Η Παλαιοβιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης άνοιξε την πόρτα της πριν 40 χρόνια στην πλατεία Αγίου Παντελεήμονα στην Καμάρα, δίπλα από τον θρυλικό κινηματογράφο Φαργκάνη και έκτοτε δεν την έκλεισε ποτέ. Αποτελεί ίσως το μακροβιότερο παλαιοβιβλιοπωλείο της πόλης με μια αναμφισβήτητα επιτυχημένη πορεία αποτελώντας «ιστορικό» σημείο του κεντρικού ιστού της Θεσσαλονίκης αλλά και τον παράδεισο κάθε βιβλιόφιλου.
Η Παλαιοβιβλιοθήκη αποτελεί οικογενειακή υπόθεση. Όπως μας είπε η Δέσποινα Καραμουζά, πλέον η υπεύθυνη του χώρου, των πωλήσεων αλλά και κάθε νέου project της, ήταν ο πατέρας της εκείνος ο οποίος εγκαινίασε τον χώρο της Παλαιοβιβλιοθήκης πριν 40 χρόνια. Αν δεν είστε εξοικειωμένοι με την περιοχή ίσως δεν το εντοπίσετε αμέσως, σίγουρα όμως η έκπληξη που θα αισθανθείτε όταν αντικρίσετε τα χιλιάδες βιβλία που φιλοξενεί στον χώρο της, σίγουρα θα σας παρασύρει σε ατελείωτες ώρες περιπλάνησης ανάμεσα στους κατάμεστους διαδρόμους της.
Ο άνθρωπος πίσω από την Παλαιοβιβλιοθήκη ξεκίνησε κάτι που κανείς ως τότε δεν είχε τολμήσει. Αν και στην Θεσσαλονίκη τα «παλιατζίδικα» του Μπιτ Παζάρ ήταν ευρέως γνωστά στις αναζητήσεις των εραστών του ρετρό, εκείνος έφερε την καινοτομία: Διάλεξε να φέρει τον κόσμο σε επαφή με τα βιβλία. Όντας ο ίδιος λάτρης της γνώσης, των γραμμάτων και της τέχνης πως θα μπορούσε άλλωστε διαφορετικά;
Στηρίχθηκε στο πάρε – δώσε – αγόρασε, το λεγόμενο «secondhand» όπως σήμερα το αποκαλούμε. Η Παλαιοβιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης άρχισε να γεμίζει με βιβλία από σπίτια, μαγαζιά ή γραφεία που άδειαζαν με σκοπό να βρουν ένα νέο σπίτι και συνειδήσεις για να καλλιεργήσουν. Πολύ σύντομα, άρχισε να γεμίζει τόσο μέσα όσο και έξω αφού πλήθος κόσμου κατέκλυζε την πλατεία τόσο για να δουν το μαγαζί όσο και τον ίδιο. Τραπεζάκια, μουσική, καφές… «Έμοιαζε με γλέντι, με εθνική γιορτή» λέει νοσταλγικά η Δέσποινα.
Η Παλαιοβιβλιοθήκη φιλοξενεί χιλιάδες τίτλους βιβλίων σε διαφορετικές γλώσσες, από διαφορετικά είδη και εποχές. Από κόμικ του Μικρού Ήρωα, εγκυκλοπαίδειες, έργα παντός είδους και συγγραφέα, περιοδικά ή εφημερίδες, εδώ μπορεί να βρει κανείς οτιδήποτε αναζητά ή είναι εξαντλημένο κι έρχεται από κάποια βιβλιοθήκη μιας άλλης εποχής κουβαλώντας διπλή ιστορία: Αυτήν που εκτυλίσσεται εντός των σελίδων του αλλά και αυτή που είχε πριν καταλήξει στα ράφια της. Στην Παλαιοβιβλιοθήκη μάλιστα σε ανύποπτο χρόνο, είχε βρεθεί και το πρώτο τεύχος της εφημερίδας «Μακεδονία» από το 1912.
Η Παλαιοβιβλιοθήκη αποτελεί για πολλούς κομμάτι της πόλης μιας που όχι μόνο την έχουν φιλοξενήσει πληθώρα τηλεοπτικών εκπομπών αλλά ακόμη και σκηνές ταινιών έχουν γυριστεί σε αυτή. Όσο για τις ιστορίες που έχουν εκτυλιχθεί εκεί, είναι αμέτρητες. Ζητήσαμε να ξεχωρίσουν κάποια και μετά από πολλή δυσκολία, μας χάρισαν ίσως την πιο κινηματογραφική. Πριν χρόνια, κάποιος Αυστραλός αναζητούσε ένα συγκεκριμένο βιβλίο στα βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης χωρίς επιτυχία ώσπου εν τέλει, κάποιος τον παρέπεμψε στην Παλαιοβιβλιοθήκη με πολύ λίγες ελπίδες. Κι όμως, βρήκε αυτό που έψαχνε και ζήτησε να αποσταλεί εκ μέρους του στον πρώτο του έρωτα από την Ελλάδα, τουλάχιστον 40 χρόνια μετά την γνωριμία τους. Η αποστολή έγινε, το βιβλίο παραδόθηκε και έτσι γεννήθηκε μια ιστορία που θα συγκινούσε και τον πιο κυνικό. Κι όλα αυτά, μέσω ενός βιβλίου από τα ράφια της.
Πέρα από όσους «μεγάλωσαν» στην Παλαιοβιβλιοθήκη και την στήριξαν έστω και με λιγότερες δυνάμεις τα τελευταία χρόνια, φαίνεται πως και οι νέοι την έχουν ανακαλύψει αποδεικνύοντας περίτρανα την αυθεντία της μιας που ολοένα και περισσότεροι την επισκέπτονται, την προτείνουν και φροντίζουν να διαδοθεί μέσα από νέους, ψηφιακούς τρόπους με στόχο, παραδόξως, την επιστροφή στο παλιό και αυθεντικό.
Η πορεία της Παλαιοβιβλιοθήκης δεν σταμάτησε παρόλο που οι διάφορες κρίσεις κατά καιρούς επηρέασαν την λειτουργία της. Οι γερές βάσεις της αλλά και η σαγηνευτικά ανθεκτική γοητεία καθετί παλιού που φέρει πραγματική ουσία ήταν πιθανώς εκείνα τα στοιχεία που δεν την κατέστησαν ποτέ απούσα.
Παλαιοβιβλιοθήκη goes digital
Επιθυμώντας να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της εποχής διαδίδοντας ταυτόχρονα όσα κουβαλάει στις πλάτες της, η Παλαιοβιβλιοθήκη πρόσφατα εισχώρησε στα social media με μερικές πολύ πρωτοποριακές ιδέες διάδοσης τόσο του χώρου της όσο και της αξίας ανάγνωσης ενός βιβλίου.
Ποιες είναι αυτές;
Αρχικά, αξιοποιώντας με άκρως περίτεχνο και αξιοπρόσεκτο τρόπο την ολοένα και νέα αναδυόμενη τάση του bookstagram, η Παλαιοβιβλιοθήκη εφοδιάζει με άφθονο αναγνωστικό υλικό από τα ράφια της δικά της νέα παιδιά που ασχολούνται με το συγκεκριμένο κομμάτι του Instagram διαδίδοντας την αγάπη για το βιβλίο και στοχεύοντας τόσο στην διάδοση λογοτεχνικών έργων όσο και του ίδιου του χώρου της.
Σε δεύτερο χρόνο, εκτός από τα καθημερινά αφιερώματα που θα βρείτε σε stories και posts συστήνοντας ή υπενθυμίζοντας έργα ή συγγραφείς μέσω διάφορων αποφθεγμάτων και προτάσεων ανάγνωσης, η Παλαιοβιβλιοθήκη πρόσφατα ξεκίνησε έναν νέο θεσμό, αυτών των giveaways με διαφορετικό όμως τρόπο από όσο γνωρίζουμε. Αντί να χαρίσει βιβλία, χαρίζει δωροεπιταγές συγκεκριμένης χρηματικής αξίας που κάθε νικητής μπορεί να εξαργυρώσει στο μαγαζί αγοράζοντας βιβλία της αρεσκείας του φέρνοντας σε επαφή ολοένα και περισσότερο κόσμο με τον μαγευτικό κόσμο της ανάγνωσης.
Σπάζοντας φράγματα λοιπόν, η Παλαιοβιβλιοθήκη χαρίζει την απόλυτη ελευθερία να εξερευνήσουμε νέους κόσμους που θα τους επιλέξουμε βάση της ελεύθερης επιλογής μας. Και μόλις είναι έτοιμο το site τους, ίσως οι ηλεκτρονικές αγορές να είναι πιο εύκολες όσο και η συναναστροφή μέσω του πιθανού blog με προτάσεις, συζήτηση και εξερεύνηση του ατέρμονου κόσμου των βιβλίων. Γιατί όπως πολύ σωστά μας υπενθυμίζουν οι ήρωες της Παλαιοβιβλιοθήκη, we should never judge a book by its cover.
Ακόμη και αν περάσετε τυχαία μπροστά από την πόρτα της Παλαιοβιβλιοθήκης και αποφασίσετε να μπείτε, όχι απλώς θα ανακαλύψετε έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του κέντρου της Θεσσαλονίκης αλλά και χιλιάδες χάρτινους κόσμους που φιλοξενήθηκαν σε διάφορες «παλαιοβιβλιοθήκες» δεκαετίες πριν αλλά πλέον αδημονούν να αφήσουν το προσωρινό τους σπίτι και να εγκατασταθούν σε νέα.
Διότι καθετί ποιοτικό είναι διαχρονικό και όταν εξαρχής αποτέλεσε καινοτομία που κατάφερε να προσαρμοστεί πρόθυμα στις νέες συνθήκες της εποχής, όχι απλώς θα παραμείνει ανθεκτική στον επικείμενο χρόνο αλλά προς τιμήν της, η Παλαιοβιβλιοθήκη είναι ικανή να φέρει ξανά την καινοτομία που χρειάζεται η συγκεκριμένη εποχή.
Βρείτε την Παλαιοβιβλιοθήκη εδώ:
