Το 1939, η κυβέρνηση του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (NSDAP) εξαπολύει επίθεση στην Πολωνία, κηρύττοντας τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επτά χρόνια αργότερα, στις 16 Οκτωβρίου 1946, οι ηγέτες των Ναζί εκτελούνται, αφού έχουν καταδικαστεί από τη Δίκη της Νυρεμβέργης.
Η Νυρεμβέργη και η σύνθεση του δικαστηρίου
Στις 8 Αυγούστου 1945, συνάφθηκε συμφωνία μεταξύ των Συμμάχων για τη σύνθεση του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου, το οποίο θα εκδίκαζε τις υποθέσεις των εγκληματιών πολέμου που προέρχονταν από τον Άξονα. Ως πόλη στην οποία θα εκδικαζόταν η υπόθεση των ηγετών των Ναζί επιλέχθηκε η Νυρεμβέργη για δύο λόγους. Πρώτον, το Δικαστικό Μέγαρο της Νυρεμβέργης είχε βγει αλώβητο σε μεγάλο βαθμό από τις καταστροφές που είχε προκαλέσει ο πόλεμος. Δεύτερον, η σημασιολογία της επιλογής γίνεται φανερή, όταν μάθει κανείς ότι εκεί γινόταν κάθε χρόνο το Συνέδριο του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος.
Το δικαστήριο απαρτίστηκε από οχτώ μέλη, τα οποία ορίστηκαν από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ), όπως είχε συμφωνηθεί. Όμως, στο δικαστήριο συμμετείχε και η Γαλλία ως συμμαχική δύναμη. Η συμφωνία αυτή και γενικότερα η σύνθεση του δικαστηρίου παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, καθώς όλα τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη ορίστηκαν από τις Συμμαχικές Δυνάμεις. Επομένως, θα μπορούσε να υπάρξει αμφισβήτηση για την αμεροληψία του δικαστηρίου, ενώ στην πραγματικότητα θα μπορούσε να έχει οριστεί και τακτικό μέλος από μία ουδέτερη -κατά τη διάρκεια του πολέμου- χώρα, όπως η Ελβετία.
Οι κατηγορίες που απαγγέλθηκαν κατά των Ναζί
Οι κύριες κατηγορίες που αντιμετώπισαν όσοι δικάστηκαν στη δίκη της Νυρεμβέργης είναι τέσσερις. Η συνομωσία, τα εγκλήματα κατά της ειρήνης, τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Πιο συγκεκριμένα, η κατηγορία της συνομωσίας και των εγκλημάτων κατά της ειρήνης αφορούν το να οργανωθεί και να ξεκινήσει ο πόλεμος, παραβιάζοντας διεθνείς συνθήκες για τη διατήρηση της ειρήνης.
Ταυτόχρονα, τα εγκλήματα πολέμου αναφέρονται στην καταπάτηση των κανόνων που ισχύουν σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης. Διότι, ναι μεν ο πόλεμος αποτελεί την έσχατη λύση, με βάση το διεθνές δίκαιο, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να είναι άδικος, εκδικητικός ή να εμπεριέχει ενέργειες που δεν υπαγορεύονται από στρατιωτικό σκοπό, όπως λόγου χάρη η κακοποίηση αιχμαλώτων.
Η τελευταία κατηγορία ήταν τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η συγκεκριμένη κατηγορία αναφέρεται κατά κύριο λόγο στο Ολοκαύτωμα των Εβραίων και γενικότερα οποιοδήποτε ειδεχθές έγκλημα έγινε με φυλετικά, θρησκευτικά ή ιδεολογικά κριτήρια.
Το δικαστήριο ήταν ιδιαίτερα ακριβές ως προς την απαγγελία των κατηγοριών, ώστε να μην υπάρξει δυνατότητα για αποτελεσματική υπεράσπιση των κατηγορουμένων. Μάλιστα, χρησιμοποιήθηκαν αποδεικτικά στοιχεία, όπως η ομιλία του Χάινριχ Χίμλερ για την «Τελική Λύση» σε μέλη των Ες Ες. Το σχέδιο αυτό περιλάμβανε τη συγκέντρωση Εβραίων, Ρομά, ομοφυλοφίλων, κομμουνιστών και γενικότερα όσων δεν ταίριαζαν στα πρότυπα της «Άριας φυλής» και την εξόντωσή τους με απάνθρωπα μέσα, όπως οι θάλαμοι αερίων και τα ιατρικά πειράματα χωρίς συναίνεση.
Η ετυμηγορία και καταδίκη των Ναζί
Ίσως στη σπουδαιότερη δίκη της νεότερης ιστορίας, οι κατηγορούμενοι ήταν 24 επιφανή μέλη των Ναζί. Οι μισοί καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ οι υπόλοιποι είτε σε ισόβια είτε σε είκοσι είτε σε δέκα χρόνια. Τρεις αθωώθηκαν και για δύο δεν υπήρξε δίκη, καθώς ο ένας επικαλέστηκε σοβαρά προβλήματα υγείας και ο άλλος αυτοκτόνησε πριν τη δίκη.
Η δικαστική αυτή ετυμηγορία μας φέρνει στις 16 Οκτωβρίου 1946, τη μέρα της εκτέλεσης όσων καταδικάστηκαν σε θάνατο. Εκτός από δύο, τον Μάρτιν Μπόρμαν και τον Χέρμαν Γκέριγκ, με τον ένα να έχει σκοτωθεί ένα χρόνο νωρίτερα και τον άλλο να αυτοκτονεί το βράδυ πριν την εκτέλεση, αντίστοιχα. Οι υπόλοιποι απαγχονίστηκαν, διότι είχε ήδη προταθεί από τη γαλλική πλευρά ο θάνατος δια τυφεκισμού αλλά η σοβιετική πλευρά αρνήθηκε, θεωρώντας ότι οι κατηγορούμενοι δεν έχουν στρατιωτικό ήθος, ώστε να εκτελεστούν με αυτό τον τρόπο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που έφτασαν στην αγχόνη εκείνη την ημέρα δε μετανόησαν ποτέ για τα εγκλήματά τους και έμειναν πιστοί στη ναζιστική ιδεολογία ως το τέλος. Ενδεικτικά ονόματα είναι ο Άλφρεντ Γιοντλ, στρατάρχης της Βέρμαχτ και ο Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, θεμελιωτής της Ρατσιστικής θεωρίας και εξέχον κρατικό στέλεχος του ναζιστικού κόμματος.
Βεβαίως, αμετανόητοι δεν υπήρξαν μόνο όσοι εκτελέστηκαν, αλλά και άλλοι, όπως ο Ρούντολφ Ες, αντικαταστάτης του Αδόλφου Χίτλερ μέσα στο κόμμα. Ο Ες είχε διαφύγει στη Σκωτία το 1941, ώστε να διαπραγματευτεί συμφωνία με τη Μεγάλη Βρετανία. Εκεί φυλακίστηκε στη Σκωτία και μετά τη δίκη στη φυλακή Σπαντάου. Κατά τη διάρκεια της δίκης δεν είχε συναίσθηση των εγκλημάτων του και εμφανιζόταν απόλυτα ψύχραιμος και προσηλωμένος στα ιδανικά του.
Η επόμενη μέρα
Με το πέρας αυτής της ημέρας, ο κόσμος απαλλάσσεται από τους μεγαλύτερους εγκληματίες του 20ου αιώνα. Δυστυχώς, όμως, ο πραγματικός ιθύνων νους πίσω από την άνοδο του εθνικοσοσιαλισμού έχει διαφύγει. Ο Χίτλερ αυτοκτόνησε με τη σύζυγό του, Εύα Μπράουν, στο καταφύγιο των Ναζί στο Βερολίνο, λίγο πριν τους ανακαλύψει ο Σοβιετικός στρατός. Ο Χίτλερ αυτοκτόνησε για να μην προλάβει να ζήσει την κατάρρευση του απεχθούς δημιουργήματός του και για να μη βρεθεί αντιμέτωπος με τις ευθύνες του.
Παρόλα αυτά, τη δίκη της Νυρεμβέργης και την εκτέλεση των ηγετών των Ναζί, ακολουθούν και άλλες πολύ σημαντικές δίκες, όπως η Δίκη των Ιατρών που συγκεκριμενοποίησε τις κατηγορίες για τη διενέργεια πειραμάτων, την πολιτική ευγονικής και τις μαζικές δολοφονίες των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Επίσης, επακόλουθο της πολύκροτης δίκης της Νυρεμβέργης αποτελεί και ο απαραίτητος χαρακτηρισμός των Ες Ες ως εγκληματική οργάνωση.
Τέλος, έχουν περάσει σχεδόν ενενήντα χρόνια από τις 16 Οκτωβρίου 1946. Οι άνθρωποι που επέζησαν από αυτή τη θηριωδία όλο και λιγοστεύουν, αφού η ανθρώπινη ζωή δεν είναι άφθαρτη. Κάτι, όμως, που πρέπει να παραμείνει ανέγγιχτο είναι η ιστορική μνήμη του ναζισμού και της εγκληματικής υπόστασής του. Όχι μόνο για να δίνεται νόημα σε κάποια επέτειο, αλλά για να υπερτερούν οι λαοί κάθε μέρα ενάντια σε κάθε του μόρφωμα.
Παρακάτω ακολουθεί βίντεο με τη σύνοψη της Δίκης της Νυρεμβέργης.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο:
Δίκη της Νυρεμβέργης. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org, τελευταία πρόσβαση στις 14/10/2020.
Δίκη των Ιατρών. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org, τελευταία πρόσβαση στις 14/10/2020.
Οι δίκες της Νυρεμβέργης. Ανακτήθηκε από encyclopedia.ushmm.org, τελευταία πρόσβαση στις 14/10/2020.
Νυρεμβέργη, 1η Οκτωβρίου 1946: Η καταδίκη των ηγετών του ναζιστικού καθεστώτος, ανακτήθηκε από in.gr, τελευταία πρόσβαση στις 14/10/2020.
