Είναι ο έρωτας δημιουργός;

Πηγή: http://digitalblasphemy.com
Να που κι ο έρωτας ακόμα μπορεί να μην αποτελεί πηγή δημιουργίας για τον ποιητή, αλλά, τουναντίον, παράγοντα ανασχετικό και φιμωτικό της όποιας του έμπνευσης. Πώς όμως είναι δυνατόν αυτό όταν μεγάλοι ποιητές ύμνησαν τον έρωτα μες απ’ τα έργα τους ή γράψανε όμορφη ποίηση εξ αφορμής της επαφής τους με τ’ άλλο φύλο; Όταν επικρατεί η αντίληψη ότι ο έρωτας σε κάνει και «ποιητή» ακόμα;

Πού μπορεί να οφείλεται αυτή η παραδοξότητα; Οταν ο έρωτας κατευθύνεται προς την ίδια τη δημιουργία, τότε πράγματι μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επιτεύγματα (το ταλέντο κι η κλίση αποτελούν σταθερές προϋποθέσεις, βέβαια). Στην περίπτωση αυτή ο έρωτας νοείται ως η απόλυτη αφοσίωση, το άνευ όρων δόσιμο στις μούσες της ποίησης. Τότε είναι που γεννιούνται και τα μεγαλόπνοα έργα, τότε θεωρείται ότι ο ποιητής εργάζεται ασταμάτητα πάνω στην τέχνη του.

Όταν όμως το αντικείμενο του έρωτα είναι παράλληλα με τη δημιουργία και τ’ άλλο φύλο, τότε αυτός ο έρωτας μόνον ώθηση δεν μπορεί να δώσει στον ποιητή, μόνον φτερά δεν του χαρίζει για να πετάξει ψηλά σαν τα άλμπατρος του Baudelaire και να δημιουργήσει. Και τούτο γιατί ως γνωστό ο έρωτας καταργεί τη νηφαλιότητα, τυφλώνει τον νου σαν την αρχαία Άτη, ακυρώνει τις διαδικασίες εκλογίκευσης· δηλαδή δημιουργεί όλες εκείνες ακριβώς τις προϋποθέσεις που αποτρέπουν τον ποιητή απ’ τη σοβαρή δημιουργία. Η σοβαρή δημιουργία απαιτεί γαλήνη, ισορροπία, απαλλαγή από ακραία κινήματα της ψυχής και τρικυμιώδες θυμικό, από συναισθηματικές έγνοιες (το ίδιο αρνητικά λειτουργούν κι οι βιοτικές έγνοιες!).

Είν’ άλλο πράγμα να σου τρώει τα σωθικά ο ερωτικός καημός, το ερωτικό πάθος κι άλλο να σε τρώνε μια ζωή οι εμμονές και το κυνήγι της ποιητικής έκφρασης· εκεί ό,τι σε τρώει, σε λιγοστεύει καλλιτεχνικά και αποτελεί πηγή στείρωσης, εδώ ό,τι σε τρώει, σε δυναμώνει καλλιτεχνικά κι αποτελεί αφορμή για δημιουργία.

Advertisements

Δεν είν’ τυχαίο, λοιπόν, ότι τα σπουδαία έργα γεννήθηκαν σε περιόδους ανέραστες του δημιουργού, όταν δηλαδή ο φθοροποιός έρωτας δεν είχε κράτος κι εξουσία πάνω του. Εξ ου κι η σωστή άποψη ότι ο ουσιαστικός δημιουργός το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του αποφεύγει τα βέλη του φτερωτού θεού και ζει μόνος του.

Βιβλιογραφία

Αριστοτέλης. Ποιητική

Kant, Ι. (1790). Kritik der Urteilskraft.

Goethe, J. W. Über Kunst und Literatur

Hegel, G. W. F. (1835). Vorlesungen über die Ästhetik