Πιθανώς να έχεις ακούσει για το περιβόητο «closure» στους στίχους κάποιου τραγουδιού, στην αγαπημένη σου σειρά ή σε διάφορες αντισυμβατικές ταινίες μετά από έναν έντονο χωρισμό. Το «closure» ή αλλιώς στα ελληνικά «κλείσιμο» σηματοδοτεί την οριστικοποίηση μιας ανθρώπινης σχέσης – οποιασδήποτε ανθρώπινης σχέσης, όχι μονάχα ερωτικής. Αφήνεις ένα συναίσθημα, μια κατάσταση, ένα πρόσωπο στο παρελθόν και προχωράς παρακάτω από το σήμερα στο αύριο. Η εύρεση του «κλεισίματος» αυτού συνεπάγεται με την πλήρη αποδοχή του τι έχει συμβεί για να ακολουθήσει καθ’ αυτόν τον τρόπο η μετάβαση σε κάτι καινούργιο. Δεν είναι κάτι απλό, μα κάτι δύσκολο αλλά εξίσου σημαντικό. Έρχεται ως ένα μεγάλο βήμα όπου το άτομο σύμφωνα με τη ψυχολογία πρέπει να υπερβεί τους φόβους, τους δισταγμούς, τη συνήθεια και κάθε άλλο ψυχικό περιορισμό για να βρει τις δυνατότητες να πάει παρακάτω. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 ο ψυχολόγος Arie Kruglanski επινόησε τη φράση «need of closure» αναφερόμενος σε ένα πλαίσιο λήψης αποφάσεων. Στόχος αυτού ήταν η εξεύρεση απαντήσεων για ένα δεδομένο θέμα που θα ανακούφιζε ένα πρόσωπο από τη σύγχυση και την ασάφεια.
Η σημασία του closure στη ζωή μας
Σκεφτείτε ένα τσιρότο το οποίο μπαίνει προσεκτικά πάνω σε μια πληγή. Η σωστή επούλωση και η απομάκρυνση του πόνου είναι το πρώτο βήμα για ξεπεράσεις αυτό που συνέβη. Σίγουρα η επούλωση θέλει κάποιο χρόνο αλλά με ένα τσιρότο η πληγή προστατεύεται, δεν μολύνεται κι έτσι οδεύουμε πιο γρήγορα προς την ανάκαμψη.
Από την άλλη, σκεφτείτε πως οι άνθρωποι είμαστε ιστορίες. Καταλαβαίνουμε και μαθαίνουμε πολλά μέσα από ιστορίες και εμπειρίες που αφηγούμαστε. Όλοι έχουμε ιστορίες από το παρελθόν, από το παρόν και θα έχουμε ακόμη περισσότερες στο μέλλον. Σκεφτείτε πως θα ήταν η ζωή μας αν οι ιστορίες αυτές δεν είχαν τέλος. Οι περισσότερες υγιείς ανθρώπινες σχέσεις έχουν μια δομή από το που ξεκίνησαν, που στέκονται και το που κατευθύνονται. Ομοίως, μέσα στη δομή μιας ιστορίας έχουμε την αρχή, τη μέση και το τέλος για να αισθανόμαστε έτσι ασφάλεια και όχι προβληματισμό σε κάθε μέρος της. Ωστόσο, κανένας μας ουσιαστικά δεν ξέρει πώς να αντιδράσει όταν το τέλος μιας σχέσης έρχεται απρόσμενα. Είτε το άτομο για το οποίο ενδιαφερόμασταν άλλαξε στάση απέναντι μας, είτε ο σύντροφος μας μάς άφησε χωρίς καμία εξήγηση ή ένας φίλος μας εξαφανίστηκε από το πουθενά. Οτιδήποτε από αυτά σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής μας μπορεί να μας πληγώσει βαθιά.
Πώς να βάλεις εσύ ένα κλείσιμο
Ό,τι προηγείται του κόμματος έχει συνήθεια να κυνηγά τις σκέψεις μας και να στοιχειώνει το μυαλό μας. Φυσικά, το ίδιο συμβαίνει και με ό,τι προηγείται της τελείας αλλά στην περίπτωση αυτή όσο δύσκολο κι αν είναι ένα τέλος, είναι πιο υποφερτό όταν υπάρχει. Γι’ αυτό όταν δεν μπορεί ο άλλος να σου δώσει ένα τέλος, είτε γιατί δεν θέλει είτε γιατί δεν μπορεί, πρέπει να το κάνεις εσύ. Άφησε τη ρουτίνα, άφησε τα συναισθήματα και επικεντρώσου σε εσένα. Εδώ είναι μια από τις φορές τις οποίες πράγματι πρέπει να λειτουργήσεις με τη λογική και όχι με την καρδιά. Όσο κι αν αγαπάμε έναν άνθρωπο δεν πρέπει να τυφλωνόμαστε αλλά να βλέπουμε ξεκάθαρα το πόσο τοξικός μπορεί να γίνει κάποιες φορές προς εμάς. Όσο κι αν ξέρουμε πως θα μας λείψει στην πορεία, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως εξελισσόμαστε και ίσως δεν είναι αυτό που μας ταιριάζει πια χωρίς αυτό να είναι κάτι κακό ή εγωιστικό.
Βλέποντας, επομένως, τις δικές μας πράξεις και λάθη, πρώτα θα μπορέσουμε ευκολότερα να ερμηνεύσουμε καλύτερα τη «λανθασμένη» στάση που είχε ο άλλος απέναντι μας . Στο σημείο αυτό θα πρέπει επίσης να αποδεχτούμε πως αν ο άλλος δεν βάλει την τελεία και μόνο με τη θέληση μας μπορούμε να τη βάλουμε. Δίνοντας στον εαυτό μας χρόνο να «θρηνήσει» τη σχέση αυτή, να καταλάβει τι συνέβη πραγματικά, να πάρουμε το μάθημα και να προχωρήσουμε παρακάτω.
Μολονότι θεωρούμε πως το closure επιτυγχάνεται μόνο όταν το πάζλ έχει συναρμολογηθεί πλήρως για να μας ικανοποιήσει, οι απαντήσεις έχουν δοθεί και οι πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας είναι αρκετές για να προχωρήσουμε, πολλές φορές δε θα υπάρχουν απαντήσεις. Eιδικά στις περιπτώσεις που η ρήξη είναι έντονη και για τα δύο άτομα ή σε αντίθεση, η οριστική οπισθοχώρηση είναι η μόνη κίνηση του ενός προσώπου. Δεν παίρνουμε απαντήσεις και δεν χρειάζεται στην προκειμένη περίπτωση να τις σκαλίσουμε μόνοι μες το μυαλό μας για να τις βρούμε. Αφήνοντας τον εαυτό μας να τραβηχτεί από αυτήν την «προσκόλληση» είναι κι αυτό ένα είδος τελείας που χτίζει ξανά το δρόμο για μια καλύτερη ψυχική υγεία, την ανακάλυψη του εαυτού μας αλλά και για να σηκώσουμε λευκή σημαία χαρίζοντας ειρήνη σε ό,τι συναισθηματικά συνέβη μέσα μας.
Κάποιες φορές αυτό που θέλουμε δεν είναι αυτό που χρειαζόμαστε – δεν είναι αυτό που λέμε το γραφτό μας. Εκεί έρχεται το closure. Από εμάς μονάχα ή και από τον άλλον. Εκεί μπαίνει η τελεία. Εκεί έρχεται ο επίλογος. Ένα ακόμη κεφάλαιο γνωστικής διαδικασίας στη ζωή μας ολοκληρώνεται, πολλά έμειναν αναπάντητα, τα πράγματα μπορεί να πήγαν στραβά, μπορεί να ήταν δύσκολα και να θεωρήσαμε πως η ζωή ήταν άδικη μαζί μας. Ξεκινάει όμως ένα νέο κεφάλαιο, όλα θα αλλάξουν και η ζωή θα συνεχιστεί… Game over, λοιπόν, πάμε για νέο γύρο…
