονου γιου του Άι Γουεϊγουέι. Παράλληλα, διέγραψαν το όνομά του από όλες τις δημοφιλείς ιστοσελίδες και μπλογκ την Κίνας.
Στις 7 Απριλίου, το κινεζικό Υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι ο Άι Γουεϊγουέι ήταν ύποπτος για οικονομικά εγκλήματα. Στις 8 Απριλίου η αστυνομία επέστρεψε στo εργαστήριό του και εξέτασε τα οικονομικά του. Την επόμενη μέρα, ο λογιστής του Γουεϊγουέι, ο συνεργάτης του, Liu Zhenggang, και ο οδηγός του, Zhang Jingsong, εξαφανίστηκαν ενώ ο βοηθός του, Wen Tao, είχε εξαφανιστεί από την ημέρα της σύλληψής του. Στις 12 Απριλίου, η σύζυγος είπε ότι την κάλεσαν από το τοπικό φορολογικό γραφείο της περιοχής Chaoyang του Πεκίνου και την ανέκριναν για τον φόρο του στούντιο.
Η σύλληψη του Άι Γουεϊγουέι θεωρήθηκε ότι ήταν πολιτικά υποκινούμενη για να φιμώσει την επικριτική φωνή του και πως σίγουρα είχε έγκριση κάποιου από την κορυφή της ηγεσίας. Η South China Morning Post αναφέρει ότι η αστυνομία είχε επισκεφτεί τον Άι Γουεϊγουέι τουλάχιστον δύο φορές, με τελευταία 3 μέρες πριν την σύλληψή του, έχοντας για εκείνον προσφορές για να συμμετέχει στην Πολιτική Συμβουλευτική Διάσκεψη του Κινεζικού Λαού.
Αρκετές κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο, ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καλλιτεχνικά ιδρύματα, μεταξύ άλλων, ζητούσαν την απελευθέρωση του Άι Γουεϊγουέι με συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες. Οι αρχές, όμως, δεν έδιναν καμιά πληροφορία στην οικογένειά του για το που κρατείται. Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης επιτίθονταν στον Άι Γουεϊγουέι κατηγορώντας τον μέχρι και για λογοκλοπή, ενώ περιφρονούσαν τα δυτικά ΜΜΕ, που χαρακτήριζαν τον Γουεϊγουέι πολιτικό κρατούμενο.
Στις 16 Μαΐου οι αρχές επέτρεψαν στην γυναίκα του να τον επισκεφτεί για λίγο. Ο Liu Xiaoyuan, δικηγόρος και φίλος του Άι Γουεϊγουέι, είπε ότι τον βρήκαν σε καλή φυσική κατάσταση και πως λάμβανε τη θεραπεία που χρειαζόταν για τον χρόνιο διαβήτη και την υπέρταση.
Ο Άι Γουεϊγουέι κρατήθηκε για 81 μέρες χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες. Στις 22 Ιουνίου 2011, αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση, με τα κινεζικά μέσα να αναφέρουν ότι είχε ομολογήσει τα εγκλήματά του Άι Γουεϊγουέι. Παρά την απελευθέρωσή του, η κυβέρνηση κράτησε το διαβατήριό του και κάθε άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο, λέγοντας ότι θα τα κρατήσει για 1 χρόνο. Στις 23 Ιουνίου 2011, ο καθηγητής Wang Yujin του Πανεπιστημίου Πολιτικής Επιστήμης και Νομικής της Κίνας δήλωσε ότι η απελευθέρωση με εγγύηση δείχνει ότι δε βρέθηκε κανένα στοιχείο για το υποτιθέμενο έγκλημά του. Στις 24 Ιουνίου, ο Άι Γουεϊγουέι δήλωσε σε έναν δημοσιογράφο του Radio Free Asia ότι ήταν ευγνώμων για την υποστήριξη που είχε από τον κόσμο. Την κράτησή του χαρακτήρισε ως κόλαση και τόνισε ότι του απαγορεύεται να λέει πολλά στους δημοσιογράφους. Η αδερφή του δήλωσε ότι η κράτησή του ήταν ένα είδος ψυχολογικού πολέμου. Τον Νοέμβριο, οι αρχές έλεγξαν ξανά τον Άι Γουεϊγουέι και τους συνεργάτες του, αυτή τη φορά για πορνογραφία.
Στις 21 Ιουνίου 2012, με το κλείσιμο ενός χρόνου από την αποφυλάκιση του Άι Γουεϊγουέι, οι αρχές του επέτρεψαν να φύγει από το Πεκίνο, αλλά όχι και από την χώρα, γιατί θεωρούταν ύποπτος για άλλα εγκλήματα, όπως πορνογραφία, διγαμία και παράνομη ανταλλαγή συναλλάγματος.
Το 2012, γυρίστηκε ντοκιμαντέρ για Άι Γουεϊγουέι, ακολουθώντας τον στην προσπάθειά του να καταδείξει την βαρβαρότητα που κρύβεται πίσω από τη φαινομενική δημοκρατία στην Κίνα, σε σκηνοθεσία Alison Klayman, τίτλο «Ai Weiwei: Never Sorry». Η ταινία αυτή κέρδισε το βραβείο της κριτικής επιτροπής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σάντανς την ίδια χρονιά και στις 26 Απριλίου 2012 άνοιξε το Hot Docs Canadian International Documentary Festival, το μεγαλύτερο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ της Βόρειας Αμερικής, στο Τορόντο.
Σκηνοθεσία μέσω Skype
Ο Άι Γουεϊγουέι για χρόνια είχε δικαστικές διαμάχες για να πάρει πίσω τα έγγραφά του και να μπορεί να ταξιδέψει εκεί που ήταν και το παιδί του. Δε σταμάτησε, όμως, ποτέ την παραγωγή καλλιτεχνικού έργου. Το 2015, δέχτηκε να συμμετέχει στη σπονδυλωτή ταινία «Berlin, I Love you», που γυρίστηκε όλη στο Βερολίνο. Στο δικό του κομμάτι της ταινίας αναφέρεται στη σχέση του με τον γιο του, Αϊ Λάο, που μόλις είχε γίνει 6 ετών και ζούσε από τον περασμένο Αύγουστο στο Βερολίνο, χωρίς εκείνος να μπορεί να τον επισκεφτεί.
Το πρώτο Σαββατοκύριακο της Berlinale 2012, ο παραγωγός Κλάους Κλάουζεν σκηνοθέτησε την ταινία για λογαριασμό του Άι Γουεϊγουέι, επικοινωνώντας μαζί του μέσω Skype κι ακολουθώντας τις οδηγίες του. Η ταινία γυρίστηκε και προβλήθηκε ταυτόχρονα σε μεγάλες οθόνες στην πλατεία Ποτσντάμερ και σε μια μικρή οθόνη στο γραφείο του Γουεϊγουέι στο Πεκίνο, όπου βλέπει το συνεργείο.
Η θέση του Άι Γουεϊγουέι στο προσφυγικό
Το 2017 ο Άι Γουεϊγουέι κυκλοφόρησε ένα νέο ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στην προσφυγική κρίση παγκοσμίως, με τίτλο «Human Flow». Το «Human Flow» αποφεύγει τις ατομικές ιστορίες, προβάλει παραδειγματικά την ευρύτερη κρίση και φτάνει σε πάνω από 20 χώρες και 40 κατασκηνώσεις προσφύγων. Στην Κίνα είχε ήδη παράγει πολλά εμπρηστικά φιλμάκια, αλλά όχι τόσο επικών διαστάσεων όσο το «Human Flow». Άρχισε να βγαίνει στις αίθουσες, πρώτα στις ΗΠΑ, και συμμετείχε στο Διαγωνιστικό τμήμα του πρόσφατου Φεστιβάλ Βενετίας.
Ο Άι Γουεϊγουέι μέχρι σήμερα
Τον Ιούλιο του 2015, η κινεζική κυβέρνηση επέστρεψε τα ταξιδιωτικά έγγραφα στον Άι Γουεϊγουέι, επιτρέποντάς του έτσι να φύγει από την Κίνα. Εκείνος μετακόμισε στο Βερολίνο, όπου είχε ένα μεγάλο στούντιο σε ένα πρώην ζυθοποιείο. Στο Βερολίνο έμεινε μέχρι το 2019, και τον Σεπτέμβριο μετακόμισε στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας. Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Guardian», μιλώντας για τους λόγους που τον έκαναν να φύγει από την Γερμανία, ο Άι Γουεϊγουέι την χαρακτήρισε στενόμυαλη κι αυταρχική χώρα, αδιάφορη για τα προβλήματα των άλλων, είτε εντός είτε εκτός της χώρας, όπως ακριβώς και η Κίνα. Προχωρώντας περισσότερο, δήλωσε ότι ο ναζισμός υπάρχει στην καθημερινότητα της Γερμανίας ακόμα και σήμερα. Τέλος, δήλωσε πως ήθελε ο γιος του να έχει ένα καλύτερο μέλλον και την ευκαιρία να μορφωθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Άι Γουεϊγουέι είναι παντρεμένος με την καλλιτέχνη Lu Qing κι έχει έναν γιο, τον Άι Λάο, από την Wang Fen, που γεννήθηκε το 2009.
Το 2021, ο Άι Γουεϊγουέι μετακόμισε στο Montemor-o-Novo της Πορτογαλίας. Διατηρεί ακόμα το στούντιο στο Βερολίνο και τη βάση στο Κέιμπριτζ, αλλά σχεδιάζει να μείνει μόνιμα στην Πορτογαλία.
Ακολουθεί video με συνέντευξη του Άι Γουεϊγουέι για τα παιδικά του χρόνια.
Για το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από:
- Άι Γουέι Γουέι, Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
- Ai Weiwei, Ανακτήθηκε από: https://en.wikipedia.org/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
- Άι Γουεϊγουέι – Making Sense: Στην έκθεση στο Design Museum το έργο από 650.000 τουβλάκια Lego “Water Lilies #1”. (2023). Ανακτήθηκε από: https://www.culturenow.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
- Γαλανού, Λ. (2015). Ο Αϊ Γουεϊγουέι ξέρει κι άλλο μονοπάτι. Ανακτήθηκε από: https://flix.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
- Γκένας, Π. (2017). Το «Human Flow» του Άι Γουεϊγουέι καταγράφει την πιο απάνθρωπη «ροή» της σύγχρονης ιστορίας. Ανακτήθηκε από: https://www.cinemagazine.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
- ΜΚ. (2011). Ελεύθερος ο Άι Γουεϊγουέι. Ανακτήθηκε από: https://www.lifo.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
- Γεωργακοπούλου, Β. (2017). Επος για τους πρόσφυγες από τον Αϊ Γουεϊγουέι. Ανακτήθηκε από: https://www.efsyn.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
- Κουλούρα, Ν. (2020). Ο Άι Γουεϊγουέι «τα χώνει» άγρια στη Γερμανία: Υπάρχει ναζισμός στην καθημερινότητα εκεί. Ανακτήθηκε από: https://www.protothema.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
- Υπό κράτηση ο εικαστικός Αϊ Γουεϊγουέι. (2011). Ανακτήθηκε από: https://www.kathimerini.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
- Αϊ Γουεϊγουέι: Πάντα Μαχητής. (2012). Ανακτήθηκε από: https://www.aiff.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 3/8/23
