Goran Bregovic: Ο πρίγκιπας της βαλκανικής μουσικής

Το όνομα του Goran Bregovic ηχεί στα αυτιά μας με μια συνοδεία χάλκινων πνευστών, τα οποία παίζουν τσιγγάνικες μελωδίες με βαλκανικό ήχο. Πρόκειται για ένα μεγάλο και δημοφιλή συνθέτη, ο οποίος έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Η μουσική του έχει ντύσει πολλές κινηματογραφικές επιτυχίες και ο ίδιος τρέφει ιδιαίτερη αγάπη για την Ελλάδα. Διαθέτει εκρηκτικό ταμπεραμέντο και μια ακόρεστη δίψα για δράση και ζωή. Όπως δηλώνει και ο ίδιος «εάν δεν είσαι και λιγάκι τρελός, τότε δεν μπορείς να είσαι κανονικός».

Τα πρώτα βήματα

Ο Goran Bregovic γεννήθηκε στο Σαράγεβο της Βοσνίας στις 22 Μαρτίου του 1950. Ο πατέρας του ήταν Κρόατης και στρατιωτικός στο επάγγελμα, ενώ η μητέρα του ήταν Σέρβα. Όταν ήταν ακόμη σε νεαρή ηλικία, οι γονείς του χώρισαν και την επιμέλειά του ανέλαβε η μητέρα του, η οποία τον μεγάλωσε μέχρι την εφηβεία του στην γενέθλιο πόλη του. Έκανε μαθήματα βιολιού σε διάφορα ωδεία της πόλης. Κατά την εφηβεία του μετακόμισαν στις ακτές της Αδριατικής και εκεί ασχολήθηκε για πρώτη φορά επαγγελματικά με τη μουσική, καθώς έπαιζε σε διάφορα μαγαζιά προκειμένου να βιοποριστεί.

Επόμενη επαγγελματική κίνηση του Goran Bregovic στην πρώιμη καριέρα του ήταν η συμμετοχή του ως βασικό μέλος στο συγκρότημα «Kadeksi». Το συγκρότημα ιδρύθηκε το 1965 και μέχρι το 1971 που διαλύθηκε είχε καταφέρει να γίνει το δημοφιλέστερο συγκρότημα της Γιουγκοσλαβίας. Μετά την διάλυση του σχήματος ο Goran Bregovic άρχισε να ασχολείται συστηματικά με τη σύνθεση της μουσικής για τον κινηματογράφο.

Η αναγνώριση

Στις συνθέσεις του Goran Bregovic βλέπουμε το πάντρεμα της παραδοσιακής μουσικής με αυτή των τσιγγάνων. Ο συνθέτης μας δίνει τη μίξη αυτών των δύο μέσα από την προσωπική του ματιά, με το δικό του στυλ, με έναν αέρα νεοβαλκανικό.

Διαβάστε επίσης Petrus Gonsalvus: Η αληθινή ιστορία πίσω από την Πεντάμορφη και το Τέρας

Advertising

Advertisements

Tο 1988 υπογράφει τη μουσική για την ταινία «Ο Καιρός των Τσιγγάνων» του μετρ του βαλκανικού κινηματογράφου, Emir Kusturica. Οι μελωδίες της ταινίας τον καθιέρωσαν και τον έκαναν ευρέως γνωστό. Το 1991 έρχεται η συνεργασία που θα τον κάνει αναγνωρίσιμο στην Ελλάδα. Goran Bregovic στη σύνθεση, Λίνα Νικολακοπούλου στους στίχους και Άλκηστις Πρωτοψάλτη στην ερμηνεία. Ο δίσκος «Παραδέχτηκα» περιείχε 10 κομμάτια, μελωδίες από την ταινία «Ο Καιρός των Τσιγγάνων», μερικά εκ των οποίων έγιναν επιτυχίες, όπως τα «Βενζινάδικο», «Να ‘ταν η χαρά οικόπεδο», «Θεός αν είναι» και άλλα. Ο δίσκος έγινε πλατινένιος και σημείωσε 96.000 πωλήσεις.

Το 1993 συνθέτει τη μουσική για μια ακόμη ταινία του Kusturica, το «Arizona Dream», μια ταινία που ταξίδεψε το όνομα του σκηνοθέτη στην Αμερική και συνεπώς και του Goran Bregovic. Το κομμάτι «In the deathcar» το ερμηνεύει ο μεγάλος Iggy Pop. Το ίδιο κομμάτι το ερμήνευσε με ελληνικό στίχο, τον οποίο υπέγραψε ο Πάνος Φαλάρας, ο Μιχάλης Φραγκούλης και εμπεριέχεται στον δίσκο «Ζόρικες Νύχτες». Το 1994 συνθέτει τη μουσική για την ταινία του Patrice Chereau, «Queen Margot». Ένα χρόνο μετά, το 1995, ο καλός του φίλος Emir Kusturica κινηματογραφεί μία από τις εμβληματικότερες ταινίες του διεθνούς κινηματογράφου, το «Underground». Τη μουσική της ταινίας εννοείται πως υπογράφει ο Goran Bregovic και περιέχει και το πασίγνωστο κομμάτι «Kalasnjikov». Το 1997 ηχογραφεί στη Θεσσαλονίκη ένα δίσκο αποτελούμενο από 12 κομμάτια με τίτλο «Silence of The Balkans», ο οποίος κυκλόφορησε ένα χρόνο μετά. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε και ο δίσκος «Ederlezi».

Διαβάστε επίσης Συνθήκη Βερολίνου 1878: Μεγάλες Δυνάμεις στον «κυκλώνα» της διπλωματίας

Το 1998 έρχεται η σειρά του Γιώργου Νταλάρα να συνεργαστεί με τον Goran Bregovic στον δίσκο «Θεσσαλονίκη-Γιάννενα με δύο παπούτσια πάνινα». Το 1999 κυκλοφορεί το «Wedding and the Funeral» και ένα χρόνο μετά έρχεται το «Bijelo Dugme». Το 2002 και το 2005 κυκλοφόρησε δύο δίσκους: «Tales and Songs From Weddings and Funerals» και «Music Inspired and Taken from Underground». Το 2007 κυκλοφόρησε ο δίσκος «Karmen with a Happy End», αποτελούμενος από 15 συνθέσεις με τζαζ επιρροές. Το 2008 κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ με τίτλο «Bregovic Goran» και ένα χρόνο μετά ο δίσκος «Alkohol» με φρέσκο και δυναμικό ήχο. Το 2012 υπέγραψε τη σύνθεση ενός ακόμη δίσκου με τίτλο «Champagne for the Gypsies».Ο τελευταίος του δίσκος κυκλοφόρησε το 2017 με τίτλο «Three letters from Sarajevo». Πρόκειται για ένα άλμπουμ αφιερωμένο στην «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων», το Σαράγεβο. Μια πόλη όπου συνυπήρχαν αρμονικά τρεις θρησκείες. Ο συνθέτης από μικρός ακουγε να ηχούν ταυτόχρονα η φωνή του ορθόδοξου ιερέα, η φωνή του μουσουλμάνου χότζα που καλούσε για προσευχή και η φωνή του Εβραίου στη συναγωγή. Είναι ένας δίσκος μνεία στην ειρηνική συνύπαρξη του διαφορετικού. Στα κομμάτια παίζουν τρία διαφορετικά βιολιά. Στη μουσική μπορεί να συνυπάρξουν πράγματα, τα οποία φαντάζουν διαφορετικά μεταξύ τους, μπορούν να γίνουν συνεργασίες και συμφωνίες που στην πολιτική μοιάζουν αδύνατες.

Goran Bregovic και Ελλάδα

Ο Goran Bregovic εισέβαλε με τη μουσική του στην Ελλάδα το 1991 και έγινε αγαπητός στους Έλληνες. Οι μελωδίες του από την ταινία «Ο Καιρός των Τσιγγάνων», συνάντησαν τον ελληνικό στίχο της Νικολακοπούλου και ερμηνεύτηκαν από την Πρωτοψάλτη. Δεν υπάρχει Έλληνας που δεν έχει ακούσει ή τραγουδήσει το «Βενζινάδικο» και το «Να ‘ταν η χαρά οικόπεδο». Με αυτό το δίσκο ο Bregovic ξέθαψε τον Βαλκάνιο που έχει μέσα του ο Έλληνας, του θύμισε πως ο ήχος των πνευστών κρύβει κάτι από τις ρίζες του. Ο συνθέτης υποστηρίζει πως ο ελληνικός λαός κράτα ζωντανό ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της βαλκανικής κουλτούρας: την ισορροπία μεταξύ δουλειάς και διασκέδασης.

Αυτή η αγάπη του συνθέτη για την Ελλάδα δεν υπήρχε πάντα, αλλά καλλιεργήθηκε μετά την πρώτη του συνεργασία στη χώρα μας. Όταν η Λίνα Νικολακοπούλου του πρότεινε την δουλειά για το δίσκο «Παραδέχτηκα», ο ίδιος βρισκόταν στο ζενίθ της καριέρας του στη χώρα του, ήταν ένας ροκ σταρ και δεν είχε κανένα λόγο να δεχτεί. Η αγάπη που είχε για το «Ρεμπέτικο» τον έκανε να σκεφτεί και να θέσει ως όρο για να δεχτεί να παίξουν στον επικείμενο δίσκο οι μουσικοί που έπαιζαν στον δίσκο «Ρεμπέτικο» του μεγάλου Ξαρχάκου. Έκτοτε η Ελλάδα μπήκε στην καρδιά του και τη θεωρεί πυρήνα της ομορφιάς.

Παρακάτω ακολουθεί η εισαγωγή της ταινίας «Underground» του Emir Kusturica. Στο άνοιγμα της ταινίας ακούγεται το ξεσηκωτικό και χαρακτηριστικό κομμάτι “Kalasnjikov” του Goran Bregovic.