Η θεωρία του νου και ο αυτισμός συνδέονται στο βαθμό που οι δυσλειτουργίες της πρώτης αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του δεύτερου.
Τι είναι όμως η θεωρία του νου; Κατά την ανάπτυξή τους, τα παιδιά είναι σε θέση να κατανοήσουν το φυσικό αλλά και το νοητικό κόσμο. Μπορούν με άλλα λόγια να εκτιμήσουν τις σκέψεις, τις προσδοκίες, τα συναισθήματα και τις επιθυμίες των άλλων ατόμων (ενσυναίσθηση), αλλά και να κατανοήσουν ότι αυτές ενδέχεται να είναι διαφορετικές από τις δικές τους. Αυτό είναι πολύ σημαντικό προκειμένου τα άτομα να αλληλεπιδρούν με αποτελεσματικό τρόπο.
Η πρώτη μελέτη σχετικά με το πώς συνδέονται η θεωρία του νου και ο αυτισμός πραγματοποιήθηκε από τον Baron-Cohen και τους συνεργάτες του. Τόσο αυτή όσο και όλες όσες ακολούθησαν υποστήριζαν ότι τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν ελλείμματα στη θεωρία του νου, αδυνατούν με λίγα λόγια να «διαβάσουν τους άλλους», να κατανοήσουν δηλαδή το νοητικό τους κόσμο (τι σκέφτονται, τι νιώθουν και τι γνωρίζουν οι άλλοι άνθρωποι καθώς και ποιες είναι οι προθέσεις και τα κίνητρά τους), με συνέπεια την εμφάνιση προβλημάτων στις διαπροσωπικές σχέσεις. Επιπροσθέτως, παρουσιάζουν αδυναμία δημιουργίας σκέψεων για την ίδια τη σκέψη (μεταγνώση).
Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά με αυτισμό στη θεωρία του νου; Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Για το σκοπό αυτό, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κοινωνικές ιστορίες, γιατί μέσα από αυτές μπορούμε να μιλήσουμε για το τι σκέφτονται και τι αισθάνονται οι άνθρωποι κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές. Απαραίτητο είναι επίσης να προσθέσουμε στο λεξιλόγιό μας ρήματα όπως ξέρω, νιώθω, σκέφτομαι, γνωρίζω, πιστεύω, που θα βοηθήσουν το παιδί να καταλάβει ότι και οι άλλοι άνθρωποι γύρω τους είναι σε θέση να αναπτύξουν σκέψεις και συναισθήματα. Τέλος, μία ακόμα καλή ιδέα θα μπορούσε να είναι η χρήση των κόμικς. Συγκεκριμένα, μέσα στα συννεφάκια που χρησιμοποιούνται στα κόμικς μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να γράψουν ό,τι πιστεύουν πως θα μπορούσε να σκέφτεται ή να αισθάνεται το εικονιζόμενο άτομο τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή και κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Αναστασιάδου, Δ. (2016). Τι είναι η Θεωρία του Νου και πως λειτουργεί στα άτομα με Αυτισμό. Ανακτήθηκε από http://www.dimitraanastasiadou.gr/pos-theoria-tou-nou-litourgi-sta-atoma-aftismo/ (τελευταία πρόσβαση 24/12/2020)
Πώς η Θεωρία του Νου μας βοηθά να κατανοήσουμε τους άλλους (αναρτήθηκε 13/1/2019). Ανακτήθηκε από https://www.psychologynow.gr/istoria-psyxologias/theories-psyxologias/6378-pos-i-theoria-tou-nou-mas-voitha-na-katanoisoume.html (τελευταία πρόσβαση 24/12/2020)
Στασινός, Δ. (2016). Η Ειδική Εκπαίδευση 2020 plus: Για μια συμπεριληπτική ή ολική εκπαίδευση στο νέο-ψηφιακό σχολείο με ψηφιακούς πρωταθλητές. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
