Η Έφη Πάλμη στον Κινηματογράφο

 

Η Έφη Πάλμη υπήρξε μια σημαντική ηθοποιός του θεάτρου και μια από τις πρώτες πρωταγωνίστριες του Ελληνικού Κινηματογράφου.

 

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΚΑΡΙΕΡΑ

Η Έφη Πάλμη Γεννήθηκε το 1919 και το πραγματικό της όνομα ήταν Ευφροσύνη Παλαμίδου. Τελείωσε με άριστα τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Πρωτοεμφανίστηκε με το Εθνικό Θέατρο το 1936 στην τραγωδία του Σοφοκλή «Ηλέκτρα» (χορός) που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Ροντήρης.

 

Στις 17 Ιουλίου 1937 η παράσταση ανέβηκε στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού και η Πάλμη (ως «Παλαμίδου») συμμετείχε πάλι στον χορό.

 

Το 1938 έπαιξε την υπηρέτρια Κατίνα στη σάτιρα του Θεόδωρου Συναδινού «Ο Καραγκιόζης», που ανέβασε ο θίασος «Ελευθέρα Σκηνή». Το 1943 συνεργάστηκε με το ρεβύ-βαριετέ του Πέτρου Κυριακού στο θέατρο Παναθήναια.

 

Εν συνεχεία η Πάλμη υποδύθηκε τη ράφτρα Πολύμνια στην κωμωδία του Γρηγόριου Ξενόπουλου «Δεν είμ’ εγώ», που ανέβηκε στο θέατρο Αργυρόπουλου. Το 1946 έπαιξε μια μαθήτρια και μια νέα στη σατιρική γελοιογραφία των Αλέκου Σακελλάριου – Χρήστου Γιαννακόπουλου «Πολυτεχνίτης κι ερημοσπίτης», που ανέβηκε στο θέατρο Αργυρόπουλου.

 

Την επομένη χρονιά υποδύθηκε τη Μαρίτσα στην επίκαιρη σάτιρα των Αλέκου Σακελλάριου – Χρήστου Γιαννακόπουλου «Το ακίνητο που κουνήθηκε», που ανέβηκε στο θέατρο Αργυρόπουλου. Το 1948 συμμετείχε στην παράσταση «Ταρτούφος» του Μολιέρου και «Ενοικιοστάσιο» του Μιχάλη Κουνελάκη, που ανέβηκαν στο θέατρο Αργυρόπουλου. Επίσης, συνεργάστηκε και με τον θίασο του Θεόδωρου Καμενίδη.

 

Το 1949 η Πάλμη έπαιξε την Αϊσέ στην κωμωδία του Τζεβάτ Φέχμη «Παϋντός», που ανέβηκε στο θέατρο Αργυρόπουλου. Την ίδια χρονιά υποδύθηκε τη δικηγόρο Λούλα στην επίκαιρη κοινωνική σάτιρα του Απόστολου Αποστολίδη «Ο κύριος της κυρίας προέδρου», που ανέβηκε στο θέατρο Αργυρόπουλου. Έπειτα συμμετείχε στην παράσταση «Ερωτική καθοδήγηση» του Μιχάλη Κουνελάκη, που ανέβηκε στο θέατρο Αργυρόπουλου.

 

Τη δεκαετία του ’50 συνεργάστηκε με τον θίασο του Ξενοφώντα Αργυρόπουλου (αδελφού του Βασίλη) στο θέατρο Ευρώπη. Το 1955 συνέπραξε με τον θίασο του Τάσου Κονταξή κι έπαιξε την Ελευθερία στην κωμωδία του Θεόδωρου Συναδινού «Κοσμική Κίνησις», που ανέβηκε στο θέατρο Ευρώπη.

 

Με τον ίδιο θίασο η Πάλμη συμμετείχε στη σατιρική κωμωδία του Απόστολου Αποστολίδη «Ντόκτωρ Νικολός» (Σόνια), στην κωμωδία του Τζέιμς Χάτον «Το καρναβάλι της Νίτσας» (Σωσσάνα), στην κωμωδία της Ειρήνης Κορνιλάκη «Κάλια πρώτος στο χωριό…» (Ριρή), στη γαλλική κωμωδία του Ένεκεν «Ο υπουργός περιοδεύει» (Γκόμπετ), στην κωμωδία της Τελεσίλας «Φαύλος κύκλος» (Καλλιόπη), στην κωμωδία του Ζακ Ντεβάλ «Οι μαιτρέσες του μπαμπά» (Βάσσα), στην κωμωδία «Το παραστράτημα» (Τούλα) που διασκεύασε ο Βασίλης Αργυρόπουλος και στο έργο «Λαός κι αριστοκρατία».

 

Επίσης, ήταν η ερμηνεύτρια του τραγουδιού «Αν μ’ αγαπάς συγχώρεσέ με» (1943) των Κώστα Κοφινιώτη – Γιώργου Καρδάμη.

 

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΡΙΕΡΑ

 

Η θύελλα πέρασε (1943)

Στις 22 Μαρτίου 1943 έκανε πρεμιέρα στο «Τιτάνια» το 75λεπτο κοινωνικό δράμα του Τάκη Μπακόπουλου «Η θύελλα πέρασε» της εταιρείας «Ολύμπια Φιλμ» (των Παναγιώτη Δαδήρα -πατέρα του σκηνοθέτη Ντίμη Δαδήρα- και Ηλία Περγαντή).

 

Θέμα του έργου ήταν η δραματική ιστορία ενός Πλακιώτη αμαξά, ο οποίος φονεύει τον πρώην εραστή της γυναίκας του. Μετά από είκοσι χρόνια αποφυλακίζεται και συναντά τυχαία την κόρη του, σύζυγο πια διαπρεπούς γιατρού. Στην ταινία πρωταγωνιστούσαν η Έφη Πάλμη (μητέρα / κόρη), ο Περικλής Χριστοφορίδης (εραστής) και ο Γιάννης Αποστολίδης (αμαξάς).

 

Επίσης, έπαιζαν ο Κίμων Σπαθόπουλος, ο Φραγκίσκος Μανέλλης (σε πρώτη εμφάνιση), ο Χριστόφορος Νέζερ, η Ανθή Μηλιάδη (μητέρα), ο Άγγελος Λάμπρου (γιατρός) και ο Παναγής Σβορώνος. Η φωτογραφία ήταν του Μανώλη Τζανετή.

 

Τη μουσική της ταινίας υπέγραφε ο γνωστός συνθέτης Γιάννης Βέλλας. Μάλιστα, ακούγονταν και δύο βαλσάκια (σε στίχους Ναπολέοντα Ελευθερίου): «Είναι γραφτό» και «Μόνο τα μάτια σου».

 

Τα εξωτερικά γυρίσματα έλαβαν χώρα σε αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας: Ακρόπολη, Θησείο, Αρχαία Αγορά. Η ταινία αν και ομιλούσα, ήταν τεχνικώς σε προπολεμικό επίπεδο και δε σημείωσε μεγάλη επιτυχία, κόβοντας μόλις 20.291 εισιτήρια. Μέχρι πρότινος θεωρείτο χαμένη, αλλά ευτυχώς βρέθηκε στο αρχείο ενός συνταξιούχου διανομέα, ο οποίος δώρισε τις ταινίες του σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού.

 

Χειροκροτήματα (1944)

Την Πρωτομαγιά του 1944 προβλήθηκε η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα «Χειροκροτήματα» των εταιρειών «Νόβακ Φιλμς» & «Α.Ε. Ωρίων». Βοηθός σκηνοθέτης ήταν ο Κώστας Ανδρίτσος.

 

Θέμα του έργου ήταν η ιστορία του καλλιτέχνη Άλφα, που γέρασε στο παλκοσένικο κάνοντας χιούμορ και τραγούδια για να διασκεδάσει το κοινό. Στην ταινία πρωταγωνιστούσαν ο θρυλικός τραγουδοποιός Αττίκ (ντουμπλαρισμένος με τη φωνή του Γιάννη Αποστολίδη), η Ζινέτ Λακάζ και ο Δημήτρης Χορν.

 

Επίσης, έπαιζαν ο Νίκος Βλαχόπουλος, η Τζένη Σταυροπούλου, η Μαρίκα Θηβαίου, ο Βελισσάριος Κοντογιάννης, η Βάνα Ευαγγελίου, ο Κίμων Σπαθόπουλος, η Μπέμπα Δελούδη, η Μαριάννα Αννίνου, ο Γιώργος Φούντας, ο Λευτέρης Τρακαδάς, ο Χαρίλαος Ζαμάνος, ο Ν. Γαλανάκης, η Α. Καρρά, ο Σ. Χριστόπουλος, ο Γ. Πανταζής, ο Β. Νικολαΐδης, ο Μ. Αντωνίου, η Κ. Κωστή, ο Κ. Κάσκαρης, η Ν. Καλιοντζή, η Β. Καραγιάννη, η Α. Γερούτσκη και η Λ. Ζάγκα.

 

Σε μικρούς ρόλους και ρόλου κομπάρσου εμφανίζονταν η Έφη Πάλμη, ο Αλέκος Αλεξανδράκης, ο Βασίλης Αργυρόπουλος, ο Τζαβαλάς Καρούσος, ο Ανδρέας Παντόπουλος, ο Ανδρέας Ευαγγελινός, η υψίφωνος Ανθή Ζαχαράτου, η Κούλα Αγαγιώτου, ο Γιάννης Φέρμης, ο Γιώργος Ζωγράφος, η Χάρις Καμίλλη, ο Δημήτρης Ιωάννου, η Βιβή Στεργιοπούλου, η χορεύτρια Λιλή Μπερδέ, ο Μιχάλης Μιχαηλίδης (αδερφός του κινηματογραφικού επιχειρηματία Βίκτωρα Μιχαηλίδη), η τραγουδίστρια Κάκια Μένδρη και ο μετέπειτα ψιμυθιολόγος του Φίνου Νίκος Ξεπαπαδάκος.

 

Στην ταινία χόρευαν ο Γιάννης Φλερύ (και χορογράφος), ο Σπύρος Νικήτας, ο Τάσος Φιλιακός, ο Σ. Βάγγης και ο Α. Βαλσάμης. Οπερατέρ και μοντέρ ήταν ο Ιάσων Νόβακ, ψιμυθιολόγος ο Κίμων Σπαθόπουλος, διευθυντής παραγωγής ο Μαυρίκιος Νόβακ, φωτογράφος πλατό ο Τώνης Νόβακ και στα σκηνικά / κοστούμια οι Κ. Κουλίκωφ και Κ. Κουζούνης.

 

Τα τραγούδια της ταινίας ερμήνευαν ο Αττίκ και η Ζινέτ Λακάζ (με τη φωνή της Καίτης Παρίτση). Ειδικά για την ταινία ο Αττίκ έγραψε το τραγούδι «Χωρίς Εσένα (το μυαλό μου αργεί)».

 

Λίγους μήνες μετά το πέρας των γυρισμάτων ο Αττίκ αυτοκτόνησε παίρνοντας υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών.

 

Cem Sultan (1951)

Η Έφη Πάλμη ήταν από τις πρώτες Ελληνίδες ηθοποιούς που έπαιξαν στον Τουρκικό Κινηματογράφο. Το 1951 υποδύθηκε έναν από τους κεντρικούς ρόλους στην ιστορική ταινία «Cem Sultan» που σκηνοθέτησε ο Münir Hayri Egeli.

 

Θέμα της ταινίας ήταν η ιστορία του θρυλικού Οθωμανού πρίγκιπα και διεκδικητή του οθωμανικού θρόνου Σουλτάν Τζεμ ή Τζεμ Σουλτάν. Τον κεντρικό ρόλο του Σουλτάν Τζεμ υποδύθηκε ο Bülent Ufuk. Δίπλα του εμφανιζόταν η Suzan Yakar Rutkay.

 

Τους υπόλοιπους ρόλους έπαιξαν η Έφη Πάλμη, η Nana Aslanoglu, η Berrin Aydan, ο Vedat Örfi Bengü, η Silvia Degandi, ο Ali Korkut, ο Ali Küçük, η ελληνικής καταγωγής Πόλα Μορέλι, η Zeynep Sirmali και η Inci Tamay.

 

---

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Νέζερ, Χρ. (1959). Χριστόφορος Νέζερ – Πενήντα Χρόνια Θέατρο. Αθήνα: Δίφρος
• Ηλιάδης, Φρ. (1960). Ελληνικός Κινηματογράφος 1906-1960. Αθήνα: Φαντασία
• Μητροπούλου, Α. (1980). Ελληνικός Κινηματογράφος. Αθήνα: Ιδιωτική Έκδοση
• Κουσουμίδης, Μ. (1981). Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου εικονογραφημένη. Αθήνα: Καστανιώτης
• Βαλούκος, Στ. (1984). Φιλμογραφία Ελληνικού Κινηματογράφου (1914-1984). Αθήνα: Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών
• Έξαρχος, Θ. (1995). Έλληνες Ηθοποιοί «Αναζητώντας τις Ρίζες», Από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι το 1899. Αθήνα-Γιάννινα: Δωδώνη
• Έξαρχος, Θ. (1996). Έλληνες Ηθοποιοί «Αναζητώντας τις Ρίζες», Έτος γέννησης από 1900 μέχρι 1925. Αθήνα-Γιάννινα: Δωδώνη
• Έξαρχος, Θ. (1997). Έλληνες Ηθοποιοί «Αναζητώντας τις Ρίζες», Από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι το 1899 [Συμπλήρωμα του Α’ Τόμου με προσθήκες και διορθώσεις]. Αθήνα-Γιάννινα: Δωδώνη
• Έξαρχος, Θ. (2000). Έλληνες Ηθοποιοί «Η γενιά μας», Έτος γέννησης από 1926 μέχρι 1940. Αθήνα-Γιάννινα: Δωδώνη
• Σολδάτος, Γ. (2001). Ένας Αιώνας Ελληνικός Κινηματογράφος. Αθήνα: Κοχλίας
• Σολδάτος, Γ. (2004). Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου – 4ος Τόμος Ντοκουμέντα 1900-1970. Αθήνα: Αιγόκερως
• Ρούβας, Ά. & Σταθακόπουλος, Χρ. (2005). Ελληνικός Κινηματογράφος: Ιστορία-Φιλμογραφία-Βιογραφικά. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
• Βαλούκος, Στ. (2007). Φιλμογραφία Ελληνικού Κινηματογράφου (1914-2007). Αθήνα: Αιγόκερως
• Μπόζης, Γ. & Μπόζη, Σ. (2011). Από το Παρίσι στο Πέραν. Αθήνα: Τόπος
• Γεωργακάκη, Κ. (2013). Η εφήμερη γοητεία της επιθεώρησης. Αθήνα: POLARIS
• Wikipedia (Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια, έγινε χρήση για εύρεση βιογραφικών στοιχείων)
• IMDb (Βάση Δεδομένων, έγινε χρήση για εύρεση φιλμογραφίας)
• retrodb (Βάση Δεδομένων, έγινε χρήση για έλεγχο φιλμογραφίας)
• Αρχείο Εθνικού Θεάτρου (Βάση Δεδομένων, έγινε χρήση για έλεγχο θεατρικών έργων)
• Ε.Λ.Ι.Α. (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, έγινε χρήση για έλεγχο θεατρικών έργων)
• Cyprus University of Technology Library Archives (Αρχείο, έγινε χρήση για έλεγχο θεατρικών έργων)
• Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη» (Αρχείο, έγινε χρήση για εύρεση παρτιτούρων)