Χρυσή τηλεόραση η τηλεόραση της εποχής μας; Κανάλια, τηλεοπτικά πρόσωπα και προγράμματα συνθέτουν τον λεγόμενο τηλεοπτικό χώρο και τον διαμορφώνουν ανάλογα. Ποιο όμως το τηλεοπτικό πεδίο της ελληνικής τηλεόρασης και ποια η αξία της;
Κάνοντας κανείς έστω και ένα γρήγορο «ζάπινγκ» στην τηλεόραση κρατώντας το τηλεχειριστήριό της, λαμβάνει μία συγκεκριμένη εικόνα. Παρατηρείται μία ομοιομορφία και η τάση μίας ευρύτερης ομογενοποίησης.
Τα προγράμματα της τηλεόρασης πλέον φαίνεται να απαρτίζονται λίγο πολύ όλα ανεξαρτήτως σταθμού (κατά βάση) από ριάλιτι και εκπομπές καθαρά ψυχαγωγικού ενδιαφέροντος.
Το καθιερωμένο κλισέ, που θέλει τη σημερινή τηλεόραση να είναι «φτωχή» και «ευτελής» είναι άραγε αληθές; Ή απλώς αντικατοπτρίζει τις ανάγκες του τηλεοπτικού κοινού; Την ανάγκη για κάτι «ανάλαφρο» και «εύπεπτο» που βοηθά στη διαφυγή από την καθημερινότητα; Και τι πάει να πει τελικά ποιοτική τηλεόραση;
Η τηλεόραση, όπως και όλα τα πράγματα, καθορίζεται και διαμορφώνεται από τον τρόπο με τον οποίο εμείς τη χρησιμοποιούμε. Γίνεται διαρκώς συζήτηση για την ποιότητα και την αξία του περιεχομένου της και πως αυτά δεν είναι καλά, τα ιδανικά. Πώς γίνεται ,λοιπόν, αυτό να συνεχίζει να υφίσταται;
Κάθε κανάλι και κάθε ιδιοκτήτης που κρύβεται από πίσω διαμορφώνει το πρόγραμμά του με βάση αυτά που φαίνεται να έχουν απήχηση στο κοινό. Μήπως λοιπόν «είμαστε» υποκριτές όταν μιλάμε για το ανούσιο και ευτελές περιεχόμενο που έχει η τηλεόραση; Μήπως είμαστε υποκριτές, γιατί την ίδια ώρα που παραπονιόμαστε απλώς «τροφοδοτούμε» ολοένα και περισσότερο το υπάρχον «καθεστώς»;
Πλέον, κάποιος μπορεί να πει, πως και με την ύπαρξη και την καθιέρωση του διαδικτύου και πασίγνωστων μέσων όπως το YouTube και το Netflix, η τηλεόραση θεωρείται (ή τουλάχιστον σταδιακά μετατρέπεται) σε κάτι το ξεπερασμένο. Και ενώ αυτό θα μπορούσε να ειπωθεί και να αποτελεί πραγματικότητα για συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες -τις νεαρότερες κυρίως- κάτι τέτοιο δεν αποτελεί καθολικότητα.
Αναμφίβολα οι νέοι έχουν στραφεί περισσότερο σε εναλλακτικές μορφές ψυχαγωγίας που ομοιάζουν της τηλεόρασης. Ωστόσο, η τηλεόραση παραμένει παραδοσιακά ένας από τους τρόπους με τους οποίους περνάνε οι άνθρωποι τον ελεύθερο τους χρόνο. Ιδίως μάλιστα όταν αρκετές «παραδοσιακές» εναλλακτικές αποτελούν απαγορευτικές σε πολλές περιπτώσεις εξαιτίας οικονομικών λόγων.
Το μείζον θέμα όμως που τίθεται, είναι αυτό που αφορά την αξία και την ποιότητα του περιεχομένου της τηλεόρασης. Αυτό διότι η τηλεόραση και με τα όσα προβάλλει αποτελεί πολλές φορές μέσο προβολής προτύπων. Όταν, λοιπόν, και εφόσον προβάλλονται συγκεκριμένες «εικόνες» και «νοήματα» αυτά μεταλαμπαδεύονται ως τα αντίστοιχα πρότυπα.
Το παραπάνω γεγονός αφορά προφανώς τις νεαρότερες ηλικίες και συγκεκριμένα τα παιδιά. Κατανοείται, λοιπόν, πόσο σημαντικό είναι η τηλεόραση και ό,τι αυτή προβάλλει, να μην διαμορφώνεται μέσω «χαλαρών» διαδικασιών και με αποκλειστικό γνώμονα την εμπορικότητα.
Βέβαια, στο ζήτημα αυτό θεωρείται σημαντικός ο ρόλος που διαδραματίζουν οι γονείς και ευρύτερα οι «μεγάλοι». Στα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας οι γονείς είναι αυτοί που επιλέγουν το βαθμό και το περιεχόμενο, το οποίο είναι διαθέσιμο στην τηλεόραση και που θα έρθει σε επαφή το παιδί.
Όταν μιλάμε, λοιπόν, για πρότυπα, αξία και ποιότητα της τηλεόρασης με αφορμή το παραπάνω πλαίσιο, καταλαβαίνουμε ότι αυτά συνδέονται με το κατά πόσο το περιεχόμενο και το τηλεοπτικό πεδίο είναι ποικιλοτρόπως διαμορφωμένο.
Ποικιλοτρόπως εννοώντας ότι θα πρέπει να διαμορφώνεται με τέτοιον τρόπο η τηλεόραση, ώστε να καλύπτονται από τη μία οι «εμπορικές ανάγκες». Από την άλλη όμως με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να μπορεί να λειτουργεί ως ένας θετικός πομπός προτύπων και θετικών μηνυμάτων ευρύτερα.
