Υπάρχουν φορές που τα πράγματα δεν έρχονται ακριβώς έτσι όπως τα θέλεις, οι καταστάσεις δεν είναι όσο ευνοϊκές περίμενες και τα αποτελέσματα δεν είναι με το μέρος σου. Παρ’όλα αυτά, όμως, μένεις με αυτές ή σε αυτές τις καταστάσεις, χειροτερεύοντας, ίσως, ακόμα περισσότερο τα πράγματα και προκαλώντας τον εαυτό σου να νιώσει πιο άσχημα συναισθήματα. Έχεις αναρωτηθεί γιατί γίνεται αυτό; Ή, καλύτερα, γιατί το κάνεις αυτό; Γιατί επιμένεις να προκαλείς πόνο σε ‘σένα;
Τρεις είναι οι βασικότερες αιτίες που μπορούν να δικαιολογήσουν έως έναν βαθμό αυτή τη συμπεριφορά. Η πρώτη, είναι η συνήθεια και η ακατανίκητη δύναμη που έχει πάνω σου. Εν μέρει, είναι παράδοξο το γεγονός ότι ενώ κάτι μπορεί να σε πονάει, κατάφερες και το έχεις συνηθίσει. Κι όμως ισχύει, δυστυχώς! Η συνήθεια είναι η ενέργεια που με τη συχνή επανάληψη έχει κατά κάποιο τρόπο τυποποιηθεί έτσι ώστε, αν και την εκτελείς σκόπιμα, να μην απασχολεί ιδιαίτερα τη σκέψη σου ούτε να απαιτεί κάποια προσπάθεια, σύμφωνα με τον ορισμό της.
Γιατί, λοιπόν, να μην μπορεί να αποδοθεί και για μία κατάσταση η οποία δεν έχει να σου προσφέρει τίποτα παραπάνω από λύπη και πόνο; Οι περισσότεροι έχουν συνηθίσει στον πόνο, τον έχουν ταυτίσει με κάτι που είναι απαραίτητο να συμβαίνει ή με κάτι εμπειρικό που αναγκαστικά θα ξαναζήσουν. Άλλοι, ακόμα, τον βλέπουν ως δάσκαλο, ένα μέσο που τους κάνει να βγαίνουν πιο δυνατοί από ορισμένες καταστάσεις, να χτίσουν άμυνες και να αναπτύξουν την ανθεκτικότητά τους.
Η αδυναμία είναι η δεύτερη αιτία, η οποία έχει πολλές συνιστώσες. Αν, για παράδειγμα, βρίσκεσαι ήδη σε μία δύσκολη κατάσταση και ταυτόχρονα έρθει μία καινούρια εξίσου δύσκολη, τότε αυτό που θα κάνεις είναι να υπομείνεις και τη δεύτερη όσο καρτερικά άντεξες και την πρώτη. Ακόμα κι αν αυτό ονομάζεται αδυναμία αποφυγής ή αδυναμία χαρακτήρα, είναι μια αδυναμία η οποία οδηγεί σε νέες πιεστικές καταστάσεις. Μια αδυναμία που κάποιος μπορεί να τη μεταφράσει ως δύναμη, καθώς θα σκεφτεί ότι μπορεί να υπομένει πολλά πράγματα και να αντέχει τον πόνο. Όμως, δεν υπολογίζει τη μακροχρόνια επίδραση που αυτό μπορεί να έχει πάνω του, ούτε το πόσο μπορεί να επιβαρύνει τον εαυτό του ακολουθώντας μια τέτοια τακτική, καθώς αυτό το εγχείρημα μπορεί να πετύχει, μπορεί και όχι!
Η τελευταία αιτία ακούει στο όνομα ελπίδα και, ίσως, είναι η πιο δύσκολη να ανιχνευτεί και να καταπολεμηθεί. Αυτό γιατί, η ελπίδα είναι ένα υπέροχο πράγμα, αυτό δεν μπορεί να αναιρεθεί ότι κι αν γίνει. Το κακό, όμως, με την ελπίδα είναι ότι δεν έχει όρια. Δεν υπάρχει κάποιος ειδικός να σε συμβουλέψει μέχρι πότε είναι θεμιτό και καρποφόρο να ελπίζεις και πότε θα ήταν καλύτερα να σταματήσεις. Τα όρια αυτά τα βάζεις εσύ στον εαυτό σου. Λίγο ο συναισθηματισμός, λίγο η πίστη, λίγο τα καλοπιάσματα και οι υποσχέσεις, όλο και ξεπερνάς τα όρια που είχες θέσει εξαρχής. Αν είχες ποτέ θέσει τα όρια εξαρχής. Κι όσο κι αν πονάς, η ελπίδα πάντα θα σου παίρνει λίγο από τον πόνο αυτό και θα τον μετατρέπει σε όνειρα και λύσεις.
Σκέψου ένα καθημερινό άλυτο πρόβλημα που έχεις και προσπάθησε να το συνδέσεις με μία από τις παραπάνω αιτίες. Δεν προτείνονται ειδικές λύσεις, απλά μία τακτική που χρησιμοποιούν στα οικονομικά για να συγκρίνουν και να αξιολογήσουν διάφορα μοντέλα. Η ανάλυση κόστους-οφέλους, όπου, για το παράδειγμα μας, κόστος είναι ο πόνος που σου προξενεί κάτι και το όφελος είναι το θετικό και χρήσιμο που εισπράττεις. Αν μπορείς να κάνεις το όφελος να ξεπερνά τον πόνο, τότε τα πράγματα βαδίζουν καλά. Αν έστω καταφέρεις να ισορροπήσεις τα δύο μεγέθη, τότε αποκομίζεις με δυσκολότερο τρόπο κάτι που θα μπορούσες να κάνεις πιο εύκολα. Αν, όμως, ο πόνος ξεπερνά το όφελος, τότε τι γίνεται; Μήπως χάνεις; Κι αν χάνεις, πόσο αξίζουν αυτά που τελικά θα χάσεις;
