Ο Σπύρος Καλογήρου υπήρξε αγαπημένος ηθοποιός του ελληνικού κινηματογράφου. Αν και ερμήνευε συνήθως ρόλους κακού ανθρώπου, ο ίδιος ήταν ευαίσθητος, καλόκαρδος, και αγαπήθηκε από όλο τον κόσμο.
Ο νεαρός Σπύρος Καλογήρου
Ο Σπύρος Καλογήρου ήταν βέρος Αθηναίος. Γεννήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 1922 στην Κυψέλη και μεγάλωσε στα Σεπόλια. Η οικογένειά του ήταν φτωχή και μεγάλωσε με την φροντίδα της μητέρας του, την οποία ο ίδιος αποκαλούσε «ηρωίδα».
Τελείωσε το δημοτικό σχολείο και αμέσως μετά φοίτησε στην Σεβαστοπούλειο Εργατική Σχολή. Ο λόγος που επέλεξε την σχολή ήταν το φαγητό που προσέφερε στους σπουδαστές της.
Την περίοδο της Κατοχής, όπως υποστήριζε ο ίδιος ο Καλογήρου, υπήρξε σαλταδόρος, μαυραγορίτης, έμπορος λαθραίων τσιγάρων και λωποδύτης, χωρίς να μάθουμε ποτέ αν έλεγε αλήθεια ή όχι.
Από τα εφηβικά του χρόνια άρχισε να εργάζεται ως φωτογράφος στο φωτογραφείο που διατηρούσε με τον αδερφό του. Η εργασία του απέφερε ικανοποιητικά κέρδη. Παράλληλα με το φωτογραφείο ξεκίνησε και η ερασιτεχνική του ενασχόλησή με το θέατρο. Δεν φανταζόταν κανείς τότε ότι το θέατρο θα γινόταν μια μεγάλη του αγάπη.
Η υποκριτική στην ζωή του Σπύρου Καλογήρου
Καλλιτεχνική φύση και ευαίσθητη ψυχή καθώς ήταν, ο Σπύρος Καλογήρου – εκτός από την ερασιτεχνική του ενασχόληση με το θέατρο – έγραφε και στίχους, τους οποίους διάβαζε στον ραδιοφωνικό σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Εκεί τον άκουσε κάποτε ένας σκηνοθέτης του ραδιοφωνικού σταθμού και τον προέτρεψε να ασχοληθεί με την υποκριτική και να γραφτεί σε μια δραματική σχολή. Ο Καλογήρου αρνήθηκε την πρόταση λέγοντας στον σκηνοθέτη ότι έχει δουλειά και βγάζει μεροκάματο. Εννοούσε, φυσικά, την δουλειά του στο φωτογραφείο. Ο σκηνοθέτης της ΥΕΝΕΔ, όμως, επέμεινε στην πρότασή του και τελικά πήρε από το χέρι τον Σπύρο Καλογήρου και τον οδήγησε στην Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου. Από αυτήν την σχολή ο Σπύρος Καλογήρου πήρε πολλά εφόδια για την μετέπειτα καριέρα του. Εκεί είχε και την τύχη να γνωρίσει την σύζυγό του, ηθοποιό Ευαγγελία Σαμιωτάκη (1935 – 2017) το 1952, όταν εκείνη σπούδαζε στην σχολή κι εκείνος πια είχε ξεκινήσει την καριέρα του.
Ο Σπύρος Καλογήρου στο θέατρο
Την πρώτη του εμφάνιση στο θέατρο την έκανε το 1955 με τον θίασο του Ν. Χατζίσκου στην παράσταση «Ερωτόκριτος». Ακολούθησε η παράσταση «Άμλετ». Η σταδιοδρομία του όμως ουσιαστικά άρχισε όταν εντάχθηκε στο «Θέατρο Τέχνης» του Καρόλου Κουν, το 1960. Εκεί έπαιξε σε ιστορικές παραστάσεις, όπως «Όρνιθες», «Πέρσες» κ.α., τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Συνεργάστηκε με τους θιάσους των Λαιμού, Ροντήρη, Μινωτή, Σολωμού, Κουν, Κατράκη, Μυράτ, Λαμπέτη, Κατερίνας κ.ά. Συμμετείχε σε περίπου 200 θεατρικές παραστάσεις, σε έργα κλασικών και σύγχρονων συγγραφέων, σε όλα τα είδη του θεάτρου, από το θέατρο του παραλόγου του Ιονέσκο μέχρι και επιθεώρηση, αλλά και σε πολλά έργα του ελληνικού δραματολογίου.
Με την σύζυγό του έχουν πολύ λίγες συνεργασίες, καθώς εκείνη ήταν στο Εθνικό Θέατρο και ο ίδιος στο ελεύθερο θέατρο. Μετά όμως από το 1980, σχημάτισαν δικό τους θίασο, με τον οποίο ανέβαζαν παραστάσεις και έκαναν περιοδείες.
Από τους τελευταίους του ρόλους στην σκηνή ήταν αυτός του Λουκά στο έργο «Λόγω Φάτσας» του Γιώργου Διαλεγμένου, το οποίο σκηνοθέτησε ο Αντώνης Αντύπας στο «Απλό Θέατρο» την περίοδο 1993 – 1995. Το καλοκαίρι του 1996 ερμήνευσε τον Μπάρμπα-Γιώργο, εμφανιζόμενος μαζί με τον Θύμιο Καρακατσάνη στην παράσταση «Καραγκιόζη-Ντριμ». Τέλος, το 1999 έπαιξε στην παράσταση «Εγώ η Λασκαρίνα», στο πλευρό της Μιμής Ντενίση.
Ο κινηματογραφικός Σπύρος Καλογήρου
Η πρώτη εμφάνιση του Σπύρου Καλογήρου στον κινηματογράφο ήταν το 1955 στην ταινία του Ντίμη Δαδήρα «Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας». Ακολούθησαν πολλές επιτυχίες και χαρακτηριστικοί ρόλοι, όπως του Γιαμούρη στην ταινία «Αστραπόγιαννος» του 1970, του Αντώνη Βουρνά στη «Μαρία της σιωπής» το 1973, του Σωτήρη Γαρμπή στη «Δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά» το 1969, του Αρμάγου στη «Στεφανία» το 1966 και του Γιακουμή στη «Μανταλένα» το 1960. Ο κόσμος, όμως, ακούγοντας το όνομά του σκέφτεται την θρυλική ατάκα «Είναι πολλά τα λεφτά, Άρη», η οποία ακούστηκε στην ταινία «Λόλα» του 1964, όπου στο ρόλο του Μαύρου ετοιμάζεται να χτυπηθεί με τον Νίκο Κούρκουλο για χάρη της Τζένης Καρέζη.
Η τρεμάμενη φωνή, το άγριο παρουσιαστικό και το χαρακτηριστικό γέλιο του, που τρόμαζε την Αλίκη Βουγιουκλάκη στην «Νεράιδα και το παλικάρι», συνηγόρησαν στο να παίζει πάντα ρόλους μοχθηρών και δύστροπων ανθρώπων και χαρακτηρίστηκε ο αδίστακτος του ελληνικού σινεμά. Παρόλα αυτά, μας έχει χαρίσει άπειρες στιγμές γέλιου μέσα από κωμωδίες. Είχε ταυτιστεί, όμως, τόσο πολύ με τους ρόλους του κακού, ώστε τα παιδιά στην γειτονιά του τον φοβόντουσαν.
Οι «κακοί» είναι κάτι απαραίτητο στον κινηματογράφο. Οι σκηνοθέτες, για τους ρόλους αυτούς διάλεγαν πάντα συγκεκριμένους ανθρώπους γιατί θεωρούσαν ότι ο ρόλος τους ταίριαζε. Μερικοί από τους ηθοποιούς που ερμήνευσαν ρόλους «κακών» ήταν οι: Δήμος Σταρένιος, Στέφανος Στρατηγός, Αρτέμης Μάτσας και πολλοί άλλοι. Τους πιο πολλούς ρόλους του «κακού», όμως, τους έχει παίξει ο Σπύρος Καλογήρου. Συνολικά είχε παίξει σε 70 περίπου ταινίες, σε 36 τηλεοπτικές σειρές και αρκετές βιντεοταινίες.
Παρά την κινηματογραφική του εικόνα, στην πραγματική του ζωή ο Σπύρος Καλογήρου ήταν ένας πολύ γλυκός και τρυφερός άνθρωπος. Πολλοί είχαν ρωτήσει την γυναίκα του για τις θαυμάστριες και για τον ρόλο του «κακού». Εκείνη, σε μια συνέντευξή της στο περιοδικό «Χάι», είχε πει πως όταν πήγαιναν τα κοριτσάκια στον Φίνο για να του ζητήσουν ρόλους, εκείνος τους έλεγε ότι για να γίνουν πρωταγωνίστριες έπρεπε να βιαστούν από τον Καλογήρου. Κάτι σαν γούρι.
Να διευκρινίσουμε ότι ο Σπύρος Καλογήρου έχει «βιάσει» μόνο τις πρωταγωνίστριες στις ταινίες. Δυο χαρακτηριστικοί ρόλοι ήταν αυτός που έπαιξε στην ταινία «Στεφανία» του 1966, όπου «βίασε» την Ζωή Λάσκαρη και στην ταινία «Η Μαρία της σιωπής» του 1973, στην οποία «βίασε» την Αλίκη Βουγιουκλάκη.
Η καριέρα του Σπύρου Καλογήρου υπήρξε σπουδαία. Το 1966 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση για την ερμηνεία του στην ταινία μικρού μήκους «Τζίμης ο Τίγρης» του Παντελή Βούλγαρη.
Το 1971 οι κριτικοί κινηματογράφου του απένειμαν τον Αργυρό Απόλλωνα για τον ρόλο του στην ταινία «Κατάχρηση εξουσίας». Έχει τιμηθεί, επίσης, με τη Χρυσή Κεφαλή του «Θεάτρου Βαχτάγκοφ» της Μόσχας.
Η προσωπική ζωή του Σπύρου Καλογήρου
Ο Σπύρος Καλογήρου συνάντησε για πρώτη φορά την Ευαγγελία Σαμιωτάκη στην Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου το 1952. Εκείνη ήταν 18 χρονών και σπούδαζε στην σχολή κι εκείνος 13 χρόνια μεγαλύτερος, σχεδόν 30 χρόνων. Κανείς από τους δύο δεν φανέρωσε αμέσως τον ενδιαφέρον του. Η ίδια η Σαμιωτάκη είχε πει σε συνέντευξή της ότι ερωτεύτηκε αμέσως τον Σπύρο Καλογήρου. Προσπαθούσε, μάλιστα, να διώξει με τρόπο όποιον από την οικογένειά της την συνόδευε στην σχολή για να δώσει την ευκαιρία στον Καλογήρου να της μιλήσει. Αλλά εκείνος δεν το τολμούσε. Κάποια στιγμή, όμως, δεν άντεξε και της ομολόγησε τον έρωτά του μέσω ενός ποιήματος που είχε γράψει για εκείνη και της το απήγγειλε:
Ήταν του Μάη δειλινό σαν πέρασε βουβή,
Καμαρωτή, πανέμορφη ψιλή σαν μια τουλίπα,
Κι ενώ η φύσις έπαιρνε το χρώμα το μαβί,
Advertising
Μ’ αρέσεις της εφώναξα, πρόλαβα και της είπα.
Λίγο καιρό αργότερα, ζευγάρι πια οι δυο τους, της ομολόγησε ότι από την πρώτη στιγμή που την είδε του άρεσε, αλλά σκέφτηκε ότι είναι πολύ ψηλή και όμορφη και θα τον ταλαιπωρήσει. Τα πρώτα χρόνια του γάμου τους, ο Καλογήρου την ζήλευε, αλλά δεν της το έδειχνε, όπως δήλωσε η ίδια σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Espresso.
Το ζευγάρι έμεινε μαζί για πάνω από 50 χρόνια, απέκτησε ένα γιο, τον Κωνσταντίνο και μία εγγονή, την Ευαγγελία. Αποτέλεσε ένα από τα πιο αγαπημένα και μακροβιότερα ζευγάρια του καλλιτεχνικού χώρου. Σε συνεντεύξεις τους δήλωναν αιώνια ερωτευμένοι. Τους χώρισε μόνο ο θάνατος εκείνου.
Σπύρος Καλογήρου, το τέλος
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Σπύρος Καλογήρου είχε αποσυρθεί από το θέατρο. Το 2003 ξεκινάει η μεγάλη περιπέτεια της υγείας του, όταν υπέστη πολλαπλά εγκεφαλικά. Έχοντας λάβει άμεσα την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή από τους γιατρούς, αλλά και την απέραντη αγάπη και την φροντίδα της συζύγου του, που ήταν πάντα στο πλάι του, κατάφερε να επανέλθει μερικώς. Είχε καθηλωθεί σε αναπηρική καρέκλα και περνούσε τον περισσότερο καιρό στο εξοχικό τους σπίτι στον Ωρωπό, κοντά στην φύση, που τον συγκινούσε κα δάκρυζε. Όμως η χαρακτηριστική του φωνή, εκείνη η βραχνή που όλοι γνωρίζουμε, έβγαινε πια με μεγάλη δυσκολία. Δύναμη του έδινε και η εγγονή του, η μικρή Ευαγγελία, η οποία έπαιζε κοντά στον παππού της, του μιλούσε και τον φιλούσε.
Την παραμονή της Πρωτομαγιάς του 2009 ο Σπύρος Καλογήρου μεταφέρθηκε από τον Ωρωπό στο Λαϊκό νοσοκομείο, καθώς δεν είχε επικοινωνία με το περιβάλλον. Σύμφωνα με τους γιατρούς, ένας έρπης στο μάτι του είχε προκαλέσει εγκεφαλίτιδα. Προσπαθούσαν να τον σώσουν, αλλά οι ελπίδες απομακρύνονταν μέρα με την μέρα. Η θεραπεία του συνεχίστηκε σε ειδική μονάδα στο Τζάνειο νοσοκομείο στον Πειραιά. Η σύζυγός του και ο γιος του ήταν καθημερινά κοντά του.
Ο Σπύρος Καλογήρου έφυγε από την ζωή λίγο πριν τις 6 το απόγευμα του Σαββάτου 27 Ιουνίου 2009, μετά από βαθύ κώμα στο οποίο είχε πέσει τους τελευταίους δυο μήνες. Η κουρασμένη καρδιά του είχε πια σταματήσει. Ήταν 87 χρόνων.
Στο βίντεο που ακολουθεί βλέπουμε ένα απόσπασμα με την χαρακτηριστικότερη ατάκα του Σπύρου Καλογήρου:
Για το άρθρο αυτό χρησιμοποιήθηκαν πηγές από:
- Σπύρος Καλογήρου, Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/Σπύρος_Καλογήρου Τελευταία πρόσβαση 23-10-2019
- Σπύρος Καλογήρου, Ανακτήθηκε από https://www.mixanitouxronou.gr/spiros-kalogirou-o-adistaktos-tou-ellinikou-sinema-itan-enas-romantikos-anthropos-pou-egrafe-stichous-sti-gineka-tou-evangelia-samiotaki-stin-katochi-itan-saltadoros-ke-emporos-lathreon-tsigaron/ Τελευταία προσπέλαση 23 – 10 – 2019
- Βιογραφίες – Σπύρος Καλογήρου – Σαν σήμερα, Ανακτήθηκε από https://www.sansimera.gr/biographies/401 Τελευταία πρόσβαση 23 – 10 – 2019
- Κακαβάνης, Ηρ. (2018). Σπύρος Καλογήρου, ένας καλός ηθοποιός, ένας λαΪκός, καλόκαρδος και γλυκός άνθρωπος, https://atexnos.gr/%CF%83%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE%CF%81%CE%BF%CF%85-%CE%AD%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8C%CF%82-%CE%B7%CE%B8%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CF%8C%CF%82/ Τελευταία πρόσβαση 23 – 10 – 2019
- Ο Σπύρος ήταν “παλικάρι” και σπουδαίος ηθοποιός, Ανακτήθηκε από https://rp.news/article/160077/o-spyros-itan-palikari-kai-spoydaios-ithopoios-picsvideo Τελευταία πρόσβαση 23 – 10 – 2019
- Σπύρος Καλογήρου, Ανακτήθηκε από http://www.i-diadromi.gr/2019/06/spyros-kalogirou.html Τελευταία πρόσβαση 23 – 10 – 2019
- Σπύρος Καλογήρου: Σήμερα το τελευταίο αντίο, Ανακτήθηκε από https://www.madata.gr Τελευταία πρόσβαση 24 – 10 – 2019
