Ο Σωκράτης Μάλαμας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και πολυαγαπημένους ερμηνευτές και τραγουδοποιούς της εποχής μας. Ένας καλλιτέχνης που όσο περνά ο καιρός παθιάζει όλο και περισσότερο το κοινό του. Οι άνθρωποι που πηγαίνουν στις συναυλίες του Σωκράτη, μοιάζουν να συμμετέχουν σε μια μυστηριακή γιορτή, όπου σε κατάσταση έκστασης ενώνονται όλοι σε μια ψυχή, με μια φωνή και τον ίδιο καημό.
Η καταγωγή
Ο Σωκράτης Μάλαμας γεννιέται στη Συκιά της Χαλκιδικής στις 29 Σεπτεμβρίου του 1957. Οι περιγραφές που κάνει ο ίδιος για το χωριό του μας μαρτυρούν έναν πανέμορφο τόπο αλλά κι έναν αναπόφευκτα ευαισθητοποιημένο άνθρωπο.
Οι γονεί του ήταν αγρότες και ο πατέρας του ήταν και ξυλοκόπος. Η οικογένεια του για βιοποριστικούς λόφους φεύγει στην Γερμανία όταν εκείνος ήταν μόλις πέντε ετών. Έτσι, από την ανέμελη και αβίαστη ζωή της όμορφης ελληνικής φύσης, βρίσκεται στην καρδιά της βιομηχανικής Ευρώπης. Ο ίδιος περιγράφει με σκοτεινιά την προσπάθεια προσαρμογής του στην Στουτγάρδη.
Η επιστροφή στην Ελλάδα
Στα δώδεκα χρόνια του επιστρέφει στην Ελλάδα και παρακολουθεί τις δυο πρώτες τάξεις του γυμνασίου στην Θεσσαλονίκη, όπου μένει η αδερφή του. Είναι ένας ατίθασος μαθητής, δημιουργεί προβλήματα στα σχολεία που φοιτά με αποτέλεσμα να τον διώχνουν. Την τελευταία όμως τάξη του γυμνασίου θα την παρακολουθήσει στον Άγιο Νικόλαο της Χαλκιδικής, το σχολείο που τον δέχτηκε μετά την υπεράσπιση του από μια καθηγήτρια στο συμβούλιο του γυμνασίου.
Και πάλι στην Γερμανία
Ο Σωκράτης επιστρέφει και πάλι στην Γερμανία μόλις τελειώνει το σχολείο και γράφεται στο πανεπιστήμιο, στο τμήμα ηλεκτρολόγων- μηχανολόγων. Όπως ο ίδιος αναφέρει, το πανεπιστήμιο δεν τον κέρδισε ποτέ. Αντίθετα, αγαπούσε την μουσική, είχε ήδη ξεκινήσει μουσικές σπουδές στην Θεσσαλονίκη και τις συνέχισε και στην Γερμανία, παράλληλα με τη φοίτησή του στο πανεπιστήμιο.
Επιπλέον, του αρέσει να διαβάζει ποίηση και λογοτεχνία, να βλέπει θέατρο και εκθέσεις ζωγραφικής, όποτε του δινόταν η ευκαιρία. Τον κερδίζουν λοιπόν η μουσική και οι έκφραση μέσα από τις διάφορες μορφές τέχνης. Ο ίδιος έχει πει σε συνέντευξή του ότι ως έφηβος, κάποιες φορές συγκλονίζεται τόσο από κάποια αναγνώσματα που σταματά να μιλά για μέρες κι αρνείται να επικοινωνήσει με το περιβάλλον.
Οι σπουδές στο Εθνικό Ωδείο Αθήνας και τα «σκυλάδικα»
Το πανεπιστήμιο και η Γερμανία δεν τον κρατούν. Μια χειμωνιάτικη μέρα αποφασίζει πια να φύγει για την Θεσσαλονίκη. Μετά από ένα σοβαρό τροχαίο ατύχημα, την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας καθώς και διαφόρων περιστασιακών απασχολήσεων, που θα κάνει για να βιοπορίζεται, κατεβαίνει στην Αθήνα και γράφεται στο Εθνικό Ωδείο. Είναι ξεκάθαρο πως πρόκειται για ένα εξαιρετικό κιθαρίστα που θέλει να ακολουθήσει τα βήματα του Ασημακόπουλου και του Μαυρουδή τους οποίους θαυμάζει. Όμως, η ανάγκη να εργαστεί τον οδηγεί στα «σκυλάδικα». Αρχικά εκεί παίζει ως μουσικός, ενώ αργότερα εμφανίζεται σε μαγαζιά της Πλάκας. Στη συνέχεια αρχίζει να τραγουδά. Το ρεπερτόριο είναι βαριά λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια. Η δουλειά όμως ως το πρωί τον αναγκάζει να εγκαταλείψει το Εθνικό Ωδείο και τις σπουδές.
Η Θεσσαλονίκη κι ο Παπάζογλου
Επιστρέφει για μια ακόμη φορά στη Θεσσαλονίκη και εργάζεται στο Ωδείο Βορείου Ελλάδος. Όμως, σύντομα αρχίζει να εμφανίζεται και πάλι σε μαγαζιά της πόλης. Παράλληλα γράφει και τα δικά του τραγούδια που ξεκινά να τα παίζει σε μικρούς χώρους. Εκεί, θα τον ακούσει ο Νίκος Παπάζογλου και θα τον παροτρύνει να ηχογραφήσει τα τραγούδια. Έτσι, ο πρώτος του προσωπικός δίσκος, με τίτλο «Ασπρόμαυρες Ιστορίες» θα κυκλοφορήσει το 1989 με δικά του τραγούδια, ενώ την ενορχήστρωση επιμελείται ο Νίκος Παπάζογλου. Ακόμη κι αν ο δίσκος αυτός δεν έγινε μεγάλη εμπορική επιτυχία, είναι όμως το πρώτο βήμα της μεγάλης πορείας του Σωκράτη στη δισκογραφία.
Η δισκογραφία
Με τον δεύτερο δίσκο «Τα παραμύθια», δυο μόλις χρόνια μετά, ο τραγουδοποιός κινείται σε πιο λαϊκά μονοπάτια και τραγούδια του ερμηνεύουν η Μελίνα Κανά και ο Νίκος Παπάζογλου. Το 1992, ο Σωκράτης μελοποιεί στίχους του Γιάννη Τσατσόπουλου και του Μανόλη Ρασούλη στον δίσκο «Της μέρας και της νύχτας». Το τραγούδι «Να βάλω τα μεταξωτά» θα τραγουδηθεί από τη Μελίνα Κανά στον δίσκο αυτό, κατατάσσοντάς το σε ένα απ’ τα πιο αγαπημένα μουσικά κομμάτια ως σήμερα.
Μόλις ένα χρόνο μετά, το 1993 θα κυκλοφορήσει ο δίσκος «Κύκλος» και με τραγούδια σταθμούς όπως το «Τσιγάρο ατέλειωτο» και «Τα πάγια» ο Σωκράτης Μάλαμας θα καθιερωθεί στο ελληνικό μουσικό στερέωμα και θα δημιουργήσει τον απόλυτα δικό του μουσικό χώρο και το δικό του αυθεντικό ύφος.
Οι σπουδαίες συνεργασίες
Οι συνεργασίες πολλές και σημαντικές κι εδώ όπως η Α. Αθανασιάδου, ο Γ. Τσατσόπουλος κι ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Το 1996 κυκλοφορεί ο πέμπτος δίσκος του με τίτλο «Λαβύρινθος» ο οποίος συμπεριλαμβάνει τραγούδια όπως «Το γράμμα» και «Τα παιδιά μες στην πλατεία» να ξεσηκώνουν το κοινό του από τότε και για πάντα. Σ’ αυτόν τον δίσκο έρχεται και η συνεργασία με τον Οδυσσέα Ιωάννου. Στον δίσκο «13000 μέρες», του 1998 ο Σωκράτης μελοποιεί το ποίημα του Καβάφη «Δεκέμβρης του 1903» ενώ το 1999 θα ερμηνεύσει μοναδικά στίχους του Μιχάλη Γκανά και του Θοδωρή Γκόνη σε μουσική του Νίκου Ξυδάκη.
Οι σημαντικοί δημιουργοί στους δίσκους του Σωκράτη
Στον δίσκο «Ο φύλακας κι ο βασιλιάς» του 2000, η μουσική είναι δική του σε στίχους μεγάλων και σημαντικών στιχουργών-ποιητών όπως του Άλκη Αλκαίου, του Οδυσσέα Ιωάννου, της Φωτεινής Λαμπρίδη και του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Στον δίσκο αυτό περιέχεται «Η πριγκηπέσσα» ένα απ’ τα πιο εμβληματικά και αγαπημένα τραγούδια του Σωκράτη. Θα ακολουθήσουν οι δισκογραφικές του δουλειές «Ένα», «’Άδειο δωμάτιο», «Δρόμοι» στον οποίο ερμηνεύει τραγούδια του η Χαρούλα Αλεξίου, «Έξω» που είναι μια ζωντανή ηχογράφηση, και «Πρώτες λέξεις». Στο τελευταίο, τους στίχους υπογράφει ο Οδυσσέας Ιωάννου, τη μουσική ο Θέμης Καραμουρατίδης, ενώ τις ερμηνείες ο Μάλαμας, η Ν. Μποφίλιου, κ.α.
Πέρα από τους προσωπικούς του δίσκους, πολλές είναι και οι συνεργασίες και οι συμμετοχές του σε δίσκους άλλων σημαντικών δημιουργών και ερμηνευτών που αποτελούν πάντα σημεία αναφοράς κι επαναπροσδιορισμού της έννοιας «μουσική έκφραση». Μας έχει χαρίσει συνεργασίες με πολυαγαπημένους καλλιτέχνες και δημιουργούς όπως ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, ο Ορφέας Περίδης, ο Μίλτος Πασχαλίδης, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Μανόλης Λιδάκης, η Μελίνα Κανά και πολλοί άλλοι.
Ο Σωκράτης κι ο Θανάσης
Οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος; Θα μπορούσε. Δυο ενωμένοι κρίκοι που λατρεύουμε σίγουρα. Ο Σωκράτης Μάλαμας και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου συνεργάζονται πάντα με ένα εκρηκτικό αποτέλεσμα για το κοινό. Οι ερμηνείες των στίχων του Θανάση από τον Σωκράτη μοιάζουν να ταιριάζουν όπως το «θηλυκό με το αρσενικό».
Τραγούδια όπως «Η κοιλάδα των Τεμπών», «Ηλιόπετρα», «Τα παξιμάδια» δεν θα είχαν προφανώς συναντήσει τον λόγο ύπαρξής τους, αν δεν τα ερμήνευε ο Σωκράτης. Το 1995 στον δίσκο «Στην Ανδρομέδα και στη γη» ο Σωκράτης Μάλαμας θα τραγουδήσει τα τραγούδια «Τους καλόγερους» και «Του κάτω κόσμου οι φυλακές». Επίσης, το 2018 στον δίσκο «Με στόμα που γελά» θα ερμηνεύσει όλα τα τραγούδια του δίσκου σε στίχους και μουσική του Θανάση Παπακωνσταντίνου, ταξιδεύοντας παρέα σε όλη την Ελλάδα με εμφανίσεις που θα αφήσουν εποχή και που λαχταράμε να ξαναδούμε.
Η απλότητα που μας εκφράζει
Στην περίοδο του εγκλεισμού, ο Σωκράτης μας συντρόφεψε μέσα από το διαδίκτυο, ανεβάζοντας κάθε μέρα ένα τραγούδι του. Το δύσκολο καλοκαίρι που ακολούθησε παρουσίασε κάποια ακουστικά lives. Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθούμε διαδικτυακά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο περίπου και «Τα σκέτα». Πρόκειται για εκτελέσεις παλιών λαϊκών επιτυχιών με δυο κιθάρες, εκείνες του Σωκράτη Μάλαμα και του Δημήτρη Λάππα. Είναι τραγούδια που επέλεξε να πει σαν φόρο τιμής σε μεγάλους δημιουργούς όπως ο Πάνου, ο Καλδάρας και ο Τσιτσάνης.
Ο τύπος με την δωρική φωνή που ερμηνεύει σαν να λέει τις πιο απλές και δυνατές αλήθειες στην παρέα του, μας εκφράζει. Οι στίχοι των τραγουδιών που επιλέγει να πει περιγράφουν όσα, πολλοί από μας έχουμε στο μυαλό και στην ψυχή μας, καθώς περιμένουμε να τον ακούσουμε και να τα τραγουδήσουμε δυνατά μαζί του. Να εκτοξεύσουμε λόγια και συναισθήματα προς κάθε κατεύθυνση.
Ακολουθεί βίντεο από την συναυλία του Σωκράτη Μάλαμα το καλοκαίρι του 2018:
Οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο είναι:
- Ο Σωκράτης Μάλαμας αφηγήται τη ζωή του. Ανάκτηση από: www.lifo.gr (τελευταία πρόσβαση 27/09/2020).
- Σωκράτης Μάλαμας. Ανάκτηση από:wikipaidia.gr (τελευταία πρόσβαση 26/09/2020).
- 10 λόγοι που είμαστε τρελοί και παλαβοί για τον Μάλαμα: Ανάκτηση από: www.pillowfights.gr (τελευταία πρόσβαση 26/09/2020).
